Zagrożenie funkcjonowania środowiska naturalnego w aspekcie zanieczyszczenia światłem

• Autorzy: Czaplicka A. , Siedlecki B.

Warianty tytułu

EN

Light pollution and its threat to environment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zanieczyszczenie światłem jest problemem globalnym. Ponad 80% po- wierzchni kontynentów narażone jest na nadmierne oświetlenie ze źródeł antropogenicznych. W pracy opisano przyczyny i czynniki odpowiedzialne za zanieczyszczenie światłem. Zwrócono szczególną uwagę na zagro- żenie, jakie stwarza sztuczne oświetlenie dla świata istot żywych w ich naturalnym środowisku. Nadmierne oświetlenie zaburza funkcjonowanie naturalnego zegara biologicznego, wyznaczającego organizmom czas aktywności i wypoczynku. Niekorzystnie wpływa m.in. na odporność, wzrost, kwitnienie, dojrzewanie roślin oraz na migrację, komunikację, żerowanie i rozmnażanie zwierząt.

EN

Light pollution is a global problem. Over 80% of Earth’s land surface is exposed to excessive illumination from anthropogenous sources. This paper describes the causes and factors pertaining to light pollution. Particular attention is paid to the threat light pollution poses to wildlife in its natural habitat. Excessive illumination disrupts circadian rhythms which regulate the times of activity and rest for organisms. It has a ne- gative impact on immunity, growth, blooming and ripening of plants as well as on migration, communication, feeding and breeding of animals.

Słowa kluczowe

PL

srodowisko naturalne; srodowisko miejskie; zagrozenia srodowiska; zanieczyszczenia swietlne; swiatlo sztuczne; swiatlo naturalne; emisja swiatla; rytmy biologiczne; eutrofizacja; estetyka krajobrazu; estetyka wizualna

• Wydawca: -
• Czasopismo: Aura
• Rocznik: 2017
• Numer: 02
• Opis fizyczny: s.3-6,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Czaplicka A.

• Instytut Zaopatrzenia w Wodę i Ochrony Środowiska, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Krakowska im.Tadeusza Kościuszki, Kraków

autor

Siedlecki B.

• Instytut Projektowania Budowlanego, Wydział Architektury, Politechnika Krakowska im.Tadeusza Kościuszki, Kraków

Bibliografia

• [1] Bartnicka M. 2015. Podwójne zanieczyszczenie. Kosmos t. 64, nr 4 (309): 525–536.
• [2] Cinzano P., Falchi F., Elvidge C. D. 2001. The first world atlas of the artificial night sky brightness. Mon Not R Astron Soc 328: 689–707.
• [3] Cyunel M., Czaplicka A., Stochel-Cyunel J. 2015. Oświetlenie miejskie w kontekście zanieczyszczenia światłem. Kosmos t. 64, nr 4 (309): 537–544.
• [4] Czaplicka-Kotas A., Lodowska J. 2014. Biomonitoring of surface water by synchronous culture of Chlorella vulgaris algae. Environment Protection Engineering Vol.40, 4/2014, DOI: 10.5277/epe 140403: 29–40.
• [5] Dobiesz M., Ziółkowska A. 2015. Wpływ zanieczyszczenia światłem na wędrówki ptaków. III Ogólnopolska Konferencja na temat Zanieczyszczenia światłem. Kraków 25‒27 września 2015. Wydawnictwo Naukowe Politechniki Krakowskiej: 49.
• [6] Gintowt J. 2015. Zanieczyszczenie światłem – interdyscyplinarny problem. Kosmos t. 64. nr 4 (309): 545–551.
• [7] Gliwicz Z. M. 1986. A lunar cycle in zooplankton. Ecology 67: 883–897.
• [8] Gliwicz Z. M. 1999. Predictability of seasonal and diel events in tropical and temperate lakes and reservoirs. [W:] Tundisi J. G., Straskraba M. (red.). Theoretical reservoir ecology and its applications. International Institute of Ecology. São Carlos.
• [9] Gotthard K. 2000. Increased risk of predation as a cost of high growth rate: an experimental test in a butterfly. J Anim Ecol 69: 896–902.
• [10] Janosik E. 2015. Pozytywne i negatywne aspekty oddziaływania światła na człowieka. Kosmos t. 64, nr 4 (309): 617–623.
• [11] Jernajczyk W. 2015. Dwa oblicza światła. Kosmos t. 64, nr 4 (309): 625–632.
• [12] Jakubowski P. 2015. Wpływ rozkładu widmowego mocy promienistej ulicznych opraw oświetleniowych typu led na zanieczyszczanie światłem otoczenia. Kosmos t. 64, nr 4 (309): 643–652.
• [13] Kaleta T. 2007. Wpływ niektórych antropogenicznych zmian środowiskowych na zachowanie się zwierząt. Życie Weterynaryjne 85 (5): 375‒379.
• [14] Kyba C.C.M., Ruhtz T., Fischer J., Hölker F. 2011. Cloud Coverage Acts as an Amplifier for Ecological Light Pollution in Urban Ecosystems. PLoS ONE 6(3): e17307. doi:10.1371/journal.pone.0017307.
• [15] Longcore T., Rich C. 2004. Ecological light pollution. Front Ecol Environ 2(4): 191–198.
• [16] Marcinkowska S., Tęgowska E. 2015. Oddziaływanie światła o różnym spektrum na bezkręgowce zmierzchu i pełnego dnia. Kosmos t. 64, nr 4 (309): 589-597.
• [17] Moore M.V., Pierce S.M., Walsh H.M., Kvalvik S.K., Lim J.D. 2000. Urban light pollution alters the diel vertical migration of Daphnia.Ver. Internat. Verein. Limnol. 27: 1–4.
• [18] Rich C., Longcore T. 2005. Ecological consequences of artificial night lighting. Island Press: 191–198.
• [19] Skwarło-Sońta K., 2015, Skażenie światłem: co dziś wiemy o jego wpływie na funkcjonowanie organizmu człowieka Kosmos t. 64, nr 4 (309): 663–642.
• [20] Solecka D. 2015. Czy roślinom potrzebna jest ciemność? III Ogólnopolska Konferencja na temat Zanieczyszczenia światłem. Kraków 25-27 września 2015. Wydawnictwo Naukowe Politechniki Krakowskiej: 45.
• [21] Ściężor T., Kubala M., Kaszowski W., Dworak T.Z. 2010. Zanieczyszczenie świetlne nocnego nieba w obszarze aglomeracji krakowskiej. Analiza pomiarów sztucznej poświaty niebieskiej. Wyd. Politechniki Krakowskiej. Kraków.
• [22] Ściężor T., Kubala M. 2011. Zanieczyszczenie świetlne w otoczeniu wybranych zbiorników retencyjnych Małopolski. Czasopismo Techniczne PK 2-Ś/2011 6 (108): 235–245.
• [23] Ściężor T., Kubala M., Kaszowski W. 2012. Light pollution of the mountain areas in Poland. Archives of Environmental Protection, Vol. 38. Issue 4: 59–69.
• [24] Ściężor T. 2015. Zanieczyszczenie światłem – ważny problem interdyscyplinarny – wstęp. Kosmos t. 64, nr 4 (309): 521–522.
• [25] Ściężor T., Kubala M. 2015. Wpływ zapylenia atmosfery na jasność nocnego nieba, Kosmos t. 64, nr 4 (309): 579-589.
• [26] Ściężor T., Balcerzak W. 2015. Wpływ zanieczyszczenia świetlnego na eutrofizacje Zbiornika Dobczyckiego. Kosmos t. 64, nr 4 (309): 599–610.
• [27] Tabaka P., Fryc I. 2015. Zależność poziomu zanieczyszczenia otoczenia światłem od kształtu krzywej światłości użytkowanej oprawy oświetleniowej. Kosmos t. 64, nr 4 (309): 669–667.
• [28] Tałanda J. 2015. Ekologiczne zanieczyszczenie światłem, czyli kiedy sztuczne światło w nocy zaburza naturalny cykl światła i ciemności w ekosystemie. Kosmos t. 64, nr 4 (309): 611–616.
• [29] Ziółkowska A., Dobiesz M. 2015. Wrażliwość roślin na zanieczyszczenie światłem na przykładzie Euphorbia pulcherrima L. III Ogólnopolska Konferencja na temat Zanieczyszczenia światłem. Kraków 25-–27 września 2015. Wydawnictwo Naukowe Politechniki Krakowskiej: 55.

Identyfikatory

DOI

10.15199/2.2017.2.1