Zmienność czasowa i przestrzenna klimatu w Karpatach Polskich w aspekcie metodycznym

• Autorzy: Obrebska-Starklowa B.

Warianty tytułu

EN

Temporal and spatial climate variability in the Polish Carpathians. The methodological aspect

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W opracowaniu przedstawiono przydatność wskaźników temperatury powietrza do charakterystyki pięter klimatycznych w Karpatach polskich. Omówiono dotychczasowe wyniki badań w profilu wysokościowym tych gór. Specjalną uwagę poświęcono przemianom topoklimatu pod wpływem antropopresji na Pogórzu Karpackim w rejonie dobczyckiego zbiornika wodnego.

EN

The paper presents main indices of air temperature used in the 20th century to evaluate vertical climate zones and climate change in the Polish Carpathians, in different spatial scales. Factors controlling climate in particular seasons were considered. In the vertical profile of the Carpathians, the following elements are differentiated due to global climate change: 1. Secular trends of air temperature, precipitation and sunshine duration extreme values; 2. Duration of climatic fluctuations in the 20th century, depending on the research period; 3. Changing frequency of cycles in the multi-annual period. Local climate change due to transformations in the land use (i.e. construction of the Dobczyce Water Reservoir in 1980s) was analysed for Gaik-Brzezowa. The data from the years 1971- 1996 were used to compare the results of anthropopression in two types of topoclimate: the oak-hornbeam forest Tilio-Carpinetum and grass-covered valley slope. In the examined period, the temperature increased by 1ºC, which did not exceed the tolerance limit of the main oak-hornbeam forest species. The environment of the Carpathian Foothill turned out to be stable and resistant to changes in the land use and increased climate variability, intensified at the end of the examined period.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich
• Rocznik: 2002
• Tom: 48
• Opis fizyczny: s.87-95,rys.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Obrebska-Starklowa B.

• Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Kraków

Bibliografia

• Douguédroit A., 1997, On Relationships Between Climate Variability and Change, and Societies. In: Yoshino M., (eds et al.) Climates and Societes -A Climatological Perspective. 21-41 Kluwer Academic Publishers, Dordrecht (Boston/London; 406 ss.
• Drużkowski M., 1998, Współczesna dynamika, funkcjonowanie i przemiany krajobrazu Pogórza Karpackiego (studium geoekologiczne w zlewni reprezentatywnej). Inst. Botaniki UJ, Kraków, 285 ss.
• Hess M., 1965, Piętra klimatyczne w polskich Karpatach Zachodnich. Zesz. Nauk UJ, Pr. Geog., 11.
• Hess M., 1969, Główne problemy klimatyczne Karpat. Zesz. Nauk. UJ, Pr. Geog., 25, 7-47.
• Limanówka D., 1988, Wpływ sytuacji synoptycznych na zróżnicowanie wybranych wskaźników bioklimatycznych w profilu wysokościowym Karpat. Praca dokt., Archiwum UJ.
• Maunder J., 1993, Global Warming: Change of Climate or Part of Climate? Paper – Presented by Dr Maunder at the Xith Session of WMO Commission for Climatology. Havana, Cuba, Feb.
• Niedźwiedź T., 1981, Sytuacje synoptyczne i ich wpływ na zróżnicowanie przestrzenne wybranych elementów klimatu w dorzeczu górnej Wisły. Rozpr. Hab. UJ, 58.
• Olecki Z., 1989, Bilans promieniowania slonecznego w dorzeczu górnej Wisły. Rozp. Hab. UJ, 157.
• Obrębska-Starklowa B., 1977, Typologia i regionalizacja fenologiczno-klimatyczna na przykładzie dorzecza górnej Wisły. Rozp. Hab. UJ, 11.
• Obrębska-Starkel B., Bednarz Z., Niedźwiedź T., Trepińska J., 1995, On the Trends of Climate Changes in the Higher Paris of Carpathian Mountains. Zesz. Nauk. UJ, Pr. Geog., 98, 123-151.
• Obrębska-Starkel B., Grzyborowska A., 2000/2001, Methodological aspects of the evalution of local climatic change. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Lublin, vol. LV/LVI, 32, 262-168.
• Obrębska-Starkel B., Olecki Z., Trepińska J., Skiba S., Soja R., Trzcińska-Tacik H., Stachurska-Swakoń A., 2001, O lokalnych zmianach środowiska geograficznego w otoczeniu dobczyckiego zbiornika wodnego, [w:] German K., Balon J., (red.) Przemiany środowiska przyrodniczego Polski a jego funkcjonowanie. Probl. Ekol. Krajob. t. X, 607-614.
• Yoshino M., 1997, Agricultural Landuse and Local Climate, [w:] Yoshino M., et al., (red.) Climates and Societies - A Climatological Perspective. Kluwer Academic Publishers, 381-400.