Vascular plant flora in the Cytadela cemeteries in Poznań (Poland)

• Autorzy: Czarna A.

Warianty tytułu

PL

Flora roślin naczyniowych cmentarzy na Cytadeli w Poznaniu

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper presents the spontaneous vascular flora and the flora originating from old or contemporary plantations found in all six currently existing cemeteries located in immediate vicinity on the slopes of the Cytadela Park in Poznań. These studies were carried out in the years 2011–2014. Over this period, 255 species of vascular plants were found. The most interesting species include: Chionodoxa luciliae, Rumex rugosus, Aegopodium podagraria ‘Variegatum’, Ficaria verna f. plenifolia, Galanthus nivalis f. pleniflora, Ornithogalum boucheanum, Ranunculus repens ‘Plena’, and hybrids: Dactylis ×intercedens, Gagea ×pomeranica, Ornithogalum boucheanum × O. nutans, Viola cyanea × V. odorata. A great number of spring geophytes, namely 31 species, was also found. Among species occurring spontaneously outside the graves, some were new for Poland, e.g., Chionodoxa luciliae, Ornithogalum boucheanum × O. nutans, Viola cyanea × V. odorata, while others were new for the Wielkopolska region: Rumex rugosus, Dactylis ×intercedens, Gagea ×pomeranica, as well as new for Poznań: Erigeron ramosus, Lilium bulbiferum, Muscari armeniacus, M. neglectum, Pimpinella nigra, Poa subcaerulea, and Veronica hederifolia s. s.

PL

W niniejszej pracy po raz pierwszy przedstawiono florę naczyniową występującą na cmentarzach poznańskiej Cytadeli. Na ich obszarze stwierdzono występowanie 255 gatunków roślin naczyniowych. Wśród taksonów są gatunki nowe dla Polski [7]: Chionodoxa luciliae, Ornithogalum boucheanum × O. nutans, Viola cyanea × V. odorata, a także Wielkopolski [28]: Rumex rugosus, Dactylis ×intercedens, Gagea ×pomeranica i Poznania [13]: Erigeron ramosus, Lilium bulbiferum, Muscari armeniacum, M. neglectrum, Pimpinella nigra, Poa subcaerulea, Veronica hederifolia s. s. Na badanych cmentarzach występuje dużo wiosennych geofitów (30 gatunków). Są to: Allium scorodoprasum, Anemone nemorosa, A. ranunculoides, Chionodoxa luciliae, Convallaria majalis, Corydalis solida, Crocus chrysanthus, C. vernus, Ficaria verna, F. verna f. Plenifolia, Gagea arvensis, G. lutea, G. pratensis, Galanthus nivalis, G. nivalis f. pleniflora, Lilium bulbiferum, Muscari armeniacus, M. botryoides, M. neglectum, Narcissus jonquilla, N. poëticus, Ornithogalum boucheanum, O, nutans, O. umbellatum, Scilla sibirica, Tulipa gesneriana, T. sylvestris. Spośród starych uprawianych roślin naczyniowych zaliczonych do „trwałych gatunków cmentarnych” wymienić należy występujące w warstwie zielnej: Aegopodium podagraria, A. podagraria ‘Variegatum’, Aquilegia vulgaris, Bergenia cordifolia, Campanula rapunculoides, Clematis vitalba, Convallaria majalis, Gagea arvensis, G. lutea, G. pratensis, Galanthus nivalis, Galanthus nivalis f. pleniflora, Hedera helix, Hemerocallis fulva, Iris germanica, Lamium album, Lilium bulbiferum, Muscari botryoides, M. neglectum, Myosotis sylvatica, Narcissus poёticus, Ornithogalum boucheanum, O. nutans, O. umbellatum, Saponaria officinalis, Scilla sibirica, Sedum spurium, Solidago canadensis, Tulipa sylvestris, Vinca minor, Viola cyanea i V. odorata. Wymienione gatunki na terenie całej Wielkopolski są bardzo dobrymi fitoindykatorami starych miejsc cmentarnych, gdy brak substancji nagrobnej. Najnowsze uprawiane rośliny naczyniowe (ergazjofity) na cmentarzach, stwierdzone zostały tylko na Cmentarzu Wspólnoty Brytyjskiej poznańskiej Cytadeli, zaliczyć należy do nich: Alchemilla mollis, Campanula poscharskyana, Carex muskingumensis, Galeobdolon argentatum, Lavandula angustifolia, Nepeta ×faassenii, Stachys lanata, Verbena ×hybrida, Waldsteinia geoides, W. ternata i in. Na badanych cmentarzach stwierdzono w warstwie zielnej bogatą florę rodzimych roślin uprawianych. Są to: Aegopodium podagraria, Anemone nemorosa, A. ranunculoides, Aquilegia vulgaris, Armeria maritima subsp. elongata, Campanula persicifolia, C rapunculoides, Ficaria verna, Gagea lutea, G. minima, Galanthus nivalis, Geranium sanguineum, Lamium maculatum, Myosotis sylvatica, Origanum vulgare, Saxifraga aizoon, Thymus praecox i T. serpyllum. Wśród form i odmian uprawianych rodzimych gatunków wymienić należy: Aegopodium podagraria ‘Variegatum’, Ajuga reptans ‘Atropurpurea’, Carex ornithopoda ‘Variegata’, Ficaria verna f. plenifolia, Galanthus nivalis f. pleniflora, Ranunculus repens ‘Plena’.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrobotanica
• Rocznik: 2016
• Tom: 69
• Numer: 4
• Opis fizyczny: Article 1695 [17p.], fig.,ref.

Twórcy

autor

Czarna A.

• Department of Botany, Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 71c, 60-625 Poznan, Poland

Bibliografia

• 1. Olszewski W. Cmentarze na stokach poznańskiej Cytadeli. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza; 2008.
• 2. Czarna A, Woźnicka A, Maj M, Morozowska M. Flora of vascular plants of selected Poznań cemeteries. Acta Agrobot. 2011;64(4):123–140. http://dx.doi.org/10.5586/aa.2011.054
• 3. Czarna A. Flora naczyniowa Starego cmentarza katolickiego na Świerczewie w Poznaniu. Rocznik Naukowy Polskiego Towarzystwa Ochrony Przyrody Salamandra. 2005;9:61–76.
• 4. Trzcińska-Tacik H. Flora synantropijna Krakowa [Habilitation thesis]. Kraków: Uniwersytet Jagelloński; 1979. (Rozprawy Habilitacyjne; vol 32).
• 5. Kornaś J. Oddziałowywanie człowieka na florę: mechanizmy i konsekwencje. Wiad Bot. 1981;25(3):165–182.
• 6. Naegeli D, Thelung A. Die Flora des Kantons Zürich. I Teil. Die Ruderal – und Adventivfkora des Kantons Zürich. Vierteljahrsschrift der Naturforschenden Gesellschaft in Zürich. 1905;50:225–305.
• 7. Mirek Z, Piękoś Mirkowa H, Zając A, Zając M. Flowering plants and pteridophytes of Poland: checklist. Cracow: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences; 2002. (Biodiversity of Poland; vol 1).
• 8. Gawryś W. Słownik roślin zielnych. Łacińsko-polski. Kraków: Oficyna Botanica; 2008.
• 9. Chmiel J. Flora roślin naczyniowych wschodniej części Pojezierza Gnieźnieńskiego i jej antropogeniczne przeobrażenia w wieku XIX i XX. Część II. Atlas rozmieszczenia roślin. Poznań: Wydawnictwo Sorus; 1993.
• 10. Czarna A. Rośliny naczyniowe środkowej Wielkopolski. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu; 2009.
• 11. Zarzycki K, Trzcińska-Tacik H, Różański W, Szeląg Z, Wołek J, Korzennik U. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. Cracow: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences; 2002. (Biodiversity of Poland; vol 2).
• 12. Szulczewki J. W. Wykaz roślin naczyniowych w Wielkopolsce dotąd stwierdzonych. Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, Prace Komisji Biologicznej. 1951;12(6):1–128.
• 13. Jackowiak B. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Poznaniu. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; 1993. (Prace Zakładu Taksonomii Roślin Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; vol 2).
• 14. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin. Dz. U. z 2013 r., poz. 627, z późn. zm.
• 15. Kopaliński W. Słownik symboli. Warszawa: Wiedza Powszechna; 1990.
• 16. Wysoczyński W. Sematyczno-kulturowa interpretacja nazw roślin (niektóre aspekty z pogranicza chrześcijańsko-pogańskiego). Acta Universitatis Wartislavensis. 2001;16:71–81.
• 17. Zaraś-Jakuszewicz E, Szymczak-Piątek M, Wieczorek J. Symbolika roślin i związana z nim obrzędowość w tradycji ludowe. In: Janicki J, Borkowski Z, editors. Krajobraz a ogród wiejski. T. 3. Lublin: Wydawnictwo KUL; 2004. p. 139–149.
• 18. Bączyk J, Bilski A. Na stoku Cytadeli Poznańskiej. Przewodnik po cmentarzach. Poznań: Wielkopolskie Muzeum Walk Niepodległościowych w Poznaniu; 2005.
• 19. Węglarski K. Dianthus gratiaopolitanus Vill. Goździk siny. In: Kaźmierczakowa R, Zarzycki K, editors. Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk; Instytut Ochrony Przyrody, Polska Akademia Nauk; 2001. p. 111–113.
• 20. Wróbel I, Vončina G, Stawowczyk K, Beczała T. Oman wąskolistny Inula ensifolia L. In: Mirek Z, Piękoś-Mirkowa H, editors. Czerwona księga Karpat Polskich. Rośliny naczyniowe. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk; 2008. p. 392–394.
• 21. Jackowiak B. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Poznaniu. Poznań: Zakład Taksonomii Roślin, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; 1993. (Prace Zakładu Taksonomii Roślin Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; vol 2).
• 22. Galera H, Sudnik-Wójcikowska B, Lisowska M. Flora cmentarzy lewobrzeżnej Warszawy na tle flory miasta. Fragmenta Floristica et Geobotanica. 1993;38(1):237–261.
• 23. Lisowska M, Sudnik-Wójcikowska B, Galera H. Flora cmentarzy lewobrzeżnej Warszawy – wybrane aspekty analizy siedliskowej. Fragmenta Floristica et Geobotanica. Series Polonica. 1994;1:19–31.
• 24. Czarna A. Flora naczyniowa cmentarzy ewangelickich w Koźminie i Koźmińcu (Nizina Wielkopolska). Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu, Botanika. 2001;4:27–37.

Identyfikatory

DOI

10.5586/aa.1695