Oligopol cukrowniczy w Polsce – determinanty przemian i funkcjonowanie

• Autorzy: Hryszko K. , Szajner P.

Warianty tytułu

EN

Sugar oligopoly in Poland: factors of transition and functioning

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Branża cukrownicza jest strategicznym działem polskiego sektora rolno-żyw-nościowego, gdyż cukier to podstawowy środek słodzący wykorzystywany w przemysłowej produkcji żywności i używany w gospodarstwach domowych. Przemysł cukrowniczy jest klasycznym oligopolem, ponieważ cztery koncerny wytwarzają homogeniczny produkt, którym jest chemicznie czysta sacharoza. Oligopol stanowi formę niedoskonałej konkurencji rynkowej, której teoretyczne podstawy zostały gruntownie opisane w literaturze mikroeko-nomicznej. Przekształcenia strukturalne i własnościowe w przemyśle cukrowniczym rozpo-częły się w 1994 r. na podstawie ustawowych regulacji. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne transnarodowych koncernów wpłynęły na strukturę branży, a ich udział w krajowym rynku wzrósł do ok. 60%. System regulacji rynku w UE determinował warunki konkurencji i strategię gospodarczą koncernów cukrowniczych. Potencjał produkcyjny branży przewyższa zapotrze-bowanie rynku wewnętrznego, gdyż udział eksportu w przychodach zwiększył się z 10 do ok. 30%. W konsekwencji krajowy rynek jest silnie zintegrowany z rynkami unijnym i świa-towym. Procesy przemian własnościowych, strukturalnych i modernizacyjnych zakończyły się sukcesem, przemysł cukrowniczy uzyskał bowiem trwałą zdolność generowania nadwyżek finansowych i zadowalających wskaźników ekonomicznych. W latach 2009–2022 zysk netto wahał się tu w granicach 0,2–1,7 mld zł rocznie, a o jego dużej zmienności decydowała prze-de wszystkim sytuacja podażowo-popytowa na rynku światowym. Zdecydowanie mniejszy wpływ na rynek wywierały czynniki krajowe, tj. poziom produkcji i stabilny popyt.

EN

Since sugar is the basic sweetener in food production and households, the sugar industry is considered a strategic one within the Polish agri-food sector. The sugar industry is a classic example of oligopoly, with four holdings producing a homogeneous product, which is chemically pure sucrose. Oligopoly is a form of imperfect market competition, with a theoretical background extensively described in literature. Structural and ownership transformation of the sugar industry began in 1994 on the basis of statutory regulations. Foreign direct investments of transnational holdings have substantially influenced the structure of the industry, as their market share reached approx. 60%. The market regulation system in the EU determined the conditions of competition and the economic strategy of sugar companies. The production capacity of the industry significantly exceeds the demand of the domestic market and therefore exports account for a large share of domestic output (ca. 30% of revenue on sales). In consequence the domestic market is strongly linked with the EU and world markets. Since the sugar industry is able to generate financial surpluses and promising economic indicators on a regular basis the transformation of the sugar industry can be considered successfully concluded. Over the period of 2009–2022, net profit varied between PLN 0.2 and 1.7 billion, with variability reflecting changes in the world market fundamentals and to a much lesser extent internal market conditions, namely changes in production level and stable demand.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2023
• Numer: 4(201)
• Opis fizyczny: s.103-126,rys.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Hryszko K.

• Zakład Rynków Rolnych i Metod Ilościowych, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Świętokrzyska 20, 00-002 Warszawa

autor

Szajner P.

• Zakład Rynków Rolnych i Metod Ilościowych, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Świętokrzyska 20, 00-002 Warszawa

Identyfikatory

DOI

10.53098/wir.2023.4.201/05