Administrowanie czy zarządzanie światłem? O polityce miejskiej względem oświetlenia na przykładzie Trójmiasta

• Autorzy: Belczewska W. , Frankowski J.

Warianty tytułu

EN

Administration or management? Urban lighting policy on the example of Tricity, Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu było określenie miejsca oraz znaczenia systemów oświetleniowych w polityce miejskiej na przykładzie Trójmiasta. Wychodząc od historii oraz funkcji iluminacji, a także lokalnej polityki energetycznej w polskim prawodawstwie, omówiono politykę miejską względem oświetlenia na przykładzie działań samorządów Gdańska, Gdyni i Sopotu. Analizie poddano dokumenty strategiczne, struktury instytucjonalne i dane statystyczne, a także przeprowadzono 3 indywidualne wywiady pogłębione z przedstawicielami instytucji miejskich. Wyniki wskazują, że obszar oświetlenia jest mocno rozproszony wewnątrz struktur urzędowych, a także zdominowany przez logikę administrowania. Znaczenie oświetlenia w polityce miejskiej jest tym samym niewielkie i ograniczone do podstawowych funkcji wymaganych przez prawo, związanych z zapewnianiem bezpieczeństwa, a także zmniejszaniem emisyjności infrastruktury publicznej.

EN

The aim of this article was to describe role and the place of the lighting systems in the urban policy on the example of Tricity. Starting from the history and functional evolution of the illumination, going through the local energy policy in Polish law, the authors analysed lighting urban policy in Gdańsk, Gdynia and Sopot. The analysis embraced strategic documents, institutional structures, statistical data and three individual-in-depth interviews with representatives of the local authorities. The results showed that the issue of city lighting is widely dispersed in different institutional structures, as well as dominated by administrative framework. In that sense, the meaning of lighting in the urban policy is relatively low and reduced to support basic functions required by the law, connected with security and energy efficiency of the public infrastructure.

Słowa kluczowe

PL

miasta; Trojmiasto; Gdansk; Sopot; Gdynia; oswietlenie; polityka miejska; zarzadzanie swiatlem; systemy oswietlenia; samorzady miejskie

• Wydawca: -
• Czasopismo: Problemy Rozwoju Miast
• Rocznik: 2016
• Tom: 13
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.23-31,rys.,tab.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Belczewska W.

• Katedra Geografii Ekonomicznej, Uniwersytet Gdański, Gdańsk

autor

Frankowski J.

• Katedra Geografii Ekonomicznej, Uniwersytet Gdański, Gdańsk

Bibliografia

• Bartnicka M., 2003, Iluminacja artystyczna w architekturze i urbanistyce. Czynniki i wytyczne kształtowania, manuskrypt pracy doktorskiej, Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• Belczewska W., 2016, Światło w przestrzeni miejskiej – przykład Trójmiasta, manuskrypt pracy magisterskiej, Katedra Geografii Ekonomicznej Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Brox J., 2014, Out of the dark: A brief history of artificial light in outdoor spaces, [w:] J. Meier, U. Hasenöhrl, K. Krause, M. Pottharst (eds.), Urban lighting, light pollution and society, Routledge, New York, 13 – 29.
• Ciastek P., 31.08.2014, Pierwsze w kraju elektryczne latarnie 127 lat temu świeciły w Częstochowie, Dziennik Zachodni. Dostępne na: http://www.dziennikzachodni.pl [14.08.2016].
• Frankowski J., Szmytkowska M., 2015, Regionalne zróżnicowanie nowych partnerstw miejskich w Polsce, Zarządzanie Publiczne, 2 (30), 131 – 150.
• Grabkowska M., 2015, Between gentrification and reurbanisation: The participatory dimension of bottom-up regeneration in Gdańsk, Poland, Geografie, 120 (2), 210 – 225.
• Jaśniejszy Gdańsk 2025. Program oświetlenia wszystkich zamieszkałych ulic w mieście (prezentacja). Dostępne na: http://gdansk.pl [23.11.2016].
• Kazimierczak J., 2014, Obiekty poprzemysłowe w krajobrazie kulturowym i przestrzeni turystycznej miasta średniowiecznego. Przykład zespołu XIX-wiecznej gazowni w Toruniu, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Geographica, 7, 108 – 120.
• Keirstead J., 2012, What next for urban energy systems?, prezentacja wygłoszona na Uniwersytecie w Cardiff w październiku 2012 roku. Dostępne na: http://ugc.subsite.cf.ac.uk [23.11.2016].
• Keirstead J., Rutter P., 2012, A brief history and the possible future of urban energy systems, Energy Policy, 50, 72 – 80.
• Kelly R., 1952, Lighting as an integral part of architecture, College Art Journal, 12 (1), 24 – 30.
• Koslofsky C., 2011, Evening’s empire: A history of the night in early modern Europe, Cambridge University Press, New York.
• Kowalik F., 6.06.2016, Latarnie ostrzegą przed powodzią i pozbędą się plagi komarów. Dostępne na: http://miasto2077.pl [14.08.2016].
• Kowalska E., 13.02.2011, Gdańska gazownia – cz. I. Dostępne na: http://ibedeker.pl [14.08.2016].
• Krajowa Polityka Miejska 2023, 2015, Ministerstwo Rozwoju, Warszawa. Dostępne na: http://www.mr.gov.pl [14.08.2016].
• Lynch K., 1960, The image of the city, The MIT Press, Cambridge, MA.
• Mapa Oświetlenia Miasta Gdańsk, 2014, Zarząd Dróg i Zieleni w Gdańsku, oprac. Okręgowe Przedsiębiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne OPGK. Dostępne na: http://www.zdiz.gda.pl [14.08.2016].
• Martyniuk-Pęczek J., 2013, Od pragmatyzmu do masowej indywidualizacji w kształtowaniu form oświetlenia miasta, Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
• Martyniuk-Pęczek J., 2014, Światła miasta, Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
• Naskręt M., 5.11.2013, 55 lat temu rozświetlono arterie Gdańska. Dostępne na: http://trojmiasto.pl [14.08.2016].
• Noworól A., 2014, Przegląd i ocena obowiązującego systemu zarządzania polityką rozwoju na poziomie regionalnym, subregionalnym, powiatowym i gminnym wraz z rekomendacjami dotyczącymi pożądanych zmian w celu budowy modelu spójnego z poziomem krajowym, ekspertyza przygotowana na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju, Kraków.
• Orłowski B., 2009, Oświetlenie gazowe, Inżynier Budownictwa, 1, 56 – 57.
• Plan działań na rzecz zrównoważonej energii dla Gdyni do roku 2020, 2012, Fundacja Poszanowania Energii, Gdynia. Dostępne na: http://gdynia.pl [14.08.2016].
• Polityka Energetyczna Gminy Miasta Sopotu. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Miasta Sopotu – aktualizacja, 2011, Diagnostyka Cieplna, Opole. Dostępne na: http://bip.sopot.pl [14.08.2016].
• Polska Spółka Gazownictwa. Historia Oddziału w Gdańsku. Dostępne na: http://www.psgaz.pl [14.08.2016].
• Projekt aktualizacji Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe miasta Gdańska. Dostępne na: http://bip.gdansk.pl [14.08.2016].
• Regionalny Program Strategiczny Ekoefektywne Pomorze, 2013, Zarząd Województwa Pomorskiego, Gdańsk. Dostępne na: http://strategia2020. pomorskie.eu [14.08.2016].
• Sagan I., Canowiecki Z., 2011, Między integracją a konkurencją. Gdańsko-Gdyński Obszar Metropolitalny, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Schulte-Römer N., 2015, Innovating in public. The introduction of LED lighting in Berlin and Lyon, manuskrypt pracy doktorskiej, Technischen Universität, Berlin.
• Ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej, DzU 2016 poz. 831.
• Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, DzU 2003 nr 162, poz. 1568.
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, DzU 2003 nr 80, poz. 717.
• Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, DzU 1997 nr 54, poz. 348.
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym, DzU 1990 nr 16, poz. 95.
• Wlazło-Malinowska K., 2014, Oświetlenie w terenach zieleni. Poradnik dobrego oświetlenia, RS Druk, Rzeszów.
• Ziemski K.M., 2012, Planowanie energetyczne. Skuteczność aktualnych regulacji, [w:] K.M. Ziemski (red.), Energetyka a samorząd. Prawne uwarunkowania w rozwoju energetyki lokalnej w Polsce, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań, 11 – 42.