Potencjalne zdolności retencyjne Wielkopolskiego Parku Narodowego

• Autorzy: Miler A. T. , Krysztofiak A.

Warianty tytułu

EN

The potential water storage capacity of the Wielkopolski National Park

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wielkopolski Park Narodowy jest położony w środkowej części dorzecza Warty, w centralnej części Wielkopolski, blisko Poznania. Obszar parku jest położony w zachodniej części Wielkopolsko- Mazowieckiego regionu klimatycznego. Krajobraz naturalny jest typu polodowcowego plejstoceńskiej i holoceńskiej budowy. Sosna zwyczajna (Pinus silvestris) jest gatunkiem panującym, ale także obecne są tam: dąb (Quercus robur), brzoza (Betula pendula), olsza (Alnus glutinosa) i buk (Fagus silvatica). Dominujące siedliska to: las świeży, las mieszany świeży i bór mieszany świeży. W pracy prezentowana jest oryginalna metoda oceny wskaźnika potencjalnych zdolności retencyjnych dla Wielkopolskiego Parku Narodowego. Idea metody jest następująca – dla każdego elementarnego obszaru (kwadratowy raster o boku 0,5 km) oddzielnie jest wyznaczany wskaźnik potencjalnych zdolności retencyjnych. Na ten wskaźnik wpływa 8 parametrów: spadek terenu, miąższość gleby, współczynnik filtracji gleby, odległość od sieci cieków, odległość od wód stojących, dominujące siedlisko, gatunek panujący w drzewostanach i klasa wieku drzewostanów. Następny krok w toku obliczeń to podzielenie zakresu zmian 8 wyżej wymieniony parametrów na 3 klasy odpowiadające „małym” – kod „1”, „średnim” – kod „2” i „dużym” – kod „3” potencjalnym zdolnościom retencyjnym. Po zsumowaniu tych kodów dla każdego rastra i zredukowaniu sum do przedziału 1–3 otrzymujemy przestrzenny rozkład wskaźnika potencjalnych zdolności retencyjnych. Potencjalna zdolność retencyjna dla Wielkopolskiego Parku Narodowego charakteryzuje się znaczną względnie przestrzenną zmiennością. Analizując kategorie małych i dużych wskaźników potencjalnych zdolności retencyjnych, obserwuje się następujące regularności rozkładów – obszary o małych potencjalnych zdolnościach retencyjnych pokrywają się z tymi częściami Parku, gdzie zostały zalesione grunty porolne. Na obszarach tych, z reguły, występuje sosna zwyczajna (Pinus silvestris) w monokulturze, młodszych klas wieku na ubogich siedliskach leśnych. Obszary o dużych potencjalnych zdolnościach retencyjnych w dużej mierze obecne są w tych częściach Parku, gdzie występują starsze wiekowo drzewostany dębowe (Quercus robur) i bukowe (Fagus silvatica) położone na żyznych siedliskach leśnych.

EN

The Wielkopolski National Park is located in the mid-part of the Warta river basin, in central part of Wielkopolska region, near Poznań city. The area is placed in the western part of the Wielkopolska-Mazovian climatic region. The natural landscape is of glacial type of Pleistocene and Holocene formation. Scot pine (Pinus silvestris) is the dominant species but also Common oak (Quercus robur), Silver birch (Betula pendula), alder (Alnus glutinosa) and Red beech (Fagus silvatica) are present there. The predominant habitats are: fresh broadleaved forest, fresh mixed broadleaved forest and fresh nixed coniferous forest. In paper the original method of potential water storage coefficient estimated for The Wielkopolski National Park has been presented. The idea of the method is as follows – for each elementary area (a square cell of 0.5 km side) exclusive potential water storage coefficient is assigned. This coefficient focuses converging influence of 8 parameters: area slope, soil thickness, infiltration coefficient of soil, distance from watercourse network, distance from pond and lake network, dominant forest site, dominant species of species composition and class of tree stand age. The next step in the course of calculation is division of the variability range of 8 above-mentioned parameters into 3 classes corresponding to “small” – code “1”, “medium” – code “2” and “large” – code “3” potential water storage capacities. After summation of these codes for each cell and reducing sums to range 1-3 the spatial distribution of the potential water storage coefficients are obtained. The potential water storage capacities of The Wielkopolski National Park are characterized by relatively significant spatial variability. As far as categories of small and large potential water storage coefficient are concerned following distribution regularities are observed – the areas of small potential water storage capabilities agree with these parts of the Park where afforestation of farmland was performed. The areas, as a rule, consist of Scotch pine (Pinus silvestris) monoculture stands of younger age classes on poorer forest sites. The areas of large potential water storage capability are largely present in these parts of the Park, where older class age Common oak (Quercus robur) and Red beech (Fagus silvatica) stands occur on fertile forest sites.

Słowa kluczowe

PL

parki narodowe; Wielkopolski Park Narodowy; lasy; retencja wodna; potencjalne zdolnosci retencyjne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2006
• Numer: 3/1
• Opis fizyczny: s.45-55,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Miler A. T.

• Katedra Inżynierii Leśnej, Akademia Rolnicza im.Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, ul.Mazowiecka 41, 60-623 Poznań

autor

Krysztofiak A.

Bibliografia

• Anders P., Kasprzak K., Raszka B. Wielkopolski Park Narodowy. Wyd. WBP, Poznań 1999.
• Bałazy S. Wartości przyrodnicze oraz problemy ochrony rezerwatowej lasów Wielkopolskiego Parku Narodowego. Morena 2, 1994, s. 99–104.
• Leitgeber A. Obszarowy rozkład potencjalnych zdolności retencyjnych w Wielkopolskim Parku Narodowym. Praca magisterska wyk. pod kier. A.T. Milera w Katedrze Inżynierii Leśnej AR Poznaniu, 2005 (maszynopis).
• Miler A. Modelowanie matematyczne zdolności retencyjnych małych zlewni nizinnych. Rocz. AR Poznań, Rozp. Nauk. z. 258, 1994.
• Miler A. Modelowanie obszarowych zmienności różnych miar retencji. Wyd. AR Poznań, 1998.
• Miler A. T., Grajewski S., Okoński B. Stosunki wodne w wybranych ekosystemach Puszczy Zielonka. Wyd. AR Poznań, 2001.
• Miler A. T., Krysztofiak A. Stosunki wodne na terenie Wielkopolskiego Parku Narodowego. W: Kształtowanie i ochrona środowiska leśnego. Red. A.T. Miler. Wyd. AR Poznań, 2003, s. 171–178.
• Nowak G. Struktura użytkowania gruntów w Wielkopolskim Parku Narodowym. Morena 6, 1999, s. 39–44.
• Nowak G., Kara M., Bernat Z., Cykowiak Z. Wybrane zagadnienia z planu ochrony ekosystemów leśnych Wielkopolskiego Parku Narodowego. Morena 7, 2000, s. 85–129.
• Trampler T., Kliczkowska A., Dmyterko E., Sierpińska A. Regionalizacja przyrodniczo- leśna na podstawach ekologiczno-fizjograficznych. Wyd. UAM Poznań, 1990.
• Woś A. Klimat Niziny Wielkopolskiej. Wyd. UAM Poznań, 1994.
• Woś D. Ocena potencjalnych zasobów wodnych dorzecza Warty. Ser. Geografia 46. Wyd. UAM Poznań, 1989.