Przekształcenie uzdrowiska w ośrodek przemysłowy na przykładzie Jastrzębia-Zdroju

• Autorzy: Gonda-Soroczynska E. , Szkaradkiewicz M.

Warianty tytułu

EN

Transforming a spa town into an industralial centre: A case study of Jastrzebie-Zdroj

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przeprowadzone badania miały udzielić odpowiedzi na pytanie „Czy funkcja przemysłowa może współegzystować z funkcją uzdrowiskową? Czy słusznie przekształcono uzdrowisko w ośrodek przemysłowy?”. Zwrócono uwagę na występujący nadal potencjał uzdrowiskowy w byłym uzdrowisku Jastrzębie-Zdrój. Druga połowa lat 40. i początek lat 50. XX wieku, to okres niezwykłego jego rozkwitu jako ośrodka uzdrowiskowego. Odbudowywano, zmodernizowano wybudowane wcześniej tj. przed II wojną światową zakłady lecznicze. Zadanie to w tamtym okresie stanowiło priorytet dla władz lokalnych, bowiem zakład uzdrowiskowy był jedynym dużym pracodawcą w tym niewielkim mieście. Pomimo swojej kurortowej świetności w powojennych latach, w wyniku decyzji polityczno-społeczno-gospodarczych oraz ze względu na rozpoczętą w latach 60. XX wieku eksploatację złóż węgla kamiennego, z małego miasteczka, liczącego ponad 8 tysięcy mieszkańców, powstało duże ponad 100 tysięczne miasto przemysłowe. Pierwotnie funkcja uzdrowiskowa istniała przy niezwykle prężnie rozwijającej się funkcji przemysłowej. Okazało się, że mogły one współegzystować, a mogłoby się wydawać, że wykluczać. Ostatecznie uzdrowisko zaprzestało swoją działalność w 1994 roku z powodu zaniku wód leczniczych. Pozostały po nim liczne obiekty infrastruktury uzdrowiskowej, z przepięknym ponad 18 hektarowym Parkiem Zdrojowym. Można zadać pytanie, czy słusznie zlikwidowano uzdrowisko, dysponujące tak ogromnym potencjałem uzdrowiskowym?.

EN

The conducted study was aimed at answering the following question: is it possible for the industrial function to coexist with the curative function? Was it justified to convert the spa town into an industrial centre? The authors took into account the still-existing curative potential of the former Jastrzębie-Zdrój spa. The second half of the 1940s and the beginning of the 1950s was a time when it flourished as a therapeutic centre, with the curative facilities built before the second world war being rebuilt and modernised. The local authorities considered this to be a priority, as the spa town was the single large employer in this small town. Despite its glory as a resort in the years following the war, due to social, political and economic decisions as well as due to the exploitation of black coal which began in the 1960s, the rather miniscule town of over 8 000 inhabitants transformed into a large industrial city with more than 100 000 citizens. At first, its curative function coexisted with the rapidly developing industrial function. It turned out that it was possible for them to accompany each other, though it might have seemed before that they were mutually exclusive. The spa is no longer operative since the year 1994, when it was shut down due to a decline in curative waters. What remains are numerous elements of the spa infrastructure, including a beautiful 18 hectare Spa Park. One might wonder whether it was justified to close down a spa with such a magnificent curative potential?.

Słowa kluczowe

PL

miasta; uzdrowiska; Jastrzebie-Zdroj; funkcje uzdrowiskowe; rozwoj miast; przeksztalcenie uzdrowiska w osrodek przemyslowy; gornictwo wegla kamiennego; perspektywy rozwoju

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2014
• Numer: II/1
• Opis fizyczny: s.333-353,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Gonda-Soroczynska E.

• Katedra Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, ul.Grunwaldzka 53, 50-357 Wrocław

autor

Szkaradkiewicz M.

• Katedra Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, ul.Grunwaldzka 53, 50-357 Wrocław

Bibliografia

• Białeccy H. i L.(2001). Szkic monograficzny Szerokiej. Jubileusze 721 lat Szerokiej, 200 lat Kościoła parafialnego, 30 lat Szkoły Podstawowej nr 18, 30 lat KWK„Borynia”, Rzymsko-katolicka Parafia Wszystkich Świętych w Szerokiej,Jastrzębie Szeroka, Drukarnia „Jastrzębie, Jastrzębie-Zdrój.
• Burda A., Goździk-Babicz L., Górny M., Limanowska E., Miler T., Pudlik A., Romańska D., Węgrzyn A.(2001). Jastrzębie-Zdrój. Dzieje uzdrowiska. Parafia najświętszego Serca Pana Jezusa 1951-2001, Państwowy Instytut Naukowy, Instytut Śląskiw Opolu, Towarzystwo Miłośników Ziemi Jastrzębskiej, Wydanie I, Drukarnia Florek, Gliwice.
• Burda A. (2002). Solanki, kasyno i kościół, Gość Niedzielny, nr 1, s.28, Katowice. Dobczyński J. (2002). Informator uzdrowiskowy. Naturalne przetwory zdrojowe w leczeniu domowym, Polskie Uzdrowiska Dział Produktów Zdrojowych,Wydawnictwo Polskiego Archiwum Krajoznawczego, Warszawa.
• Fudziński J. (1979). Co wiesz o swoim mieście, Część I,II,III, VI, VII, Nasze Problemy.
• Janecki M. (2012). Jastrzębie-Zdrój, Przegląd Urbanistyczny/2012/TOM IV, s.62-67.
• Kinasiewicz A. (2002). Niezwykła historia figury św. Jana Nepomucena w Jastrzębiu- Zdroju, Urząd Miasta, Jastrzębie-Zdrój.
• Maga S. (1950). Jastrzębie-Zdrój na Górnym Śląsku, Polskie uzdrowiska, Biblioteka uzdrowiskowa, Lekarski Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa.
• Michalak T. (1955). Jastrzębie-Zdrój i okolice, Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa.
• Siemko P. (1992). Jastrzębie-Zdrój w zabytkach sztuki, Urząd Miejski w Jastrzębiu- Zdroju, Jastrzębie-Zdrój.
• Sikora T. (2001). Historia Jastrzębia Zdroju, Biuletyn Towarzystwo Miłośników Ziemi Jastrzębskiej.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 października 2007 r. ws. pozbawienia statusu uzdrowiska miasta Jastrzębie-Zdrój (Dz. U. z 2007 r. Nr 201, poz. 1448)

Identyfikatory

DOI

10.14597/infraeco.2014.2.1.025