Struktura zasiewów i jej oddziaływanie na agroekosystem

• Autorzy: Kesik T.

Warianty tytułu

EN

Cropping pattern and its influence on agricultural ecosystem

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zboża są główną grupą roślin uprawianych w Polsce zajmując powierzchnię 8387,5 tys. ha - 73,2% w strukturze zasiewów. Obecnie mniej uprawia się żyta i owsa natomiast więcej pszenicy, pszenżyta, mieszanek zbożowych oraz kukurydzy. Gryka i proso nie maj ą znaczącego udziału w strukturze zasiewów. Wśród ziemiopłodów ważną pozycję zawsze zajmował ziemniak tak ze względu na wielkość produkcji, jak i powierzchnię uprawy, stanowiącą w przeszłości ponad 18% w strukturze zasiewów a współcześnie 5,2%. Systematycznie zmniejsza się powierzchnia uprawy buraka cukrowego, wzrasta natomiast zainteresowanie uprawą roślin oleistych (szczególnie rzepaku), stanowiących 5,4% w strukturze zasiewów. Niepokoj ące jest zmniejszanie się udziału roślin strukturotwórczych motylkowych wieloletnich i strączkowych, których powierzchnia uprawy zajmuje niespełna 2% gruntów ornych. Warzywa gruntowe są w Polsce uprawiane na powierzchni ok. 223,5 tys. ha, co stanowi 1,7% w strukturze zasiewów. Największą powierzchnię zajmują: cebula - 15,6% i kapusta - 15,2%, następnie marchew 14,6%, ogórek - 9,3%, burak - 6,9%, pomidor - 6,0% i pozostałe warzywa - 32,4%. Ogólna powierzchnia uprawy warzyw pod osłonami wynosi 5526,6 ha. Struktura zasiewów w dużym stopniu przesądza o możliwości konstruowania płodozmianów gwarantujących uzyskanie dobrych plonów oraz pozytywnie oddziałujących na środowisko glebowe. Z opracowań porównawczych wynika, że w wielkoobszarowych gospodarstwach konwencjonalnych, stosujących uproszczone modele produkcji, struktura zasiewów nie odpowiada wymogom poprawnego płodozmianu.

EN

Grains are the main plant group cultivated in Poland covering the area of 8387.5 thousands ha - 73.2% of the cropping pattern. Currently there are less rye and oat, but in contrast more wheat, triticale, cereal mixed for grain and corn. Buckwheat and millet do not have a big share in the total cropping pattern. Among crops potatoes always played a big role regarding the amount of production and cultivation area amounting in the past to the total of more than 18% of the cropping pattern (at present - 5.2%). Systematically cultivation area of sugar beet decreases but an interest in oil plants increases (particularly rape) and amountins to 5.4% of cropping pattern. The share decrease of structure-building plant of perennial legumes and pod-bearing plants, which cultivation area amounts to nearly 2% is alarming. Field vegetables in Poland are cultivated on the area of less than 223.5 thousands ha, which is 1.7% of the total cropping pattern. The greatest area is taken by: onion - 15.6% and cabbages - 15.2%, carrot - 14.6%, cucumber - 9.3%, beetroot - 6.9%, tomatoes - 6.0%, other vegetables - 32.4%. Total vegetables cultivation area under the accessible covers amounts to 5526.6 ha. Cropping pattern in a high degree is deciding about the construction of crop rotation, which both guarantee the obtaining of appropriate yields and positively influences the soil environment. Comparison elaborations show, that in the large-acreage of conventional farms a simple production pattern does not suite appropriate crop rotation requirements.

Słowa kluczowe

PL

rolnictwo; struktura zasiewow; uprawy polowe; warzywa gruntowe; oddzialywanie na srodowisko; ekosystemy; ekosystemy rolne; plodozmian; zachwaszczenie; srodowisko glebowe

EN

agriculture; crop structure; field cultivation; field-grown vegetable; environment transformation; ecosystem; agricultural ecosystem; crop rotation; weed infestation; soil environment

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2008
• Tom: 527
• Opis fizyczny: s.39-50,bibliogr.

Twórcy

autor

Kesik T.

• Katedra Uprawy i Nawożenia Roślin Ogrodniczych, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Leszczyńskiego 58, 20-068 Lublin

Bibliografia

• Adamiak J. 1996. Płodozmian w rolnictwie integrowanym. Czynniki agrotechniczne w rolnictwie zrównoważonym. ART Olsztyn: 9 - 18.
• Berbeć S., Muśnicki C. 2005. Rośliny przemysłowe i specjalne - stan i perspektywy produkcji. Bibl. Fragm. Agronom. 9: 25 - 26.
• Bieńkowski J., Jankowiak J. 2005. Zmiany w dopływach i zawartości węgla organicznego w glebie pod wpływem różnych systemów produkcji. Bibl. Fragm. Agronom. 9: 31 - 32.
• Blecharczyk A., śpitalnik J., Małecka I. 2005. Wpływ następczy roślin strączkowych oraz uprawy roli i nawożenia azotem na plonowanie pszenicy ozimej. Bibl. Fragm. Agronom. 9: 35 - 36.
• Błażewicz-Woźniak M., Kęsik T., Konopiński M. 2001. Kształtowanie się agregacji gleby pod warzywami w uproszczonym systemie uprawy roli. Acta Agrophys. 45: 5 - 15.
• Bochniarz A. 1998. Znaczenie międzyplonów ścierniskowych w dobrej praktyce rolniczej w świetle literatury. Wyd. IUNG Puławy K(15/I): 21 - 29.
• Borkowski J., Dyka B. 2007. Zaraza gałęzista w uprawie pomidorów. Hasło Ogrodn. 8: 120 - 121.
• Brzeski M. W. 1986. Niszczyk zjadliwy - szkodnik cebuli. Ogrodnictwo 10: 22 - 25.
• Dobrzański A., Anyszka Z. 2006. Problem braku odpowiednich herbicydów dla warzyw jako upraw małoobszarowych - implikacje dla praktyki. Progress in Plant Pro- tection/Postępy w Ochronie Roślin 46(1): 63 - 70.
• Filipiak K., Krasowicz S. 2005. Odłogowanie gruntów w Polsce. Bibl. Fragm. Agronom. 9: 55 - 56.
• Fotyma M., Ślusarczyk E. 1992. Optymalne właściwości środowiska glebowego. Technologia uprawy roślin. IUNG Puławy P(51): 41 - 60.
• Gliński J., Turski R. 2002. Ewolucja, zasoby i główne zagrożenia gleb. Acta Agrophysica 65 (Monografia): 35 - 50.
• Gus 2006. Użytkowanie gruntów, powierzchnia zasiewów i poglowie zwierząt gospodarskich w 2006 r.: 55 - 109.
• Gus 2007. Użytkowanie gruntów, powierzchnia zasiewów i poglowie zwierząt gospodarskich w 2007 r.: 66 - 123.
• Jankowiak J., Bieńkowski J., Sadowski A. 2005. Zmiany rolniczego użytkowania ziemi w Polsce oraz ich wpływ na produkcje rolną i środowisko. Bibl. Fragm. Agronom. 9: 67 - 68.
• Jaskulska I., Jaskulski D. 2006. Warzywa jako element polowej produkcji roślinnej w województwie kujawsko-pomorskim. Fragm. Agronom. XXIII 3(91): 149 - 158.
• Jaskulski D., Jaskulska I. 2005. Aktualne możliwości zmianowania roslin w regionie kujawsko-pomorskim. Fragm. Agronom. 2(86): 71 - 80.
• Kędziora A. 2007. Przyrodnicze podstawy ochrony ekosystemów rolniczych. Fragm. Agronom. 24, 3(95): 213 - 223.
• Kęsik T., Błażewicz-Woźniak M., Konopiński M., Wach D., Mitura R. 2007. Wpływ mulczujących roślin okrywowych oraz uproszczonej uprawy roli pod cebulę na niektóre fizyczne właściwości gleby. Roczniki AR w Poznaniu, Ogrodnictwo 41: 517 - 521.
• Kęsik T., Konopiński M., Błażewicz-Woźniak M. 2006. Wpływ uprawy przedzimowej i mulczu z roślin okrywających na retencję wody, zagęszczenie i porowatość dyferencyj- ną gleby po przezimowaniu. Acta Agrophys. 7(4): 915 - 926.
• Kęsik T., Warzecha M. 2000. Struktura zasiewów i kultur ogrodniczych Ziemi Sandomierskiej. Przyroda obszarów stykowych Ziemi Sandomierskiej i Polski południowo-wschodniej. Towarzystwo Naukowe Sandomierskie, Sandomierz: 7 - 18.
• Kopiński J. 2003. Porównanie gospodarstw rolnych o różnych kierunkach rozwoju produkcji w aspekcie rozwoju zrównoważonego. Fragm. Agronom. 2002 (XX) 1(77): 64 - 72.
• Korbas M., Horoszkiewicz-Janka J., Jajor E. 2008. Uproszczone systemy uprawy a występowanie sprawców chorób. XLVIII Sesja Nauk. IOR, Poznań 2008: 82 - 83.
• Kościk B., Kowalczyk-Juśko A., Kościk K. 2003. Uprawa i wykorzystanie roślin wieloletnich na cele energetyczne. Pam. Puławski 132: 203 - 210.
• Krasowicz S. 1999. Ekonomiczna ocena płodozmianów zbożowych w różnych warunkach glebowych. Rocz. Nauk Rol., Seria G 88(1): 117 - 125.
• Krasowicz S., Budzyński W. 2005. Produkcja zbóż w Europie na przełomie wieków XX/XXI. Bibl. Fragm. Agronom. 9: 19 - 20.
• Kucharski M., Rola H. 2007. Zmianowanie roślin i herbicydów elementem ograniczającym rozwój i odporność chwastów. XLVII Sesja Naukowa Instytutu Ochrony Roślin, 15-16 II, Poznań 2007: 38 - 39.
• Kurowski T. P., Cwalina-Ambroziak B., Sadowski T. 2002. Płodozmian jako czynnik różnicujący nasilenie chorób grochu polnego (Pisum sativum L.) Acta Agrobot. 55: 173 -183.
• Kuś J. 1998. Dobra praktyka w gospodarce płodozmianowej i uprawie roli. Dobre praktyki w produkcji rolniczej. IUNG Puławy, K(15/I): 279 - 300.
• Kuś J., Krasowicz S. 2001. Przyrodniczo-organizacyjne uwarunkowanie zrównoważonego rozwoju gospodarstw rolnych. Pam. Puławski 124: 273 - 288.
• Maniewska R., Boruta B., Kaszewska J., Szala B., Dziedzic M. 1999. Wpływ systemu uprawy na występowanie mikroorganizmów antagonistycznych i potencjalnie chorobotwórczych pod uprawą grochu pastewnego. Zesz. Nauk. ATR Bydgoszcz, Rol. 44: 195 - 202.
• Mrówczyński M., Praczyk T., Korbas M., Jańczak C. 2005. Następstwa uproszczonej agrotechniki i ugorowania powierzchni rolniczych dla ochrony roślin. Bibl. Fragm. Agronom. 9: 107 - 108.
• Parylak D., Sebzda J., Wacławowicz R. 2005. Przyrodniczo-ekonomiczna ocena płodozmianów specjalistycznych z różnym udziałem owsa. Fragm. Agronom. 12, 2(86): 150 - 157.
• Patkowska E. 2001. Choroby soi (Glycine max L., Merrill) w zależności od udzialu tej rośliny w zmianowaniu. Annales UMCS, Sectio EEE 9: 71 - 83.
• Pięta D. 1992. Zdrowotność i plonowanie różnych odmian fasoli (Phaseolus vulgaris L.) w zależności odzmianowania. Biuletyn IHAR181/182: 261 - 267.
• Polski kodeks dobrej praktyki rolniczej 1999. Puławy: 1 - 74.
• Prusiński J., Kotecki A. 2005. Współczesne problemy w produkcji roślin motylkowatych. Bibl. Fragm. Agronom. 9: 27 - 28.
• Rocznik statystyczny rolnictwa i obszarów wiejskich 2007. Główny Urząd Statystyczny: 254 - 274.
• Rudnicki F. 2005. Przedplony zbóż a ich plonowanie w warunkach produkcyjnych. Fragm. Agronom. 2(86): 172 - 182.
• Rychcik B. 2005. Reakcja formy jadalnej i pastewnej grochu na uprawę w monokulturze. Bibl. Fragm. Agronom. 9: 127 - 128.
• Szczukowski S., Kowalczyk-Juśko A. Kościk B., Tworkowski J. 2005. Uprawa i wykorzystanie roślin alternatywnych na cele energetyczne. Bibl. Fragm. Agronom. 9: 23 - 24.
• Tyburski J. 2005. Struktura zasiewów w certyfikowanych gospodarstwach ekologicznych w Polsce. Fragm. Agronom. XXII 2(86): 229 - 237.
• Urbanowski S., Rajs T., Piekarczyk M. 1997. Produkcyjność grochu pastewnego w zmianowaniu tradycyjnym, uproszczonym i w monokulturze. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 446: 161 - 164.
• Wakuliński W., Nowicki B., Zamorski C. 2007. Występowanie i szkodliwość Cercospora apii Fresen w uprawie selera. Postęp w technologii uprawy warzyw korzeniowych. IW Skierniewice, 2007: 21 - 22.
• Zarzecka K., Wyszyński Z. 2005. Miejsce roślin okopowych w produkcji rolniczej. Bibl. Fragm. Agronom. 9: 21 - 22.
• Zimny L. 1999. Uprawa konserwująca. Post. Nauk Rol. 5: 41 - 51.