PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
2017 | 11 | 4 |

Tytuł artykułu

Poland’s rapid lung cancer decline in the years 1990-2016. The first step towards the eradication of lung cancer in Poland

Treść / Zawartość

Warianty tytułu

PL
Gwałtowny spadek zachorowań i zgonów z powodu raka płuca w Polsce w latach 1990-2016. Pierwszy krok do eradykacji raka płuca w Polsce

Języki publikacji

EN

Abstrakty

EN
In the late 1980s, Poland was one of the countries with the highest per capita cigarette consumption, smoking prevalence, and lung cancer morbidity and mortality in Europe. After the political and economic transformation of 1989, transnational tobacco companies (TTCs) entered the market. The TTCs expected the cigarette sales in Poland to increase by at least 10% in the 1990s. Unexpectedly, the opposite happened. In the 1990s, the social attitudes towards smoking began to change, spurred by the involvement of civil society, the medical community, religious institutions, as well as national and local administration in developing and conducting a comprehensive tobacco control programme. For the first time since World War II, cigarette consumption in Poland began to decline. As a report by Fagerstrom et al. published in 2001 in a renowned medical journal showed by the end of the 1990s Poland had one of the best anti-smoking climates in Europe. Between 1990 and 2015 tobacco sales in the country fell from 100bn cigarettes to 40bn. This was accompanied by a decrease in lung cancer incidence and mortality. This paper discusses the factors underlying these positive developments.
PL
Pod koniec lat 80. ubiegłego wieku Polska była krajem najwyższej konsumpcji papierosów, częstości palenia i zachorowalności i umieralności z powodu raka płuca w Europie. Nieoczekiwanie, po politycznej i ekonomicznej transformacji lat 90., trend ten został odwrócony. Po raz pierwszy w historii doszło nie tylko do zahamowania wzrostu sprzedaży tytoniu, ale sprzedaż papierosów zaczęła spadać. Międzynarodowe koncerny tytoniowe, które niezwykle szybko sprywatyzowały i opanowały rynek tytoniowy w Polsce, planowały wzrost sprzedaży papierosów w latach 90. o 10%. W 2000 roku, w porównaniu z 1990 rokiem, sprzedaż papierosów zmniejszyła się o 10 miliardów sztuk rocznie. Rozpoczął się trwający do chwili obecnej stały harmonijny spadek konsumpcji tytoniu. W dość krótkim czasie doszło do diametralnej zmiany klimatu wobec papierosów. W opublikowanym w 2001 roku w renomowanym czasopiśmie medycznym doniesieniu naukowym, autorzy wykazali (Fagerstrom K. i inni), że w Polsce i w Szwecji istnieje najlepszy klimat antytytoniowy w Europie. Społeczeństwo obywatelskie, społeczność medyczna i administracja państwowa przygotowały i wdrożyły do praktyki wielowymiarowy program ograniczenia zdrowotnych następstw palenia tytoniu. Program ten w ciągu 25 lat doprowadził do gwałtownego spadku palenia papierosów, co w rezultacie doprowadziło do niesłychanego zmniejszenia się zachorowalności i umieralności z powodu raka płuca palaczy. Przedstawiona publikacja omawia czynniki, które doprowadziły do tych zmian.

Słowa kluczowe

Wydawca

-

Rocznik

Tom

11

Numer

4

Opis fizyczny

p.211-225,fig.,ref.

Twórcy

  • Health Promotion Foundation, Nadarzyn, Poland
  • Wroclaw Medical University, Wroclaw, Poland
autor
  • Health Promotion Foundation, Nadarzyn, Poland
  • London School of Hygiene and Tropical Medicine, London, UK

Bibliografia

  • 1. Zatoński W. Droga do zdrowia. Historia przeciwdziałania chorób odtytoniowych w Polsce. Warszawa: Fundacja “Promocja Zdrowia”; 2004 (in Polish).
  • 2. Zatoński WA, Zatoński M. Health in the Polish People’s Republic. J Health Inequal 2016; 2 (1): 7-16.
  • 3. Zatoński WA, Zatoński M. Democracy is healthier – health in Poland in the late 1980s and 1990s. JHI 2016; 2(1): 17-24.
  • 4. Diehl J. Poles refuse to put out their cigarettes. The Washington Post, February 10, 1987.
  • 5. Boyle P, Boffetta P, Lowenfels AB, Burns H, Braweley O, Zatoński W, et al. Alcohol. Science, Policy and Public Health. Oxford: Oxford University Press; 2013.
  • 6. Boyle P, Gray N, Henningfield J, Sefferin J, Zatoński W. Tobacco. Science, Policy and Public Health. New York: Oxford University Press; 2013.
  • 7. Zatoński W, Becker N. Atlas of cancer mortality in Poland 1975-1979. Berlin: Springer-Verlag; 1988.
  • 8. Zatoński WA, Sulkowska U, Mańczuk M, Rehm J, Boffetta P, Lowenfels AB, et al. Liver cirrhosis mortality in Europe, with special attention to Central and Eastern Europe. Eur Addict Res. 2010; 16: 193-201.
  • 9. Zatoński W, Zatoński M. Sytuacja zdrowotna. In: Noszczyk W. Dzieje Medycyny w Polsce, tom 3 Lata 1944-1989. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2016. (in Polish).
  • 10. Zatoński W. The dynamics of mortality in Poland. In: Health and mortality issues of global concern. New York: Population Division, United Nations Secretariat; 1999. p. 227-261.
  • 11. Zatoński W. The health of the Polish population. Public Health Rev Israel. 1995; 23: 139-156.
  • 12. Zatoński W, Bhala N. Changing trends of diseases in Eastern Europe: Closing the gap. Public Health. 2012; 126(3): 248-252.
  • 13. Zatoński W. Alcohol and health: what is good for the French may not be for the Russians. J. Epidemiol. Community Health. 1998; 52: 766-767.
  • 14. Feachem R. Health decline in East Europe. Nature. 1994; 367: 313-314.
  • 15. Hertzmann C. Environment and health in Central and Eastern Europe. Washington DC: World Bank; 1995.
  • 16. Varasovszky Z, Bain C, McKee M. Alcohol related mortality in Poland and Hungary: differences and similarities. J Epidemiol Comm Health. 1997; 51: 167-171.
  • 17. Zatoński M. Poland’s anti-tobacco advocacy – a historical outline. J Health Inequal. 2016; 2(1): 26-31.
  • 18. Zatoński M. Report from the witness seminar on tobacco control policy in Poland, Chief Sanitary Inspectorate, Warsaw, Poland, 31 May 2016. J Health Inequal. 2016; 2(2): 120-127.
  • 19. Zatoński M. Report from the Conference on Smoke-free Poland, Ministry of Health, Warsaw, Poland, 18 May 2016. J Health Inequal. 2016; 2(1): 111-119.
  • 20. Zatoński W, Becher H, Lissowska J, Wahrendorf J. Tobacco, alcohol, and diet in the etiology of laryngeal cancer: a population-based case-control study. Cancer Causes Control. 1991; 2: 3-10.
  • 21. Murray C, Lopez A. Global and regional cause-of-death patterns in 1990. Bulletin on the World Health Organization. 1994; 72(3): 447-480.
  • 22. Jha P, Peto R, Zatonski W, Boreham J, Jarvis MJ, Lopez AD. Social inequalities in male mortality, and in male mortality from smoking: indirect estimations from national death rates in England and Wales, Poland, and North America. Lancet. 2006; 368: 367-370.
  • 23. Paniccia R. Economic shocks, impoverishment and poverty-related mortality during the Eastern European transition. Working papers 126. The United Nations University/World Institute for Development Economics Research, 1997.
  • 24. Riphahn RT, Zimmermann KF. The transitions’ mortality crisis in East Germany. Research for Action 42. The United Nations University. World Institute for Development Economics Research, 1997.
  • 25. World Bank. The transition in Central and Eastern Europe. World Bank Technical Paper No. 341. Washington: World Bank; 1996.
  • 26. Zatoński W, McMichael AJ, Powles JW. Ecological study of reason for sharp decline in mortality from ischaemic hearth disease in Poland Since 1991. Br Med J. 1998; 316: 1047-1051.
  • 27. Connolly GN. Tobacco, trade and Eastern Europe. In: Slama K., (editor). Tobacco and health. New York: Plenum Press; 1995.
  • 28. Zatoński WA. Nowotwory złośliwe w Polsce. Warszawa: Centrum Onkologii – Instytut; 1993 (in Polish).
  • 29. Zatoński W. Tobacco smoking in central European countries: Poland, Tobacco and Public Health: Science and Policy, Oxford University Press, 2004; 235-252.
  • 30. Zatoński WA, Boyle P. Health transformations in Poland after 1988. J Epidemiol Biostat. 1996; 4: 183-197.
  • 31. Gilmore A, Zatoński W. Free trade versus the protection of health – How will EU accession influence tobacco control in Poland? Eurohealth. 2002; 8(4): 31-33.
  • 32. Zatoński M, Zatoński WA, Przewoźniak K, Jaworski M. The significance and impact of the Polish Anti-tobacco Law. J Health Inequal. 2016; 2(1): 32-35.
  • 33. Zatoński W. Decreasing Smoking in Poland: The Importance of a Comprehensive Governmental Policy. J Clin Psychiatry Monograph. 2003; 18(1): 74-82.
  • 34. Becher H, Zatoński W, Jockel H. Passive smoking in Germany and Poland: comparison of exposure levels, sources of exposure, validity and perception. Epidemiology. 1992 (3):509-514.
  • 35. Boyle P, Maisonneuve P, Bas Bueno De Mesquita H, Ghadirian P, Howe GR, Zatoński W, et al. Cigarette smoking and pancreas cancer: a case-control study of the SEARCH programme of the IARC. Int J Cancer. 1996; 67(1): 63-71.
  • 36. Chow W-H, Swanson CA, Lissowska J, Groves FD, Sobin LH, Nasierowska-Guttmejer A, et al. Risk of stomach cancer in relation to consumption of cigarettes, alcohol, tea and coffee in Warsaw, Poland. Int J Cancer. 1999; (81): 871-876.
  • 37. Doll R, Peto R, Bjartveit K, Chazova L, Cholmogorova G, Hiesch A, et al. Tobacco and death in Eastern Europe. In: Bodmer W, Zaridze D., editors. Cancer prevention in Europe. London: Organization of European Cancer Institutes; 1993. p. 71-97.
  • 38. Kubik AK, Parkin DM, Plesko I, Zatoński W, Kramarova E, Möhner M, et al. Patterns of cigarette sales and lung cancer mortality in some Central and Eastern Europe countries, 1960-1989. Cancer. 1995, 75: 2452-2460.
  • 39. McKee M, Zatoński W. How the cardiovascular burden of illness is changing in eastern Europe. Evid Based Cardiovasc Med. 1998; 2: 39-41.
  • 40. McMichael AJ, Zatoński W. Environmental, behavioral, and socioeconomic influences: tackling the historical jigsaw puzzle of health in Central and Eastern Europe. Int J Occup Environ Health. 1996; 2: 161-163.
  • 41. Zatoński W, Smans M, Tyczyński J, Boyle P., editors. Atlas od Cancer Mortality in Central Europe. Lyon: International Agency for Research on Cancer; 1995, IARC Scientific Publications No. 134.
  • 42. Zatoński W and the HEM Project team. Closing the health gap in European Union. Warsaw: Cancer Center and Institute of Oncology; 2008.
  • 43. Peto R, Lopez A, Boreham J, Thun M, Heath C. Mortality from tobacco in developed countries: indirect estimates from national vital statistics. Lancet. 1992; 339: 1268-1278.
  • 44. Zatoński W, Przewoźniak K, Sulkowska U, West R, Wojtyła A. Tobacco smoking in countries of the European Union. Annals of Agricultural and Environmental Medicine. 2012; 19(2): 181-192.
  • 45. Blanke DD, de Costa e Silva V. Tools for advancing tobacco control in the 21st century. Tobacco Control legislation: An introductory guide. Geneva: World Health Organization, 2004.
  • 46. Mahood G. Warnings that tell the truth: breaking new ground in Canada. Tob Control. 1999; 8: 356-362.
  • 47. Zatoński M. Marking the 20th anniversary of the Polish Anti-tobacco Law. J Health Inequal 2016; 2(2): 110.
  • 48. Zatoński W, Jurgielaniec S, Przewoźniak K. It can be done: the battle on Tobacco Control Law in Poland. In: Tobacco – the growing epidemic. Abstract book. The 10th World Conference on Tobacco or Health, 24-28 August 1997, Beijing 1997: 70.
  • 49. Michaels D. Targeting Poles who smoke like chimneys: Activists make headway in fight against tobacco use. The Wall Street Journal, April 8; 1999.
  • 50. Fagerström KO, Boyle P, Kunze M, Zatoński W. The anti-smoking climate in EU countries and Poland. Lung Cancer. 2001; 32(1): 1-5.
  • 51. Rzuć palenie razem z nami. Warsaw: Fundacja „Promocja zdrowia”; 2004 (in Polish).
  • 52. Zatoński W. Jak rzucić palenie. Warszawa: Fundacja „Promocja Zdrowia”; 2007 (in Polish).
  • 53. Zatoński W. Konsensus dotyczący rozpoznania i leczenia zespołu uzależnienia od tytoniu. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna; 2007 (in Polish).
  • 54. Zatoński W, Zatoński M. Cytisine versus Nicotine for Smoking Cessation. The New England Journal of Medicine. 2015; 11(372): 1072.
  • 55. Herbeć A, Janik-Koncewicz K, McEwen A, West R, Zatoński W. Development and evaluation of STAR - an expert digital platform supporting training and delivery of cessation interventions by healthcare professionals in Poland – Project overview. J Health Inequal. 2017; 3(2): in print.
  • 56. Fagerström KO, Kunze M, Schoberberger R, Breslau N, Hughes JR, Hurt RD, et al. Nicotine dependence versus smoking prevalence: comparisons among countries and categories of smokers. Tob Control. 1996; 5: 52-56.
  • 57. Zatoński M, Zatoński WA, Wojtyła A. Premature mortality: Europe’s persisting Iron Curtain? J Health Inequal. 2016; 2(1): 3-6.
  • 58. Zatoński W, Campos H, Willet W. Rapid declines in coronary heart disease mortality in Eastern Europe are associated with increased consumption of oils rich in alpha-linolenic acid. Eur J Epidemiol. 2008; 23: 3-10.
  • 59. Zatoński WA, Willet W. Changes in dietary fat and declining coronary heart disease in Poland: population based study. BMJ. 2005; 331: 187-8.
  • 60. Unal B, Critchley JA, Capewell S. Explaining the decline in coronary heart disease mortality in England and Wales between 1981 and 2000. Circulation. 2004; 109(9): 1101-1107.
  • 61. GBD 2015 Tobacco Collaborators. Smoking prevalence and attributable disease burden in 195 countries and territories, 1990-2015: a systematic analysis from the Global Burden of Disease Study 2015. Lancet. 2017; 389(10082): 1885-1906.
  • 62. Zatoński WA. Aaro LE, Samdal O, Mazur J. Smoking- or nicotine-free generation, or both? What should be the public health priority? JHI. 2016; 2(2): 105-108.
  • 63. Aaro LE, Mazur J, Zatoński WA, Samdul O. Trends in smoking among Polish and Norwegian youth 1986-2014. JHI. 2016; 2(1): 44-51.
  • 64. Perlez J. Fenced in at home, Marlboro man looks abroad. The New York Times 1997; June 24: 1-6.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikatory

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.agro-f9a1a61a-f006-4d88-af6e-512f6216fb2d
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.