Wskaźnikowa ocena potrzeb konserwacji cieków i kanałów melioracyjnych w planowaniu robót

• Autorzy: Bykowski J. , Przybyla C. , Napierala M. , Ossig R.

Warianty tytułu

EN

Maintenance needs assessment index of streams and ditches in planning of drainage works

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy jest weryfikacja dotychczasowych założeń oraz dalsze udoskonalenie algorytmu pozwalającego na wskazanie cieków i kanałów o priorytetowym znaczeniu dla funkcjonowania całego systemu melioracyjnego, na których w pierwszej kolejności należy wykonywać roboty konserwacyjne. Analizy przeprowadzono dla 24 cieków i kanałów (obiektów) zlewni Południowego Kanału Obry, a ich wyniki porównano z rzeczywistymi danymi dotyczącymi konserwacji obiektów w latach 2000–2009, uzyskanymi w Rejonowym Oddziale Wielkopolskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Lesznie. Z przyjętych do analizy charakterystyk największy wpływ na miejsce cieku lub kanału melioracyjnego w rankingu potrzeb konserwacji mają powierzchnia zlewni oraz średnia długość, szerokość i głębokość cieku. Istotną rangę nadano ocenie aktualnego stanu technicznego urządzeń i budowli (funkcja dotychczasowych zaniedbań i braku konserwacji). Podjęto także próbę uwzględnienia w ustalaniu rankingu potrzeb konserwacji obiektów ich znaczenia jako elementu wodnego szlaku turystycznego oraz występowania w zlewni obszarów objętych programem NATURA 2000. Wynikiem przeprowadzonych analiz jest stwierdzenie różnic między hierarchią potrzeb konserwacji ustaloną na podstawie proponowanej metody a rzeczywistym zakresem robót konserwacyjnych prowadzonych w latach 2000–2009 na ciekach i kanałach. Jako główny argument można wskazać fakt, że przy niewielkiej ilości środków finansowych przeznaczanych na utrzymanie urządzeń, wykonywano w pierwszej kolejności roboty po awariach o charakterze interwencyjnym. Przeprowadzone badania i analizy wykazały, że metoda wskaźnika potrzeb konserwacji może być uzupełniającym narzędziem w podejmowaniu decyzji w zakresie efektywniejszego wydatkowania środków finansowych w warunkach ich niedoborów.

EN

The aim of this study was to verify previous assumptions and further improvement of the algorithm allows to indication of priority streams and ditches to perform maintenance work. Analyses for 24 streams and ditches of Obra’s basin within the South Obra Canal were carried out. Their results were compared on the basis of data from the years of 2000–2009, obtained from the Wielkpolska Land Reclamation and Water Units Board in Leszno. From profiles adopted to analyses, the main influence for place of streams or drainage ditches in the ranking of the maintenance needs, the catchment area, the average length, width and depth of the watercourse were. Essential importance of the current technical condition of facilities and buildings (the function of existing neglect and lack of maintenance) were given. Also, there was made an attempt in determine of importance of maintenance needs rank in facilities as a part of the water tourist route in the catchment covered by Natura 2000 areas. The result of the analyzes is a statement of differences in hierarchy of the maintenance needs on the basis of the proposed method and the actual scope of works carried out in 2000–2009 in the streams and ditches. As a main reason it can be pointed the fact that with a small amount of funding for maintenance of the equipment. In the first place works disaster of an intervention were conducted. The research and analysis showed that the method of index maintenance needs work can be a complementary tool in making decisions on efficient spending of funds in terms of their deficiencies.

Słowa kluczowe

PL

rzeka Obra; melioracje; cieki wodne; kanaly melioracyjne; urzadzenia melioracyjne; prace konserwacyjne; planowanie; analiza wskaznikowa

EN

Obra River; melioration; watercourse; drainage canal; drainage device; maintenance work; planning; index analysis

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus
• Rocznik: 2013
• Tom: 12
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.23-32,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Bykowski J.

• Katedra Melioracji, Kształtowania Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul.Piątkowska 94, 60-649 Poznań

autor

Przybyla C.

• Katedra Melioracji, Kształtowania Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul.Piątkowska 94, 60-649 Poznań

autor

Napierala M.

• Katedra Melioracji, Kształtowania Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul.Piątkowska 94, 60-649 Poznań

autor

Ossig R.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Poznań

Bibliografia

• Bykowski J., Czapiewski L., Korytowski M., Stasik R., 2007a. Ocena finansowania oraz zakresu rzeczowego robót konserwacyjnych na ciekach zlewni Południowego Kanału Obry. Zesz. Nauk. Wydz. Bud. Inż. Środ. Polit. Koszal., Inż. Środ. 23, 671-680.
• Bykowski J., Czapiewski L.,Stasik R., Korytowski M., 2009. Wstęp do metody rangowania potrzeb konserwacji urządzeń melioracyjnych. Rocz. Ochr. Środ. 11, 769-781.
• Bykowski J., Kozaczyk P, Przybyła Cz., Sielska I., 2007b. Techniczno-ekonomiczne aspekty eksploatacji systemów melioracyjnych w zlewni Kościańskiego Kanału Obry. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 519,47-55.
• Bykowski J., Kozaczyk P., Mrozik K., Przybyła Cz., Sielska I., 2008. Problemy oceny efektywności ekonomicznej odbudowy i modernizacji urządzeń melioracji podstawowych Kościańskiego Kanału Obry. Zesz. Prob. Post. Nauk. Roln. 532, 41-53.
• Bykowski J., Szafrański Cz., Fiedler M., 2001. Stan techniczny i uwarunkowania ekonomiczne eksploatacji systemów melioracyjnych. Zesz. Nauk. Wydz. Bud. Inż. Środ. Polit. Koszal., Inżyn. Środ. 20, 715-723.
• Kiryluk A., 2008. Stan urządzeń melioracyjnych i produkcyjność użytków zielonych w województwie podlaskim. Woda Środ. Obsz. Wiej. 8,2b(24), 61-70.
• Needelman B.A., Kleinman P.J.A., Strock J.S., Allen A.L., 2007. Improved management of agri­cultural drainage ditches for water quality protection: An overview. J. Soil Water Conser. 62(4), 171-178.
• Nyc K., Pokladek R., 2004. Współczesne problemy eksploatacji w melioracjach. Woda Środ. Obsz. Wiej. 4,1(10), 31-46.
• Pawlaczyk P, Jermaczek A., 2004. Natura 2000 - narzędzie ochrony przyrody. WWF Polska Warszawa, 4-6.
• Preisler M., 2008. Rzeka Obra jako szlak turystyki kwalifikowanej. WWSTiZ Poznań.Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Wersja zaakceptowana przez Komisję Europejską 5 grudnia 2007. Strategia Gospodarki Wodnej. Ministerstwo Środowiska. Dokument przyjęty przez Radę Ministrów 13 września 2005.
• WIOŚ, 2001. Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2000. Biblioteka Monitoringu Środowiska. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska Poznań.