Orobanche caryophyllacea Sm. (Orobanchaceae) in Poland: current distribution, taxonomy, plant communities and hosts

• Autorzy: Piwowarczyk R.

Warianty tytułu

PL

Orobanche caryophyllacea (Orobanchaceae) w Polsce: rozmieszczenie, taksonomia, fitocenozy i żywiciele

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper presents the current distribution of Orobanche caryophyllacea Sm. in Poland based on a critical revision of herbarium and literature data as well as the results of my field studies. The majority of localities are in south and south-eastern Poland: Małopolska Upland, Lublin Upland, Roztocze, Przemyśl Foothills, Pieniny Mts, rarely in the valleys of the Lower Vistula and Oder rivers or Wolin island. The distribution map in Poland is included. The taxonomy, biology and ecology of the species are discussed.

PL

Zaraza przytuliowa Orobanche caryophyllacea Sm. (Orobanchaceae) należy do gatunków europejsko- zachodnioazjatyckich. Występuje w Europie od Francji, poprzez południową Anglię, Holandię, Niemcy, Polskę, Estonię, region Śródziemnomorski do Azji Mniejszej, Kaukazu i Iranu. O. caryophyllacea występuje w Polsce głównie na Wyżynie Małopolskiej (zwłaszcza Niecka Nidziańska, Małopolski Przełom Wisły), Wyżynie Lubelskiej, Roztoczu, rzadko na Pogórzu Przemyskim, Przedgórzu Sudeckim i w Kotlinie Śląskiej, na Pomorzu: Dolna Wisła i Odra, Wyspie Wolin oraz w Pieninach. Liczba stanowisk O. caryophyllacea w Polsce wynosi ponad 160, z czego ok. 120 zostało udokumentowanych okazami zielnikowymi lub fotografią. Ok. 60 stanowisk zostało potwierdzonych po 2000 roku. Wiele ze stanowisk to notowania XIX wieczne i należą już do historycznych. Weryfikacja wykazała, że gatunek ten został pomył- kowo podawany m.in. z Wyżyny Śląsko-Krakowskiej, z wielu stanowisk na Wyżynie Małopolskiej. Mylony był najczęściej z często tam występującymi O. lutea i O. kochii. Rewizja zielnikowa i badania terenowe wykluczyły również błędnie podany z Polski gatunek O. teucrii, m.in. z Pienin, czy z Lubelszczyzny. Notowania te dotyczyły O. caryophyllacea. Zaraza przytulinowa należy do oligofagów i pasożytuje w Polsce na gatunkach z rodziny Rubiaceae, z rodzaju Galium: G. mollugo, G. verum, rzadko G. boreale, sporadycznie G. odoratum oraz Cruciata glabra. Preferuje murawy kserotermiczne z klasy Festuco-Brometea, zbiorowiska okrajkowe z klasy Trifolio-Geranietea sanguinei, ciep łolubne łąki (Arrhenatherion elatioris) z klasy Molinio- Arrhenatheretea, rzadko wysokogórskie murawy rozwijające się na podłożu wapiennym Seslerietea variae, prześwietlone zbiorowiska grądowe (np. jaworzyny w Pieninach, grąd na gipsie w rezerwacie Grabowiec w Niecce Nidziałskiej) z klasy Querco-Fagetea. Gatunek notowany jest na terenach nizinnych, od 29 m na Pomorzu i Wielkopolsce, poprzez 140–270 m w pasie Wyżyn Polskich, do 1050 m n.p.m. w Pieninach (Wysokie Skałki). Należy do gatunków ściśle chronionych w Polsce. Znajduje się również na regionalnych czerwonych listach i w księgach. Zagrożeniem dla gatunku jest przede wszystkim postępujący proces sukcesji wtórnej roślinności drzewiastej i krzewiastej, a także zwarcie warstwy zielnej, oraz zaniechanie dawnych metod użytkowania.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrobotanica
• Rocznik: 2014
• Tom: 67
• Numer: 3
• Opis fizyczny: p.97-118,fig.,ref.

Twórcy

autor

Piwowarczyk R.

• Department of Botany, Institute of Biology, Jan Kochanowski University, Swietokrzyska 15, 25-406 Kielce, Poland

Bibliografia

• Piwowarczyk R. Róża francuska Rosa gallica L. na Przedgórzu Iłżeckim (Wyżyna Małopolska). Chrońmy Przyr Ojcz. 2006; 62: 55–60.
• Piwowarczyk R. Distribution and phytocoenotic preferences of Orobanche mayeri (Suess. et Ronniger) Bertsch –a new species in Poland. Acta Soc Bot Pol. 2010; 79 (1 suppl): 52–53.
• Piwowarczyk R. Rośliny naczyniowe wschodniej części Przedgórza Iłżeckiego (Wyżyna Małopolska). Prace Bot. 2010; 43: 1–344.
• Piwowarczyk R. Orobanche mayeri (Suess. & Ronniger) Bertsch & F. Bertsch – a species new to Poland. Acta Soc Bot Pol. 2011; 80(3): 179–183. http://dx.doi.org/10.5586/asbp.2011.020
• Piwowarczyk R. The genus Orobanche L. (Orobanchaceae) in the Małopolska Upland (S Poland): distribution, habitat, host preferences and taxonomic problems. Biodiv Res Conserv. 2012; 26: 3–22. http://dx.doi.org/10.2478/v10119-012-0009-2
• Piwowarczyk R. Orobanche bohemica Čelak. (Orobanchaceae) at the eastern limit of its geographical range: new data on its distribution in Poland. Biodiv Res Conserv. 2012; 26: 53–59. http://dx.doi.org/10.2478/v10119-012-0001-x
• Piwowarczyk R. Revised distribution and phytosociological data of Orobanche coerulescens Stephan in Willd. (Orobanchaceae): Poland in relation to Central Europe. Biodiv Res Conserv. 2012; 26: 61–72. http://dx.doi.org/10.2478/v10119-012-0007-4
• Piwowarczyk R. Revised distribution and plant communities of Orobanche alsatica and notes on the Orobanchaceae series Alsaticae in Poland. Biodiv Res Conserv. 2012; 26: 39–51. http://dx.doi.org/10.2478/v10119-012-0008-3
• Piwowarczyk R. Orobanche alba subsp. alba and subsp. major (Orobanchaceae) in Poland: current distribution, taxonomy, plant communities, hosts, and seed micromorphology. Biodiv Res Conserv. 2012; 26: 23–38. http://dx.doi.org/10.2478/v10119-012-0005-6
• Piwowarczyk R. Orobanche purpurea (Orobanchaceae) in Poland: current distribution, taxonomy, plant communities, and preferred hosts. Biodiv Res Conserv. 2012; 26: 73–81. http://dx.doi.org/10.2478/v10119-012-0006-5
• Piwowarczyk R. A revision of distribution and historical analysis of preferred hosts of Orobanche ramosa (Orobanchaceae) in Poland. Acta Agrobot. 2012; 65(1): 53–62. http://dx.doi.org/10.5586/aa.2012.043
• Piwowarczyk R. A revision of distribution and the ecological description of Orobanche picridis (Orobanchaceae) at the NE limit of its geographical range from Poland and Ukraine. Acta Agrobot. 2012; 65(1): 91–106. http://dx.doi.org/10.5586/aa.2012.047
• Piwowarczyk R. Seed productivity in relation to other shoot features for endangered parasitic plant Orobanche picridis F.W. Schultz (Orobanchaceae). Polish J Ecol. 2013; 61(1): 55–64.
• Piwowarczyk R, Kirpluk I. Orobanche flava (Orobanchaceae) w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Fragm Flor Geobot Polonica. 2011; 18(1): 163–165.
• Piwowarczyk R, Przemyski A. New locality of Orobanche coerulescens Stephan ex Willd. (Orobanchaceae) at the NW limit of its geographical range. Acta Soc Bot Pol. 2009; 78(4): 291–295. http://dx.doi.org/10.5586/asbp.2009.038
• Piwowarczyk R, Przemyski A. The distribution and habitat preferences of the declining species Orobanche arenaria (Orobanchaceae) at the northern limit of its geographical range. Acta Soc Bot Pol. 2010; 79(1): 43–50. http://dx.doi.org/10.5586/asbp.2010.007
• Piwowarczyk R, Chmielewski P, Cwener A. The distribution and habitat requirements of the genus Orobanche L. (Orobanchaceae) in SE Poland. Acta Soc Bot Pol. 2011; 80(1): 37–48. http://dx.doi.org/10.5586/asbp.2011.006
• Piwowarczyk R, Chmielewski P, Gierczyk B, Piwowarski B, Stachyra P. Orobanche pallidiflora Wimm. & Grab. in Poland: distribution, habitat and host preferences. Acta Soc Bot Pol. 2010; 79(3): 197–205. http://dx.doi.org/10.5586/asbp.2010.025
• Piwowarczyk R, Nobis M, Przemyski A. Orobanche bartlingii Griseb. (Orobanchaceae) in Poland: taxonomical position, distribution and habitat requirements. Biodiv Res Conserv. 2009; 13: 3–8. http://dx.doi.org/10.2478/v10119-009-0001-7
• Pusch J. Orobanchaceae (Sommerwurzgewächse). In: Hegi G, editor. Illustrierte Flora von Mitteleuropa Bd. 6/1A, Lieferung 1. Jena: Weissdorn-Verlag; 2009. p. 10–91.
• Kreutz CAJ. Orobanche. The European broomrape species. Central and Northern Europe. Limburg: Natuurhistorisch Genootschap; 1995.
• Beck G. Monographie der Gattung Orobanche. Bibl Bot. 1890; 19: 1–275.
• Beck G. Orobanchaceae. In: Engler A, editor. Das Pflanzenreich IV. (261). Leipzig: Verlag von Wilhelm Engelmann; 1930.
• Zázvorka J. Orobanchaceae Vent. Zárazovité. In: Goliašová K, editor. Flóra Slovenska. Bratislava: Veda; 1997. p. 460–529. (vol V/2).
• Zázvorka J. Orobanchaceae – zárazovité. In: Slavík B, editor. Květena České Republiky. Praha: Academia; 2000. p. 477–513. (vol 6).
• Smith JE. Remarks on some Foreign Species of Orobanche. London: Benjamin White and Son; 1798.
• Teryokhin ES, Schibakina GB, Serafimovitsch NB, Kravtzova TI. Opredelitel Sarasychovych Flory SSSR. Sankt Petersburg: Nauka; 1993.
• Schultz FW. Archives de la flore de France et d’Allemagne. Bitche: Haguenau & Deux-Ponts; 1848.
• Pujadas Salvà AJ. Novedades taxonómicas y nomenclaturalers en el género Orobanche L. (Orobanchaceae). Acta Bot Malacit. 2007; 32: 1–3.
• Carlón L, Gómez Casares G, Laínz M, Moreno Moral G, Sánchez Pedraja Ó, Schneeweiss GM. Más, a propósito de algunas Phelipanche Pomel, Boulardia F. W. Schultz y Orobanche L. (Orobanchaceae) del oeste del Paleártico. Documentos Jard Bot Atlántico (Gijón). 2008; 6: 1–128.
• Foley MJY. Orobanche L. In: Paiva J, Sales F, Hedge IC, Aedo C, Aldasoro JJ, Castroviejo S, et al., editors. Flora Iberica. Madrid: Real Jardín Botánico, CSIC; 2001. p. 32–72. (vol 14).
• Guardiola M, Molero J, Sáez L, Alvarado JL, Rios AI, Bagaria G, et al. Noves aportacions al coneixement de la flora vascular de les comarques meridionals de Catalunya. IV. Orsis. 2012; 26: 245–258.
• Román BC, Alfaro A, Torres Z, Satovic C, Pujadas A, Rubiales D. Genetic relationship among Orobanche species as revealed by RAPD analysis. Ann Bot. 2003; 91: 637–642. http:dx.do.org/10.1093/aob/mcg060
• Zarzycki K. Rośliny naczyniowe Pienin. Rozmieszczenie i warunki występowania. Kraków: PWN, Instytut Botaniki PAN; 1981.
• Fijałkowski D. Flora roślin naczyniowych Lubelszczyzny. Lublin: Lubelskie Towarzystwo Naukowe; 1994. (vol 1).
• Pawłowski B. Stosunki geobotaniczne Sądecczyzny. Prace Monogr Kom Fizjogr PAU. 1925; 1: 1–342.
• Mirek Z, Musiał L, Wójcicki JJ. Polish herbaria. Polish Bot Stud Guideb. 1997; 18: 1–110.
• Thiers B. Index Herbariorum: a global directory of public herbaria and associated staff. New York Botanical Garden’s Virtual Herbarium [Internet]. 2014 [cited 2014 Aug 25]; Available from: http://sciweb.nybg.org/science2/IndexHerbariorum.asp
• Mirek Z, Piękoś-Mirkowa H, Zając A, Zając M, editors. Flowering plants and pteridophytes of Poland – a checklist. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences; 2002. (Biodiversity of Poland; vol 1).
• Matuszkiewicz W. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Vademecum Geobotanicum. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN; 2006.
• Zając A. Założenia metodyczne ”Atlasu rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce”. Wiad Bot. 1978; 22(3): 145–155.
• Berdau F. Flora Cracoviensis/Flora okolic Krakowa. Typis C.R. Universitatis Jagiellonicae, Cracoviae, VIII+448 pp. ; 1859.
• Schube T. Ergebnisse der Durchforschung der schlesischen Gefässpflanzenwelt im Jahre 1918. Jahres-Bericht Schles Ges vater Cult, Breslau, 1919; 96: 5–11.
• Michalik S. Rośliny naczyniowe Ojcowskiego Parku Narodowego. Studia Naturae. 1978; 16(A): 1–171.
• Urbisz A. Konspekt flory roślin naczyniowych Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Pr Nauk Uniw Śląskiego w Katowicach. 2004; 2240: 1–285.
• Urbisz A. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Katowice: Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska; 2012.
• Piwowarczyk R, Krajewski Ł. Orobanche lutea Baumg. (Orobanchaceae) in Poland: revised of distribution, plant communities and hosts. Biodiv Res Conserv. 2014. (in press).
• Piwowarczyk R, Krajewski Ł. Orobanche elatior and O. kochii (Orobanchaceae) in Poland: current distribution, taxonomy and plant communities. Acta Soc Bot Pol. 2014. (in press.)
• Bróż E. Walory geobotaniczne wybranych rezerwatów przyrody nieożywionej w Górach Świętokrzyskich oraz problemy ich ochrony. Chrońmy Przyr Ojcz. 1988; 44(2): 18–34.
• Głazek T. Flora kserotermiczna Wyżyny Sandomierskiej i Przedgórza Iłżeckiego. Kraków: Wyd. Art.-Graf.; 1968.
• Głazek T. Ostnica Jana Stipa joannis na stoku doliny Kamiennej w Bałtowie (Przedgórze Iłżeckie). Chrońmy Przyr Ojcz. 1976; 32(5): 50–53.
• Kucharczyk M. Distribution Atlas of vascular plants in the Middle Vistula River Valley. Lublin: UMCS Press; 2001.
• Łuszczyńska B. Kserotermiczna flora naczyniowa wybranych subregionów Niecki Nidziańskiej (Garb Pińczowski, Płaskowyż Szaniecki, wschodnia część Niecki Soleckiej). Fragm Flor Geobot Polonica. 1998; 5: 55–87.
• Piotrowska H. Rośliny naczyniowe wysp Wolina i południowo-wschodniego Uznamu. Prace Kom Biol PTPN. 1966; 30(4): 3–283.
• Schmidt WLE. Flora von Pommern und Rügen. 1. Aufl. 1840. In der Becker und Altendorff‘schen Buchhandlung, Stettin; 2. Aufl . 1848. Vermehrt und verbessert von Dr. Baumgardt. Stettin: Verlag von Ferdinand Müller.
• Müller W. Flora von Pommern. 3 Aufl. Stettin: Burmeister’s Buchhandlung; 1911.
• Szmajda P. Flora synantropijna Stargardu Szczecińskiego i Pyrzyc. Bad Fizjogr Pol Zach Botanika. 1974; 27: 227–261.
• Holzfuss E. Beitrag zur Flora der Insel Wollin. Abhandlungen und Berichte der Pommerschen Naturforschenden Gesellschaft. 1920; 1: 82–87.
• Celiński F. Pontyjskie zbocza koło Grędźca nad Jeziorem Miedwie. Chrońmy Przyr Ojcz. 1953; 3(9): 25–32.
• Filipek M. Murawy kserotermiczne regionu dolnej Odry i Warty. Pr Kom Biol PTPN. 1974; 38: 1–110.
• Ciaciura M, Myśliwy M. Stanowisko oleśnika górskiego Libanotis pyrenaica (Apiaceae) koło Grędźca nad Jeziorem Miedwie. Fragm Flor Geobot Polonica. 2005; 12(2): 281–290.
• Głazek T. Rezerwat florystyczno-dydaktyczny „Stary Przylep-Przysiółek”. Szczecin: Wojewódzki Konserwator Przyrody w Szczecinie [mscr]; 1971.
• Rätzel S, Zimmermann F. Verbreitung der Arten der Gattung Orobanche L. in Brandenburg und Berlin. Verh Bot Ver Berlin Brandenburg. 1999; 132: 19–101.
• Ascherson P. Flora der Provinz Brandenburg, der Altmark und des Herzogthums Magdeburg, Berlin; 1864.
• Filipek M. Projektowany rezerwat leśno-stepowy pod Raduniem nad Dolną Odrą. Bad Fizjogr Pol Zach. 1960; 6: 173–187.
• Schäde J. Flora des Oderbruchs in der Mark Brandenburg. Oesterreichisches Botanisches Wochenblatt. 1854; 4: 356–359, 372–373, 394–396.
• Ascherson P, Liebe T. Verhandlungen des botanischen Vereins für die Provinz Brandenburg und die angrenzenden Länder. 8. Jahrgang. Berlin: Kommissions-Verlag von Rudolph Gaertner; 1866.
• Schulz R. Eine floristische und geologische Betrachtung des märkischen unteren Odertales. Verh Bot Ver Prov Brandenburg. 1916; 58: 76–105.
• Schulz R. Zweiter Beitrag zur Flora des märkischen unteren Odertales. Bot Ver Prov Brandenburg. 1919; 61: 82–96.
• Schulz R. Über die Odertalabgänge zwischen Nieder Lübbichow und Bellinchen. Verh. Bot Ver Prov Brandenburg. 1924;66:21–22.
• Hueck K. Das Keudell’sche Naturschutzgeniet Bellinchen a.d. Oder. Neudamm: Verlag von J. Neumann,1927.
• Markgraf F. Vegetationsstudien im Naturschutzgebiet Bellinchen. Naturdenkmalpflege u. Naturschutz in Beril u. Brandenburg, Beih. 1937; 1: 1–16.
• Brzoska F. Ökologische Untersuchungen im v. Keudellschen Naturschutzgebiet Bellinchen a. d. O. und Umgebung unter besonderer Berücksichtigung der osmotischen Werte. Beitr. zur Naturdenkmalpfl. Bd. 16, Berlin; 1937.
• Celiński F, Filipek M. Flora i zespoły roślinne leśno-stepowego rezerwatu w Bielinku nad Odrą. Bad Fizjogr Pol Zach B. 1958; 4: 5–198.
• Zając A, Ciaciura M, Zając M. Waloryzacja przyrodnicza rezerwatu przyrody Bielinek. Opracowanie wykonane na zlecenie Konserwatora Przyrody w Szczecinie [mscr]. 1992.
• Ruhmer G, Paeske F, Hunger E, Zechert P. Bericht nebst Beiträgen zur Flora des nordöstichen Teiles der Provinz Brandenburg. Verh Bot Vereins Brandenb. 1883; 25: 182–211.
• Barańska K, Żmihorski M. Stanowiska rzadkich gatunków roślin muraw kserotermicznych w Cedyńskim Parku Krajobrazowym (NW Polska). Bad Fizjogr Pol Zach B. 2007; 56: 163–172.
• Dietrich A. Flora Marchica oder Beschreibung der in der Mark Brandenburg wildwachsenden Pflanzen. Berlin: L. Oehmigke; 1841.
• Huth E. Flora von Frankfurt a. Oder und Umgegend. 3 Aufl. Frankfurt: 1909.
• Drewniak E. Urodzaj na zarazy. Bociek – Biuletyn Klubu Przyrodników. 2013; 114(2): 28–29.
• Ascherson P, Graebner P. Flora des nordostdeutschen Flachlandes (ausser Ostpreussen). Berlin: Verlag von Gebrüder Borntraeger; 1898/99.
• Szulczewski JW. Wykaz roślin naczyniowych w Wielkopolsce dotąd stwierdzonych. PTPN Wydz Mat-Przyr, Pr Kom Biol. 1951; 12(6): 1–128.
• Limpricht G. Bericht über eine mit Unterstützung des Präsidiums der Schlesischen Gesellschaft unternommene botanische Reise nach dem Schlawa-See und dessen Umgebung. Jahrb Schles Ges Vaterl Cultur. 1871;48:106–119.
• Fiek E. Flora von Schlesien preussischen und österreichischen Antheils, enhaltend die wildwachsenden, verwilderten und angebauten Phanerogamen und Gefäss-Cryptogamen. 164 + 571 pp. J. U. Kern’s Verlag, Breslau; 1881.
• Schube T. Verbreitung der gefässpflanzen in Schlesien preussischen und österreichischen Anteils. Breslau: R. Nischowsky; 1903.
• Schube T. Ergebnisse der Durchforschung der schlesischen Gefässpflanzenwelt im Jahre 1928. Jahres-Bericht Schles Ges vater Cult Breslau. 1929; 101: 88–96.
• Scholtz H. Flora der Umgegend von Breslau. Breslau: Schulz & Comp. 1843.
• Szczęśniak E, Kącki Z. Materials to the flora of Kamienny Grzbiet Ridge (Ślęża Massif, Sudety Foreland). Acta Bot Siles. 2004;1:85–90.
• Schube T. Ergebnisse der Durchforschung der schlesischen Gefässpflanzenwelt im Jahre 1914. Jahres-Bericht Schles Ges vater Cult Breslau. 1915; 92: 43–61.
• Schalow E. Ergebnisse der Schlesischen Phanerogamenforschung im Jahre 1935. Jahres-Bericht Schles Ges vater Cult Breslau. 1936; 108: 66–81.
• Wacker K. Uebersicht der Phanerogamenflora von Kulm. I und II. Nebst Nachträgen. – Programm der Realschule bezw. höheren Bürgerschule zu Kulm (1861–1862).
• Abromeit J, Neuhoff W, Steffen H. Flora von Ost- und Westpreussen: 1/1–25 (1898): 1–402, 2/26–43 (1903): 403–684, 3/44–49 (1926): 685–780. Kommissionsverlag Gräfe und Unzer, Berlin, Königsberg.
• Scholz JB. Vegetationsverhältnisse des preussischen Weichselgeländes Tom 11 z Mitteilungen des Coppernicus-Vereins für Wissenschaft und Kunst zu Thorn. E. Lambeck; 1896.
• Klinggräff CJ. Die Vegetationsverhältnisse der Provinz Preussen und Verzeichniss der in derselben bisher gefundenen Phanerogamen. In Commission bei Eduard Levysohn, Marienwender, viii + 173 pp.; 1866.
• Scholz JB. Die Pflanzengenossenscheften Westpreussens. Schriften der naturforschenden gesellschaft in danzig. Danzig: Kommissions Verlag von Wilhelm Engelman in Leipzig; 1905.
• Preuss H. Die pontischen Pflanzenbestande im Weischelgebiet. Beitr. zur Natur Bd II, H 4; Berlin; 1912.
• Ceynowa M. Nowe i rzadsze gatunki roślin kwiatowych w obszarze dolnej Wisły. Fragm Flor Geobot. 1963; 9(2): 203–208.
• Bock W. Taschenflora von Bromberg (Netzebezirk), Bydgoszcz; 1908.
• Ritschl G. Flora des Grossherzogthums Posen. Berlin; 1850.
• Wimmer F, Grabowski H. Flora Silesiae. I, xxiv+272+352 pp. Vratislaviae: G. T. Korn; 1829.
• Wimmer F. Flora von Schlesien preussischen und österreichischen Anteils. Breslau: Verlag von Ferdinand Hirt; 1841.
• Sendek A. Charakterystyka geobotaniczna rezerwatu Gipsowa Góra koło Dzierżysławia. Zesz Przyr Opol Tow Przyj Nauk. 1981; 26: 3–24.
• Nowak S, Nowak A, Spałek K. Zarazy – tępić, czy chronić? Przyroda Górnego Śląska. 1998;11:16.
• Nowak A, Nowak S. Zaraza przytuliowa – Orobanche caryophyllacea Sm., In: Nowak A, Spałek K, editors. Czerwona księga roślin województwa opolskiego. Rośliny naczyniowe wymarłe, zagrożone i rzadkie. Opole: Opol. Tow. Przyj. Nauk; 2002. p. 140.
• Schube T. Ergebnisse der Durchforschung der schlesischen Gefässpflanzenwelt im Jahre 1904. Jahres-Bericht Schles Ges vater Cult Breslau. 1905; 82: 41–64.
• Klinggräff CJ. Nachtrag zur Flora von Preussen. iv + 172 pp. Marienwerder: Commission bei Eduard Levysohn; 1854.
• Loster S. Dolina Wierzbanówki: 8. Ocena flory za pomocą wskaźników liczbowych. Prace Bot. 1985; 13: 29–58.
• Jastrzębowski W. Rośliny ciekawsze znalezione w Królestwie Polskiem. Pam Warsz Umiejętności Czystych i Stosowanych. 1829; 1(4): 183–194.
• Dziubałtowski S. Stosunki geobotaniczne nad dolną Nidą. Pamiętnik Fizjograf Kraków. 1916;Dz. III B. 23: 107–202.
• Szwagrzyk J. Flora naczyniowa Niecki Nidziańskiej. In: Kleczkowski AS, editor. Wartości środowiska przyrodniczego Niecki Nidziańskiej i zagadnienie jego ochrony. Część 2. Studia Ośrodka Dokumentacji Fizjograficznej. 1987; 15: 17-91.
• Głazek T, Łuszczyńska B. Carici flaccae-Tetragonolobeteum maritime – a new plant association. Fragm Flor Geobot. 1994; 39(1): 277–290.
• Kornaś J, Medwecka-Kornaś A, Towpasz K. Rośliny naczyniowe Pogórza Ciężkowickiego (Karpaty Zachodnie). Prace Bot. 1996; 28: 1–170.
• Motyka J. O niektórych rzadszych roślinach naczyniowych z okolic Grybowa. Fragm Flor Geobot. 1956; 2(1): 3–36.
• Kaźmierczakowa R, Perzanowska J. Notatki florystyczne z Pienin. Fragm Flor Geobot Polonica. 2001; 8: 3–9.
• Wołoszczak E. Zapiski botaniczne z Karpat Sądeckich. Spraw Komis Fizjogr AU. 1895; 30: 174–206.
• Gustawicz B. Przyczynek do flory pienińskiej. Pam Tow Tatrz. 1881; 6: 1–23.
• Berdau F. Flora Tatr, Pienin i Beskidu Zachodniego. Warszawa: Kasa im. J. Mianowskiego; 1890.
• Kaźmierczakowa R. Kserotermiczne murawy i zarośla Pienińskiego Parku Narodowego. Studia Naturae. 2004; 49: 277–196.
• Herbich F. Botanischer Ausflug in die galizisch-karpatischen Alpen des Sandezer Kreises. Flora. 1834; 17: 561–575.
• Kaźmierczakowa R. Orobanche alba Stephan ex Willd. – zaraza macierzankowa. In: Mirek Z, Piękoś-Mirkowa H, editors. Czerwona Księga Karpat Polskich. Rośliny naczyniowe. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera; 2008. p. 314–315.
• Kaźmierczakowa R. Roślinność naskalna i napiargowa Pienińskiego Parku Narodowego. Studia Naturae. 2004; 49: 253–276.
• Zubrzycki J. Flora Pienin. Rośliny naczyniowe. Spraw Komis Fizjogr AU. 1894; 29: 70–95.
• Skórczewski B. Flora Krynicy i jej okolic. Kraków: 1911.
• Łapczyński K. Z powiatu trockiego do Szczawnicy. Pam Fizjogr. 1892; 12(3): 71–128.
• Ćwikliński E, Głowacki Z. Atlas florystyczny Doliny Bugu. Rozmieszczenie roślin naczyniowych (Geobotanical atlas of Bug river valley). Phytocoenosis. 2000;12(N.S.) Suppl Cartogr Geobot. 12(1): 1–320.
• Błoński F. Przyczynek do flory jawnokwiatowej i skrytokwiatowej naczyniowej kilkunastu okolic kraju. Pam Fizjograf. 1892; 12(3): 131–149.
• Halamski AT, Piwowarczyk R. Graines d’Orobanches comme critère taxonomique: information sur les tra-vaux en cours. Bull Mens Soc Linn Lyon. 2008; 77(3–4): 37–40.
• Bróż E, Nobis M, Piwowarczyk R. Nowe stanowiska Orobanche picridis w Polsce. Chrońmy Przyr Ojcz. 2001; 57(5): 101–104.
• Głazek T. Roślinność kserotermiczna Wyżyny Sandomierskiej i Przedgórza Iłżeckiego. Monogr Bot. 1968; 25: 1–135.
• Przemyski A, Stachurski M. Stan zachowania szaty roślinnej i problemy ochrony rezerwatu „Ulów” koło Bałtowa na Wyżynie Sandomierskiej. In: Puszkar T, editor. Bioróżnorodność obszarów stykowych Kotliny Sandomierskiej, Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej oraz Wyżyny Lubelskiej. Sandomierz: Towarzystwo Naukowe Sandomierskie, Wyższa Szkoła Humanistyczno-Przyrodnicza; 1999. p. 23–42.
• Dziubałtowski S. O zbiorowiskach roślinnych godnych ochrony w Sandomierskiem i Opatowskiem. Kosmos. 1922; 47(1–3): 30–38.
• Sikorski R. Zaraza przytuliowa Orobanche caryophyllacea Sm. w Parku Krajobrazowym Podlaski Przełom Bugu. Acta Sci Pol Biologia. 2004; 3(1): 89–91.
• Krotoska T, Piotrowska H, Skuratowicz W. Notatki florystyczne z Zamojszczyzny. Floristical notes from the region of Zamość. Fragm Flor Geobot. 1957; 3(1): 21–29.
• Kotula B. Spis roślin naczyniowych z okolicy Przemyśla. Spraw Komisji Fizjogr AU. 1881;15:1–90.
• Mądalski J. Orobanchaceae. In: Pawłowski B, editor. Flora Polska. Warszawa; 1967; 11: 25–53.
• Skiba S, Drewnik M, Prędki R, Szmuc R. Gleby Bieszczadzkiego Parku Narodowego + Mapa Gleb BdPN w skali 1:50 000. Monografie Bieszczadzkie. Ustrzyki Dolne; 1998; 2.
• Zając A, Zając M, editors. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Nakładem Pracowni Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego; 2001.
• Zając M, Zając A, Zemanek B, editors. Flora Cracoviensis Secunda (Atlas). Cracow: Laboratory of Computer Chorology, Institute of Botany, Jagiellonian University; 2006.
• Markowski R, Buliński M. Ginące i zagrożone rośliny naczyniowe Pomorza Gdańskiego. Acta Bot Cassub Monogr. 2004; 1: 1–75.
• Żukowski W, Jackowiak B. List of endangered and threatened vascular plants in Western Pomerania and Wielkopolska (Great Poland). In: Żukowski W, Jackowiak B. editors. Endangered and threatened vascular plants of Western Pomerania and Wielkopolska. Poznań: Departament of Plant Taxonomy of Adam Mickiewicz University in Poznań; 1995; 3: 9–96.
• Fabiszewski J, Kwiatkowski P. Threatened vascular plants of the Sudeten Mountains. Acta Soc Bot Pol. 2002; 71(4): 339–350.
• Kącki Z, Dajdok Z, Szczęśniak E. Czerwona lista roślin naczyniowych Dolnego Śląska. In: Kącki Z, editor. Zagrożone gatunki flory naczyniowej Dolnego Śląska. Wrocław: Instytut Biologii Roślin, Uniwersytet Wrocławski, Polskie Towarzystwo Przyjaciół Przyrody „Pro Natura”; 2003. p. 9–65.
• Rutkowski L. Rośliny naczyniowe – Tracheophyta. In: Buszko J, Kasprzyk K, Pawlikowski T, Przystański A, Rutkowski L., editors. Czerwona lista roślin i zwierząt ginących i zagrożonych w regionie kujawsko-pomorskim. Acta Univ Nicolai Copernici. Biologia LIII, Suplement-Nauki Mat.-Przyr; 1997. p. 5–20.
• Głowacki Z, Falkowski M, Krechowski J, Marciniuk J, Marciniuk P, Nowicka-Falkowska K, et al. Czerwona lista roślin naczyniowych Niziny Południowopodlaskiej. Chrońmy Przyr Ojcz. 2003; 2: 5–41.
• Towpasz K, Kotańska M. Endangered and threatened vascular plants in the Proszowice Plateau (Małopolska Upland, southern Poland). Nature Conserv. 2001; 58: 69–81.
• Bróż E, Przemyski A. The red list of vascular plants in the Wyżyna Małopolska upland (S Poland). In: Mirek Z, Nikel A, editors. Rare, relict and endangered plants and fungi in Poland, Kraków: W. Szafer Intitute of Botany, Polish Academy of Sciences; 2009, p. 123–136.
• Korneck D, Schnittler M, Vollmer I. Rote liste der Farn- und und Blütenpflanzen (Pteridophyta & Spermatophyta) Deutschlands. Schrift Vegetationsk. 1996;28:21–187.
• Ludwig G, May R, Otto C. Verantwortlichkeit Deutschlands für die weltweite Erhaltung der Farn- und Blütenpflanzen – vorläufige Liste. BfN-Skripten. 2007; 220: 1–120.
• Procházka F, editor. Červený a černý seznam cévnatých rostlin České republiky (stav v roce 2000). Praha: Příroda; 2001.

Identyfikatory

DOI

10.5586/aa.2014.035