Dynamika drzewostanów na żyznych siedliskach leśnych w rezerwacie Spała nad Pilicą

• Autorzy: Patalan I. , Raczka G. , Strzelinski P. , Sugiero D. , Wegiel A.

Warianty tytułu

EN

Stand dynamics on fertile forest sites in the Spala reserve situated along the Pilica river

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Występujący na terenie województwa łódzkiego rezerwat przyrody Spała został utworzony w 1958 roku na powierzchni 55,89 ha w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych, położonego nad Pilicą, fragmentu lasu mieszanego o charakterze naturalnym z udziałem jodły, występującej w pobliżu granicy zasięgu (Zarządzenie 1958). Celem niniejszej pracy jest diagnoza siedliskowa obszaru wspomnianego rezerwatu, weryfikacja przyjętych celów jego ochrony oraz rozpoznanie zagrożeń i zaplanowanie działań ochronnych. W rezerwacie dominują trzy potencjalne zespoły grądu subkontynentalnego: Tilio-Carpinetum stachyetosum, Tilio-Carpinetum calamagrostietosum i Tilio-Carpinetum typicum. Na pozostałej powierzchni występuje niżowy łęg jesionowoolszowy Fraxino-Alnetum typicum. Przy czym, głównym powodem powstania rezerwatu była ochrona starodrzewu dębowo-sosnowego, którego wiek obecnie dochodzi już nawet do 260 lat. Określony w trakcie tworzenia rezerwatu cel ochrony jest tylko częściowo aktualny. Dalsza ochrona jodły bowiem, której przyczyną wydzielania się z drzewostanów jest nieodpowiednie dla tego gatunku siedlisko grądowe, wydaje się bezcelowa. W ramach ochrony czynnej należałoby obecnie podjąć starania kładące główny nacisk na zachowanie lasu mieszanego na wspomnianym siedlisku.

EN

The Spała nature reserve is located in Łódź Voivodeship and was established in 1958 on the area of 55.89 ha with the aim to preserve – for scientific and educational purposes – a fragment of a mixed broad-leaved forest of natural origin with a significant proportion of fir at the limit of its range situated along the Pilica River (Directive 1958). The objectives of this research project include: site diagnosis of the above-mentioned reserve, verification of the adopted protection targets, recognition of potential threats and elaboration of protection activities. The following three potential associations of the sub-continental oak-hornbeam forest dominate in the examined reserve: Tilio-Carpinetum stachyetosum, Tilio-Carpinetum calamagrostietosum and Tilio-Carpinetum typicum, while the remaining forest area is taken up by lowland ash-alder (Fraxino-Alnetum typicum) riparian forest. The main objective of the establishment of the reserve was the protection of the old oak-pine forest which, in places, reaches the age of up to 260 years. The protection goal adopted at the moment of the reserve establishment is gradually becoming invalid. Further attempts to preserve the fir appear useless because the cause of its dying off is the oak-hornbeam site which is unsuitable for this tree species. Within the framework of active protection, attempts should be undertaken now to preserve the mixed broad-leaved forest on the above-mentioned site.

Słowa kluczowe

PL

ochrona przyrody; rezerwaty przyrody; rezerwat Spala; lasy o charakterze naturalnym; siedliska lesne; zbiorowiska lesne; grady; grad subkontynentalny; zespol Tilio-Carpinetum; podzespol Tilio-Carpinetum typicum; podzespol Tilio-Carpinetum stachyetosum; podzespol Tilio-Carpinetum calamagrostietosum; leg jesionowo-olszowy; zespol Fraxino-Alnetum; sklad gatunkowy; zmiany skladu gatunkowego; dynamika drzewostanu; stan zachowania

• Wydawca: -
• Czasopismo: Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej
• Rocznik: 2007
• Tom: 09
• Numer: 2-3[16] cz.1
• Opis fizyczny: s.114-123,fot.,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Patalan I.

• Katedra Przyrodniczych Podstaw Leśnictwa, Akademia Rolnicza w Poznaniu, Poznań

autor

Raczka G.

autor

Strzelinski P.

autor

Sugiero D.

autor

Wegiel A.

Bibliografia

• Danielewicz W., Holeksa J., Pawlaczyk P., Szwagrzyk J. 2004: Lasy i Bory. W: J. Herbich, red. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. Ministerstwo Środowiska, Warszawa. T. 5: 29–31.
• Galon R. 1972. Geomorfologia Polski. PWN, Warszawa.
• Instrukcja Urządzania Lasu część II. 2003. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, Warszawa.
• Klasyfikacja gleb leśnych Polski. 2000. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, Warszawa.
• Kondracki J. 2002. Geografia fizyczna Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Operat glebowo-Siedliskowy Nadleśnictwa Spała, Obręb: Spała i Rawa Mazowiecka. 1990. BULiGL Warszawa.
• Plan rewizyjnego urządzania gospodarstwa rezerwatowego rezerwatu częściowego „Spała” na okres 1.01.1992–31.12.2001. 1992.
• Rozporządzenie Nr 59/2001 Wojewody Łódzkiego z dnia 28 grudnia 2001 r.
• Siedliskowe Podstawy Hodowli Lasu. 2004. Ośrodek Rozwojowo-Wdrożeniowy Lasów Państwowych w Bedoniu.
• Trampler T., Kliczkowska A., Dmyterko E., Sierpińska A. 1990. Regionalizacja przyrodniczo-leśna. PWRiL, Warszawa.
• Zarządzenie Nr 321 Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 30 września 1958 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody. Monitor Polski nr 81, poz. 467.