PL
W doświadczeniach laboratoryjnych badano wpływ zanieczyszczenia gleby metalami ciężkimi na aktywność dehydrogenaz. Czynnikami zmiennymi w doświadczeniu były: 1) rodzaj utworu glebowego: piasek gliniasty, glina piaszczysta i glina piaszczysto-ilasta; 2) pH gleby: 5,5 oraz 7,0; 3) rodzaj metalu ciężkiego: cynk, miedź, nikiel i kadm; 4) stopień zanieczyszczenia metalami ciężkimi: zawartość naturalna - I°, zawartość podwyższona - IIº, średnie zanieczyszczenie - IIIº, silne zanieczyszczenie - IVº, bardzo silne zanieczyszczenie - Vº, 2-krotnie przekraczające bardzo silne zanieczyszczenie - VIº; 5) czas inkubacji gleby: 30, 60, 120 dni. Próbki gleb, w 3 powtórzeniach, inkubowano w temperaturze 25°C i po upływie określonego czasu inkubacji oznaczono aktywność dehydrogenaz. W wyniku badań wykazano jednoznacznie negatywny wpływ wszystkich metali ciężkich na aktywność dehydrogenaz, przy czym najsilniejszymi inhibitorami tych enzymów, we wszystkich utworach glebowych, była miedź i kadm. Dowodzą tego najniższe wartości ED₅₀ dla tych metali. Z reguły we wszystkich glebach kwaśnych wartość ED₅₀ dla cynku, miedzi i kadmu były mniejsze niż w glebach o odczynie obojętnym. W przypadku niklu taką zależność stwierdzono tylko w glinie piaszczystej.
EN
Laboratory experiments were carried out to determine the effect of soil contamination with heavy metals on dehydrogenase activity. The experimental variables were: 1) soil type: loamy sand, sandy loam, sandy clay loam; 2) soil pH: 5.5 and 7.0; 3) types of heavy metals: zinc, copper, nickel and cadmium; 4) level of soil contamination with heavy metals: natural content - Iº, increased content - IIº, medium level - IIIº, high level - IVº, very high level - Vº, twice as high as very high level - VIº; 5) time of soil incubation: 30, 60, 120 days. The experiment was arranged in three replications. Soil samples were incubated at 25°C, and dehydrogenase activity was determined on specified days. All heavy metals had negative effect on dehydrogenase activity. Copper and cadmium were most potent inhibitors of dehydrogenase activity in all types of soil, as shown by the lowest ED₅₀ values noted for the above metals. In general, ED₅₀ values for zinc, copper and cadmium were lower in acidic soils than in neutral soils. In the case of nickel, such a relationship was observed in sandy loam only.