PL
Celem artykułu było wskazanie organizacyjnych i ekonomicznych aspektów dobrostanu zwierząt w gospodarstwach mlecznych z uwzględnieniem kryterium skali chowu i wskazanie ich możliwości rozwojowych na obszarach przyrodniczo cennych. Zbadano 150 gospodarstw w województwach mazowieckim i podlaskim. Stwierdzono, że w większości gospodarstw małych i średnich użytkowano obory uwięziowe i korzystało z pastwiska, podczas gdy większość gospodarstw dużych wyposażona była w obory wolnostanowiskowe i nie korzystano tam z pastwisk. Wskazano także, że gospodarstwa o małej i średniej skali chowu częściej niż duże uzyskiwały mieszane źródła przychodów. W gospodarstwach dużych wyniki produkcyjne i ekonomiczne produkcji mleka były wyższe niż w małych. Szansą rozwojową dla małych gospodarstw jest połączenie produkcji rolniczej z działalnością pozarolniczą, jednak taką, która będzie wspierać ochronę obszarów przyrodniczo cennych, np. ekoagroturystyką. W przypadku gospodarstw dużych wskazane jest pozostanie przy specjalizacji i rozwój uwzględniający ograniczenia wynikające z położenia na obszarach przyrodniczo cennych.
EN
The aim of the paper was to identify the organizational and economic aspects of animal welfare in dairy farms to the criterion of scale of production and to show their possibilities do develop at natural valuable areas. 150farm in Mazowieckie and Podlaskie Province were examined. It was found that the majority ofsmall and medium farms had cowsheds where animals are tethered and used the pasture, while the majority of large farms had cowsheds without tethering and did not use the pastures. It was also indicated that small farms more often than large ones receive revenues not onlyfrom milk production, but also from other activities. Production and economic results of milk production were better in large farms than in small ones. The combination of agricultural and nonagricultural (but one that support the protection of natural valuable areas, e.g. ecoagritourism) activities is one from possibilities to develop in case of smallfarms. In case of largefarms further specialization that takes into account the limitations of the location at natural valuable areas is reasonable.