Atrakcyjność kwiatów facelii błękitnej (Phacelia tanacetifolia BENTH.) w przywabianiu mszycożernych bzygowatych (Diptera, Syrphidae)

• Autorzy: Wnuk A. , Wojciechowicz-Zytko E. , Waligora U.

Warianty tytułu

EN

Attractiveness of flowers of tansy phacelia (Phacelia tanacetifolia BENTH.) for the aphidophagous syrphids (Diptera, Syrphidae)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Określono skład gatunkowy mszycożernych Syrphidae przywabianych przez kwiaty facelii błękitnej. Facelia została wysiana w trzech terminach, co dwa tygodnie, w maju 2007 r. w miejscowości Przysieka w okolicy Miechowa. Odłowy Syrphidae prowadzono od początku czerwca do połowy sierpnia. Określono dominację i stałość gatunków. Zebrano 550 postaci dorosłych mszycożernych Syrphidae należących do 17 gatunków. Stanowiło to 85% z wszystkich odłowionych muchówek z tej rodziny. Wśród odłowionych mszycożenych gatunków dominowały: Episyrphus balteatus, Sphaerophoria scripta, Melanostoma mellinum i M. scalare. Ich udział wynosił ponad 87%. Larwy tych gatunków często notowane są jako drapieżcy w koloniach mszyc występujących na wielu roślinach uprawnych. Gatunek Sphaerophoria scripta wykazał się też największą stałością wśród odłowionych bzygowatych (66,7%). Pozostałe gatunki Syrphidae (z wyjątkiem E. balteatus) stwierdzone na facelii można zaliczyć do przypadkowych. Nie zmniejsza to znaczenia atrakcyjności facelii jako rośliny przywabiającej mszycożerne Syrphidae w określone środowisko, w pobliże roślin uprawnych.

EN

The research was carried out on the species composition of Syrphidae visiting tansy phacelia flowers. Tansy phacelia was sown three times, every 2 weeks in May 2007 at Przysieka, near Miechów. Syrphids were collected from the beginning of June to the mid of August on phacelia flowers. The species domination as well as species constancy were established. Up to 85% of all collected Diptera belonged to 550 aphidophagous syrphid of 17 species. The dominant species were as follows: Episyrphus balteatus, Sphaerophoria scripta, Melanostoma mellinum and M. scalare (they consisted 87%) Predatory larvae of these species are noted in the aphid colonies on the different growing plants. The visits of most syrphids collected from the phacelia flowers were not restricted to this plant species, only Sphaerophoria scripta displayed certain preferences (constancy about 66,7%). According to our previous studies and other authors’ reports the flowers of tansy phacelia seem not to be a very preferable for the Syrphidae. Still they could attract them to a particular habitat (for example vegetable plants) and thereby help them lay eggs in the aphid colonies feeding on these plants.

Słowa kluczowe

PL

facelia blekitna; Phacelia tanacetifolia; kwiaty; rosliny wabiace; atrakcyjnosc pokarmowa; mszyce; Aphidoidea; muchowki; Diptera; bzygowate; Syrphidae; sklad gatunkowy; wabienie; wrogowie naturalni; zwalczanie szkodnikow

EN

tansy phacelia; Phacelia tanacetifolia; flower; attract flower; pest foraging; attractiveness; aphid; Aphidoidea; Diptera; Syrphidae; species composition; natural enemy; insect attraction; pest control

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2009
• Tom: 539
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.743-751,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wnuk A.

• Katedra Ochrony Roślin, Uniwersytet Rolniczy im.H.Kołłątaja w Krakowie, al.29 Listopada 54, 31-425 Kraków

autor

Wojciechowicz-Zytko E.

autor

Waligora U.

Bibliografia

• Banks C.J. 1959. Experiments with suction traps to assess the abundance of Syrphidae (Diptera), with special reference to aphidophagous species. Ent. Exp. Appl. 9: 110-124.
• Bombosch S. 1966. Distribution of enemies in different habitats during the plant growing season. Ecology of Aphidophagous Insects Proc. Symp. Held Liblice. Prague: 171-175.
• Dickler E. 1968. Untersuchungen zur Besiedlung von wiesennahen Leguminosenkulturen durch Rüsselkäfer. Zeit. f. angew. Ent. 55: 129-192.
• Gilbert F.S. 1985. Diurnal activity patterns in hoverflies (Diptera, Syrphidae). Ecological Entomology 10: 385-392.
• Hickman J.M., Wratten D. 1996. Use of Phacelia tanacetifolia strips to enhance biological control of aphids by hoverfly larvae in cereal fields. J. Econ. Entomol. 89: 832-840.
• Hurej M., Król J., Twardowski J. 1998. Attraction of aphid predators by cultivated and weedy strips. Aphids and Homopterous Insects, PAS. 6: 117-124.
• Jabłoński B. 2000. O potrzebie i możliwościach poprawy pożytków pszczelich. Oddział. Pszczelnictwa Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Puławach: 77 ss.
• Jabłoński B., Skowronek J. 1983. Pszczelnicza i rolnicza wartość facelii błękitnej (Phacelia tanacetifolia Benth.) i gorczycy białej (Sinapis alba L.) w siewach poplonowych. Pszczelnicze Zeszyty Naukowe 27: 111-125.
• Jankowska B. 2005. Predatory syrphids (Diptera, Syrphidae) occurring in the cabbage aphid (Brevicoryne brassicae L.) colonies on different cabbage vegetables. Jour, of Plant Protection Res. 40(1): 9-16.
• Kikuchi T. 1964. Studies on the coactions among insects visiting flowers. VI. The distribution of the subordinate insects in one flowers garden. Sci. Repts. Tohoku Univ., ser 4. 30. 2: 143-149.
• Kikuchi T. 1965. Studies on the coactions among insects visiting flowers. VII. Diurnal rhythm of the subordinate syrphid fly in relation to the presence of the dominant one. Sci. Repts. Tohoku Univ. ser. 4. 31. 3: 207-215.
• Kotłowski Z. 2006. Wielki atlas roślin miododajnych. Przedsiębiorstwo Wydawnicze Rzeczpospolita SA.: 328 ss.
• Lovei G.L., McDougall D., Bramley G., Hodgson D.J., Wratten S.D. 1992. Floral resources for natural, enemies: the effect of Phacelia tanacetifolia (Hydrophyllaeae) on within-field distribution of hoverflies (Diptera: Syrphidae). Proc. 45th N.Z. Plant Protection Conf.: 60-61.
• Okuno T. 1967. On the syrphid larvae attacking the aphids in Japan (Diptera). Mushi 41.10: 123-141.
• Pollard E. 1971. Hedges. VI. Habitat diversity and crops pest: a study of Brevicoryne brassicae and its syrphid predators. J. Appl. Ecol. 8: 751-780.
• Ruppert V., Klingauf F. 1988. Attracktivität ausgewähtler Blutenpflanzen für Nutzinsekten am Beispiel der Syrphinae (Diptera, Syrphidae). Mitt. Dtch. Ges. Allg. Angew. Ent. 6. 1-3: 255-261.
• Schneider F. 1969. Bionomics and physiology of aphidophagous Syrphidae. Ann. Rev. of Entom. 14: 103-124.
• Trojan P. 1975. Ekologia ogólna. PWN, Warszawa: 419 ss.
• Wnuk A. 1972. Badania nad składem gatunkowym drapieżnych bzygowatych (Syrphidae, Diptera) występujących w koloniach mszyc na drzewach i krzewach owocowych. Pol. Pismo Entomologiczne 42: 235-247.
• Wnuk A. 2000. Ornamental shrubs in the ford chain of aphidophagous Syrphidae (Dipera). Protection of Plant Collections Against Pest and Diseases 1: 45-52.
• Wnuk A. 2005. Roślinność w łańcuchu pokarmowym dla mszycożernych bzygowatych Diptera, Syrphidae. Ochrona środowiska naturalnego w XXI wieku - nowe wyzwania i zagrożenia. Wyd. Fundacja na Rzecz Wspierania Badań Naukowych Wydziału Ogrodniczego AR w Krakowie: 95-104.
• Wnuk A., Gospodarek J. 1999. Occurrence of aphidophagous Syrphidae (Diptera) in colonies of Aphis fabae Scop., on its various plants. Annals of Agricultural Sciences, Series E - Plant Protection 28(1/2): 7-15.
• Wnuk A., Gut B. 1994. Atrakcyjność kwiatów dziko rosnących Umbelliferae dla mszycożernych Syrphidae (Dipt.). Pol. Pismo Entomologiczne 63: 197-206.
• Wnuk A., Wojciechowicz-Żytko E. 1991. The attractiveness of flowers of Cruciferae for the aphidophagous Syrphidae. Folia Horticulturae 3(2): 29-36.
• Wnuk A., Wojciechowicz-Żytko E. 1993. Drapieżne bzygowate (Diptera, Syrphidae) występujące w koloniach mszycy kapuścianej, Brevicoryne brassicae (L.), na kapuście i kalafiorze. Pol. Pismo Entomologiczne 62: 215-229.
• Wnuk A., Wojciechowicz-Żytko E. 2007. Efeect of intercropping of broad bean (Vicia faba L.) with tansy phacelia (Phacelia tanacetifolia Benth.) on the occurrence of Aphis fabae Scop. and predatory Syrphidae. Monograph Aphids and Other Hemipterous Insect. 13: 211-217.
• Wojciechowicz-Żytko E. 1998. Syrphids (Diptera: Syrphidae) as predators of Aphis fabae Scop. (Homoptera: Aphidoidea) on the broad bean. Aphids and Homopterous Insects, PAS 6: 89-96.
• Wojciechowicz-Żytko E. 2007. Rola bzygowatych (Diptera, Syrphidae) i innych drapieżców w regulacji mszycy wiśniowej - Myzus cerasi (F.) (Homoptera, Aphidodea). Zeszyty Naukowe AR w Krakowie. Rozprawy 443. z. 321: 92 ss.
• Wojtusiakowa H. 1969. Zapylanie kwiatów przez owady czyli entomogamia, w: Kwiaty i zwierzęta. Szafer W., PWN, Warszawa: 120-221.
• Zimna J. 1959. Facelia błękitna jako roślina miododajna. Pszczelnicze Zeszyty Naukowe 3: 77-102.