Conservation of farmland birds faces different challenges in Western and Central-Eastern Europe

• Autorzy: Tryjanowski P. , Hartel T. , Baldi A. , Szymanski P. , Tobolka M. , Herzon I. , Golawski A. , Konvicka M. , Hromada M. , Jerzak L. , Kujawa K. , Lenda M. , Orlowski G. , Panek M. , Skorka P. , Sparks T. H. , Tworek S. , Wuczynski A. , Zmihorski M.

Warianty tytułu

PL

Czy badania wykonywane w Europie Zachodniej pozwalają poprawnie diagnozować stan zagrożenia bioróżnorodności ptaków krajobrazu rolniczego w Europie Wschodniej?

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Birds are commonly used as an example of the strongly declining farmland biodiversity in Europe. The populations of many species have been shown to suffer from intensification of management, reduction of landscape heterogeneity, and habitat loss and fragmentation. These conditions particularly dominate farmland in the economically well developed countries of Western Europe. Currently, the farmland environment in Central-Eastern Europe is generally more extensive than in Western Europe and a larger proportion of people still live in rural areas; thus generating different conditions for birds living in agricultural areas. Furthermore, the quasi-subsistence farming in much of Central-Eastern Europe has resulted in agricultural landscapes that are generally more complex than those in Western Europe. To protect declining bird populations living in farmland, detailed knowledge on both species and communities is necessary. However, due to scientific tradition and availability of funding, the majority of studies have been carried out in Western Europe. In consequence this provokes a question: are findings obtained in western conditions useful to identify the fate of farmland bird biodiversity in Central-Eastern Europe? Therefore, the major goal of this paper is to highlight some local and regional differences in biodiversity patterns within EU farmland by comparing intensive agricultural landscapes with more extensive ones. More specifically, we aim to outline differences in agricultural landscapes and land use history in the two regions, use farmland birds to provide examples of the differences in species dynamics and species-habitat interactions between the two regions, and discuss possible social and ecological drivers of the differences in the context of biodiversity conservation. Factors governing spatio-temporal dynamics of farmland bird populations may differ in intensive and extensive landscapes as illustrated here using the Grey Partridge Perdix perdix and the Red-backed Shrike Lanius collurio as examples. The unevenness of farmland bird studies distribution across Europe was also presented. We call for more emphasis on pluralism in furthering both pan-European research on farmland bird ecology and conservation strategies. We also highlight some features specific to Central-Eastern Europe that merit consideration for the more efficient conservation of farmland birds and farmland biodiversity across Europe.

PL

Różnorodność biologiczna (RB) krajobrazu rolniczego (KR) jest obecnie zagrożona na większości obszarów Europy. Spowodowane jest to przede wszystkim intensyfikacją gospodarki rolnej i zmianami w użytkowaniu ziemi. Powstały nawet specjalnie dedykowane narzędzia służące powstrzymaniu tych niekorzystnych trendów: (a) programy rolno-środowiskowe (PRS) i (b) tworzenie obszarów chronionych. Jednak skuteczność PRS jest bardzo zróżnicowana, a tworzenie obszarów chronionych powoduje konflikty w lokalnych społecznościach. Zatem skuteczna ochrona RB w KR pozostaje w dalszym ciągu wyzwaniem. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na znaczenie regionalnych różnic w krajobrazie i rolnictwie między Europą Zachodnią (WE), a centralną i wschodnią Europą (CEE) dla stworzenia efektywnej strategii ochrony RB w Europie na przykładzie ptaków. Rolnictwo w WE i CEE różni się znacznie (Tab. 1 i 2). Udział ludności zatrudnionej w rolnictwie jest kilka razy większy w CEE i odgrywa ono w tej części Europy znacznie ważniejszą rolę ekonomiczną i społeczną, niż w WE. Jednocześnie produktywność rolnictwa CEE jest znacznie niższa niż WE w wyniku większego udziału ekstensywnej gospodarki rolnej. Jednak dzięki temu swoistemu „zacofaniu" KR jest stosunkowo heterogeniczny, a populacje wielu zagrożonych w Europie gatunków ptaków są ciągle liczne. Jednak wiele krajów CEE próbuje kopiować rozwiązania typowe dla WE, co prowadzi do intensyfikacji rolnictwa, nie zważając na ich środowiskowe konsekwencje. Jednocześnie, aby złagodzić skutki tych zmian dla RB, w tym ptaków, wprowadza się pewne działania, wypracowane tam, gdzie stało się to konieczne, czyli w WE. Wydaje się jednak, iż różnice w rolnictwie i strukturze krajobrazu mogą powodować, że wypracowane modele populacyjne, jak i próby ochrony ptaków, dopasowane do danych z WE mogą mieć ograniczone zastosowanie w CEE. Wskazane różnice dobrze ilustrują przykłady dwóch intensywnie badanych w obu częściach Europy gatunków - kuropatwy i gąsiorka. Na podstawie prowadzonych badań można sądzić, że spadek liczebności kuropatwy w WE może być przede wszystkim związany ze zmianami w gospodarowaniu ziemią (zwiększeniem intensywności rolnictwa), zaś w CEE przyczyny są prawdopodobnie bardziej złożone, np. obejmując także warunki pogodowe (wpływ ostrych zim na przeżywalność). W przypadku gąsiorka mamy do czynienia ze skrajnie różnym przywiązaniem do miejsc gniazdowania, co w konsekwencji ma wpływ na model dyspersji i dynamikę populacji lokalnych. Na terenie WE istnieje silne przywiązanie do wcześniejszych miejsc rozrodu, co może wynikać z bardzo małej liczby i silnej izolacji takich siedlisk, inaczej, niż w CEE, gdzie dostępność do takich miejsc jest zwykle duża, a ich izolacja mniejsza. Ważnym zjawiskiem jest także to, że w krajach CEE od roku 1990 zachodzą dwa odmienne procesy: wzrost intensywności gospodarowania i rezygnacja z prowadzenia gospodarki rolnej (wielkoskalowe odłogi). Negatywne znaczenie intensyfikacji gospodarki jest jednoznaczne i dobrze znane, natomiast wpływ drugiego procesu jest bardziej złożony. Pola podlegające sukcesji przyciągają wiele gatunków (np. pokląskwę), a ponadto proces ten zwiększa heterogeniczność krajobrazu, co ma pozytywny wpływ na wiele innych gatunków KR (np. na dzierzbę czarnoczelną na Słowacji). Z drugiej strony, gęsta i wysoka pokrywa roślinna może obniżyć dostępność pokarmu dla niektórych gatunków. Ponadto potencjalny pozytywny wpływ rezygnacji z uprawy na RB może być znacznie zmniejszony przez dwa towarzyszące jej zjawiska: inwazję obcych gatunków roślin i wzrost drapieżnictwa. Uogólniając można twierdzić, że utrata ekstensywnie uprawianych łąk w wyniku zaniechania ich wykorzystywania może być szkodliwa dla RB, podczas gdy porzucanie pól może być korzystne dla szeregu gatunków ptaków, wcześniej związanych z łąkami, terenami krzewiastymi i środowiskami wilgotnymi. Po II Wojnie Światowej wskaźniki efektywności produkcji rolnej w krajach CEE były niższe niż w WE. Ekonomiczna i technologiczna izolacja CEE sprzyjała utrzymaniu dużej RB. Jednakże od czasu zmian politycznych w 1990 w CEE produkcja rolnicza zaczęła wzrastać i chociaż efektywność rolnictwa ciągle pozostaje dużo niższa niż w WE, to ostatnio zgromadzone dane o ptakach z tego regionu pokazują, że po akcesji do UE obserwuje się spadek liczebności wielu gatunków, głównie ptaków otwartego KR. Zatem także CEE może powtórzyć scenariusz utraty znacznej części RB, którego wcześniej doświadczyły kraje WE. Scenariusza tego unikniemy, gdy odpowiednie narzędzia polityczne i ekonomiczne (takie jak PRS, zasada wzajemnej zgodności i wzmocniona polityka ochrony przyrody) będą w stanie przeciwdziałać wpływowi intensyfikacji rolnictwa. Dostępne dane sugerują, że rozwiązania opracowane głównie w WE na terenach z bardzo intensywną gospodarką rolną nie powinny być traktowane jako gotowa recepta dla całej Europy. Koncepcje ochrony RB w KR powinny być lepiej dostosowane do regionalnej specyfiki. Specyfiką CEE jest wysoki poziom RB, powszechne występowanie wielu gatunków, obecność „miękkiego” matriksu, czyli heterogenicznego, ekstensywnie wykorzystywanego krajobrazu rolniczego oraz znaczny udział „tradycyjnych”, rolniczych społeczności. Lepsze zrozumienie regionalnych różnic we wzorcach RB, stojące za tym przyczyny oraz konsekwencje dla strategii ochrony RB wymaga jednak znacznie większych wysiłków badawczych w CEE, gdyż dotychczas ta część Europy w ekologii krajobrazu rolniczego reprezentowana jest słabo (Fig. 1). Wielkich korzyści można upatrywać na przykład z wielkich Pan-Europejskich programów, ale działania i programy ukierunkowane na powstrzymanie spadku RB nie powinny być oderwane od innych politycznych decyzji, dotyczących społeczności wiejskich. Jednak by jakiekolwiek działania były skuteczne, niezbędne jest poszerzanie wiedzy o poszczególnych gatunkach ptaków, dynamice ich populacji, wybiórczości siedliskowej, jak i reakcji na czynniki stresu środowiskowego (drapieżnictwo, niedobory pokarmu, czynniki meteorologiczne). Sądząc po dynamice badań awifauny KR CEE wiedza ta będzie się stale rozwijała, ale raz jeszcze przestrzegamy przed automatycznym kopiowaniem wzorców wypracowanych w WE i przedstawianiem ich jako panaceum na bolączki związane z negatywnymi zmianami stanu populacji wielu gatunków w CE.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 2011
• Tom: 46
• Numer: 1
• Opis fizyczny: p.1-12,fig.,ref.

Twórcy

autor

Tryjanowski P.

• Institute of Zoology, Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznan, Poland

autor

Hartel T.

• Institute of Zoology, Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznan, Poland

autor

Baldi A.

• Institute of Zoology, Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznan, Poland

autor

Szymanski P.

• Institute of Zoology, Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznan, Poland

autor

Tobolka M.

• Institute of Zoology, Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznan, Poland

autor

Herzon I.

• Institute of Zoology, Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznan, Poland

autor

Golawski A.

• Institute of Zoology, Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznan, Poland

autor

Konvicka M.

• Institute of Zoology, Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznan, Poland

autor

Hromada M.

• Institute of Zoology, Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznan, Poland

autor

Jerzak L.

• Institute of Zoology, Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznan, Poland

autor

Kujawa K.

• Institute of Zoology, Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznan, Poland

autor

Lenda M.

• Institute of Zoology, Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznan, Poland

autor

Orlowski G.

• Institute of Zoology, Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznan, Poland

autor

Panek M.

• Institute of Zoology, Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznan, Poland

autor

Skorka P.

• Institute of Zoology, Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznan, Poland

autor

Sparks T. H.

• Institute of Zoology, Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznan, Poland

autor

Tworek S.

• Institute of Zoology, Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznan, Poland

autor

Wuczynski A.

• Institute of Zoology, Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznan, Poland

autor

Zmihorski M.

• Institute of Zoology, Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 71 C, 60-625 Poznan, Poland

Bibliografia

• Andreasen C., Stryhn H., Streibig J. C. 1996. Decline in the flora in Danish arable fields. J. Appl. Ecol. 33: 619-626.
• Báldi A., Faragó S. 2007. Long-term changes of farmland game populations in a post-socialist country (Hungary). Agr. Ecosyst. Environ. 118: 307-311.
• Balmford A., Bennun L., Brink B. T., Cooper D., Côte I. M., Crane P., Dobson A., Dudley N., Dutton I., Green R. E., Gregory R. D., Harrison J., Kennedy E. T., Kremen C., Leader-Williams N., Lovejoy T. E., Mace G., May R., Mayaux P., Morling P., Phillips J., Redford K., Ricketts T. H., Rodríguez J. P., Sanjayan M., Schei P. J., van Jaarsveld A. S., Walther B. A. 2005. Ecology: The Convention on Biological Diversity's 2010 target. Science 307: 212-213.
• Bański J. 2008. Agriculture of Central Europe in the period of economic transformation. In: Bański J., Bednarek M. (eds). Contemporary changes of agriculture in East-Central Europe, Rural Studies (Studia Obszarów Wiejskich) 15. pp. 9-22.
• Batáry P., Báldi A., Kleijn D., Tscharntke T. 2011. Landscape- moderated biodiversity effects of agri-environmental management: a meta-analysis. Proc. R. Soc. B 278: 1894— 1902.
• Benton T. G., Vickery J. A., Wilson J. D. 2003. Farmland biodiversity: is habitat heterogeneity the key? Trends Ecol. Evol. 18: 182-188.
• Berg Ĺ., Gustafson T. 2007. Meadow management and occurrence of corncrake Crex crex. Agr. Ecosyst. Environ. 120: 139-144.
• Bignal E. M. 1998. Using an ecological understanding of farmland to reconcile nature conservation requirements, EU agricultural policy and word trade agreements. J. Appl. Ecol. 35: 949-954.
• BirdLife International 2004. Birds in Europe: population estimates, trends and conservation status. Cambridge, BirdLife International.
• Brouwer F. M., Thomas A. J., Chadwick M. J. (eds). 1991. Land use changes in Europe: processes of change, environmental transformations and future patterns. The GeoJournal Library, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, Netherlands.
• Central Statistical Office 2009. Statistical yearbook of agriculture. Central Statistical Office in Poland, Warsaw.
• Chlewski A., Fanek M. 1988. Population dynamics of the partridge on hunting grounds of Czempiń, Poland. In: Pielowski Z. (ed.). Proceedings of the Common Partridge International Symposium, Poland '85. Polish Hunting Association, Warsaw, pp. 143-156.
• Chylarecki P., Jawińska D. 2007. [Common breeding birds monitoring in Poland: Annual report 2005-2006]. Polish Society for the Protection of Birds, Warszawa.
• de Heer M., Kapos V., ten Brink B. J. 2005. Biodiversity trends in Europe: development and testing of a species trend indicator for evaluating progress towards the 2010 target. Philos. Trans. R. Soc. Lond. B. 360: 297-308.
• Deffontaines J. P., Thenail C., Baudry J. 1995. Agricultural systems and landscape patterns: how can we build a relationship? Landscape Urban Plan. 31: 3-10.
• Dombrowski A., Goławski A. 2002. Changes in numbers of breeding birds in an agricultural landscape of east-central Poland. Vogelwelt 123: 79-87.
• Donald P. F., Green R. E., Heath M. F. 2001. Agricultural intensification and the collapse of Europe's farmland bird populations. Proc. R. Soc. Lond. B. 268: 25-29.
• Ejsmond M. E. 2008. The effect of mowing on next year predation of grassland bird nests: experimental study. Pol. J. Ecol. 56: 299-307.
• Goławski A. 2006. Changes in numbers of some bird species in the agricultural landscape of eastern Poland. Ring 28: 127-133.
• Gregory R. D., van Strien A., Vorisek P., Meyling A. W. G., Noble D. G., Foppen P. B., Gibbons D. W. 2005. Developing indicators for European birds. Philos. Trans. R. Soc. Lond. B. 360: 269-288.
• Gregory R. D., Willis S. G., Jiguet F., Voříšek P., Klvaňová A., van Strien A., Huntley B., Collingham Y. C., Couvet D., Green R. E. 2007. An indicator of the impact of climatic change on European bird populations. PLOS One 4: e4678.
• Grzybek J., Michalak I., Osiejuk T. S., Tryjanowski P. 2008. Densities and habitats of the Tawny Pipit Anthus campestris in the Wielkopolska region (W Poland). Acta Ornithol. 43: 221-225.
• Herzon I., Auninš A., Elts J., Preikša Z. 2006 Habitat associations of farmland birds across the East Baltic region. Acta Zool. Lituan. 16: 249-260.
• Hoste-Danyłow A., Romanowski J., Żmihorski M. 2010. The effect of management type on epigeic invertebrates and foraging birds in extensively used grasslands of central Poland. Agr. Ecosyst. Environ. 139: 129-133.
• Jakober H., Stauber W. 1989. [Is Red-backed Shrike's fidelity to territory influenced by breeding success and age?] Vogelwarte 35: 32-36.
• Jansen A. J., Hetsen H. 1991. Agricultural Development and Spatial Organization in Europe. J. Rural Stud. 3: 143-151.
• Kleijn D., Baquero R. A., Clough Y., Díaz M., De Esteban J., Fernández F., Gabriel D., Herzog F., Holzschuh A., Jöhl R., Knop E., Kruess A., Marshall E. J., Steffan-Dewenter I., Tscharntke T., Verhulst J., West T. M., Yela J. L. 2006. Mixed biodiversity benefits of agri-environment schemes in five European countries. Ecol. Lett. 9: 243-257.
• Kluvankova-Oravska T., Chobotova V., Banaszak I., Trifunovova S., Slavikova L. 2009. From Government to Governance for Biodiversity: The Perspective of Central and East-European Transition Countries. Env. Pol. Gov. 19: 186-196.
• Konvička M., Beneš J., Cizek O., Kopecek F., Konvička O., Vitaz L. 2008. How too much care kills species: Grassland reserves, agri-environmental schemes and extinction of Colias myrmidone (Lepidoptera: Pieridae) from its former stronghold. J. Insect Conserv. 5: 519-525.
• Kovács-Hostyánszki A., Kőrösi Á., Orci K. M., Batáry P., Báldi A. 2011. Set-aside promotes insect and plant diversity in a Central European country. Agrie. Ecosyst. Environ. 141: 296-301.
• Krištin A., Hoi H., Valera F. 2000. Breeding biology and breeding success of the Lesser Grey Shrike (Lanius minor) in a stable and dense population. Ibis 142: 305-311.
• Kujawa K., Łęcki R. 2008. Does Red Fox Vulpes vulpes affect bird species richness and abundance in an agricultural landscape? Acta Ornithol. 43: 167-178.
• Kuemmerle T., Hostert P., Radeloff V. C., van der Linden S., Perzanowski K., Kruhlov I. 2008. Cross-border comparison of post-socialist farmland abandonment in the Carpathians. Ecosyst. 11: 614-628.
• Kuussaari M., Heliölä J., Luoto M., Pöyry J. 2007. Determinants of local species richness of diurnal lepidoptera in boreal agricultural landscapes. Agrie. Ecosyst. Environ. 122: 366- 376.
• Massa R., Bottoni L. 1993. Site fidelity and population structure of the Red-backed Shrike Lanius collurio in Northern Italy. Ring. Migr. 14: 129-132.
• Moga C. I., Hartel T., Öllerer K. 2010. Status, habitat use and distribution of the corncrake Crex crex in the Saxon landscapes of Southern Transylvania, Romania. North-West. J. Zool. 6: 63-70.
• Moroń D., Lenda M., Skórka P., Szentgyorgyi H., Settele J. Woyciechowski M. 2009. Wild pollinator communities are negatively affected by invasion of alien goldenrods in grassland landscape. Biol. Conserv. 142: 1322- 1332.
• Nagy S., Nagy K., Szép T. 2009. Fotential impact of EU accession on common farmland bird populations in Hungary. Acta Ornithol. 44: 37-44.
• Ohl C., Drechsler M., Johst K., Wätzold F. 2008. Compensation payments for habitat heterogeneity: Existence, efficiency, and fairness considerations. Ecol. Econ. 67: 162-174.
• Orłowski G. 2004. Abandoned cropland as a habitat of the Whinchat Saxicola rubetra in SW Poland. Acta Ornithol. 39: 59-67.
• Orłowski G. 2005. Endangered and declining bird species of abandoned farmland in south-western Poland. Agr. Ecosyst. Environ. 111: 231-236.
• Orłowski G. 2006. Cropland use by birds wintering in arable landscape in south-western Poland. Agr. Ecosyst. Environ. 116: 273-279.
• Orłowski G., Ławniczak D. 2009. Changes in breeding bird populations in farmland of south-western Poland between 1977-1979 and 2001. Folia Zool. 58: 228-239.
• Orłowski G. 2010. Effect of boundary vegetation and landscape features on diversity and abundance of breeding bird community of abandoned crop fields in south-western Poland. Bird Study 57: 175-182.
• Panek M. 1991. Veränderungen in der Populationsdynamik des Rebhuhns (Perdix perdix) in der Gegend von Czempiń, Westpolen, in den Jahren 1968 bis 1988. Zeit. Jagdwiss. 37: 116-124.
• Panek M. 1992. The effect of environmental factors on survival of grey partridge (Perdix perdix) chicks in Poland during 1987-89. J. Appl. Ecol. 29: 745-750.
• Panek M. 2002. Space use, nesting sites and breeding success of grey partridge (Perdix perdix) in two agricultural management systems in western Poland. Game Wildl. Sci. 19: 313-326.
• Panek M. 2005. Demography of grey partridges Perdix perdix in Poland in the years 1991-2004: reasons of population decline. Eur. J. Wildl. Res. 51: 14-18.
• Pedroli B., Van Doom A., De Bust G., Paracchini M. L., Washer D., Bunce F. (eds). 2007. Europe's living landscapes: Essays exploring our identity in the countryside. Wageningen, KNNV Publishing.
• Potts G. R. 1980. The effects of modern agriculture, nest predation and game management on the population ecology of partridges Perdix perdix and Alectoris rufa. Adv. Ecol. Res. 11: 2-79.
• Potts G. R. 1986. The Partridge. Pesticides, Predation and Conservation. Collins, London.
• Potts G. R., Aebischer N. J. 1995. Population dynamics of the grey partridge Perdix perdix 1793-1993: monitoring, modelling and management. Ibis 137 (Suppl. 1): 29- 37.
• Reif J., Voříšek P., Št'astný K, Bejček V., Petr J. 2008. Agricultural intensification and farmland birds: new insights from a central European country. Ibis 150: 596-605.
• Robinson R. A., Sutherland W. J. 2002. Post-war changes in arable farming and biodiversity in Great Britain. J. Appl. Ecol. 39:157-176.
• Romanowski J., Żmihorski M. 2008. Selection of foraging habitat by grassland birds: effect of prey abundance or prey availability? Pol. J. Ecol. 56: 365-370.
• Sanderson F. J., Kloch A., Sachanowicz K, Donald P. F. 2009. Predicting the effects of agricultural change on farmland bird populations in Poland. Agr. Ecosyst. Environ. 129: 37-42.
• Salek M., Marhoul P., Pintir J., Kopecky T., Slaby L. 2004. Importance of unmanaged wasteland patches for the grey partridge Perdix perdix in suburban habitats. Acta Oecol. 25: 23-33.
• Schifferli L. 2001. Birds breeding in a changing farmland. Acta Ornithol. 36: 35-51.
• Skórka P., Settele J., Woyciechowski M. 2007. Effects of management cessation on grassland butterflies in southern Poland. Agr. Ecosyst. Environ. 121: 319-324.
• Skórka P., Lenda M., Tryjanowski P. 2010. Invasive alien gold- enrods negatively affect grassland bird communities in Eastern Europe. Biol. Conserv. 143: 856-861.
• Spitzer L., Beneš J., Dandová J., Jasková V., Konvička M. 2009. The Large Blue butterfly, Phengaris [Maculinea] arion, as a conservation umbrella on a landscape scale: The case of the Czech Carpathians. Ecol. Indie. 9: 1056-1063.
• Stoate C., Báldi A., Beja P., Boatman N. D., Herzon I., van Doom A., de Snoo G. R., Rakosy L., Ramwell C. 2009. Ecological impacts of early 21st century agricultural change in Europe — a review. J. Environ. Manag. 91: 22- 46.
• Tryjanowski P., Goławski A., Kuźniak S., Mokwa T., Antczak M. 2007. Disperse or stay? Exceptionally high breeding-site infidelity in the Red-backed Shrike Lanius collurio. Ardea 95: 316-320.
• Tryjanowski P., Gołdyn B., Surmacki A. 2002. Influence of the red fox (Vulpes vulpes, Linnaeus 1758) on the distribution and number of breeding birds in an intensively used farmland. Ecol. Res. 17: 395-399.
• Tryjanowski P., Kosicki J. Z., Kuźniak S., Sparks T. H. 2009. Long-term changes, and breeding success in relation to nesting structures used by the white stork Ciconia ciconia. Ann. Zool. Fenn. 46: 34-38.
• Tscharntke T., Klein A. M., Kruess A., Steffan-Dewenter I., Thies C. 2005. Landscape perspectives on agricultural intensification and biodiversity — ecosystem service management. Ecol. Lett. 8: 857-874.
• Tucker G. M., Evans M. 1997. Habitats for Birds in Europe: A Conservation Strategy for the Wider Environment. BirdLife Conservation Series 6. BirdLife International, Cambridge, United Kingdom.
• Tworek S. 2010 [Factors affecting farmland bird species occurrence in Southern Poland]. Studia Naturae 58. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków.
• Van Dyck H., Van Strien A. J., Maes D., Van Swaay C. A. M. 2009. Declines in common, widespread butterflies in a landscape under intense human use. Conserv. Biol. 23: 957-965.
• Van Nieuwenhuyse D. 2000. Dispersal patterns of the Red- backed Shrike (Lanius collurio) in Gaume, Belgium. Ring 22: 65-78.
• Voříšek P., Klvanova A., Gregory R., Aunins A., Chylarecki, P., Crowe O., de Carli E., del Moral J. C., Escandell V., Foppen R. P., Fornasari L., Heldbjerg H., Hilton G., Husby M., Jawińska D., Jiguet F., Joys A., Kuresoo A., Lindstrom A., Martins R., Noble D. G., Reif J., Schmid H., Schwarz J., Szep J., Teufelbauer N., Vaisanen R., Vansteenwegen C., Weiserbs A. 2007. The state of Europe's common birds, 2007. CSO/RSPB, Prague, Czech Republic, p. 23.
• Wuczyński A., Kujawa K., Dajdok Z., Grzesiak W. 2011. Species richness and composition of bird communities in various field margins of Poland. Agr. Ecosyst. Environ. 141: 202-209.
• Wretenberg J., Lindstrom A., Svensson S., Part T. 2007. Linking agricultural policies to population trends of Swedish farmland birds in different agricultural regions. J. Appl. Ecol. 44: 933-941.

Identyfikatory

DOI

10.3161/000164511X589857