Changes in breeding phenology and performance of Wood Warblers Phylloscopus sibilatrix in a primeval forest: a thirty-year perspective

• Autorzy: Wesolowski T. , Maziarz M.

Warianty tytułu

PL

Zmiany fenologii i produktywności lęgów świstunki leśnej w lesie pierwotnym w perspektywie trzydziestoletniej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The reproductive behaviour of Wood Warblers was studied in a primeval forest area in the Białowieża National Park (E Poland). Observations carried out during twelve seasons (1976-1979, 1985-1988, 2002-2005) in deciduous and coniferous old-growth habitats spanned a 30-year period. The present paper examines whether the birds advanced their breeding dates during that time and whether any long-term shifts in fecundity or productivity were detectable. Though temperatures in the settlement period (the second half of April) rose, neither males nor females significantly advanced their dates of arrival. Wood Warblers bred earlier in 2002-2005 than in the two previous periods — the combined effect of earlier female arrival and shortening of post settlement breaks. Clutch size declined with season, was smaller in the coniferous habitat and in rodent outbreak years, but no long-term trend was perceptible. Apart from two exceptionally successful years (2003 and 2004) breeding losses remained high during the whole study. Predation was responsible for 80-95% of them and was concentrated on the nestling stage. Overall Wood Warbler phenology and breeding performance in BNP have changed relatively little during the last 30 years. These findings support the results of other studies demonstrating the remarkable resilience of this primeval forest biota to environmental change.

PL

Badania świstunek prowadzono w lesie pierwotnym, w ściśle chronionej części Białowieskiego Parku Narodowego. Dwanaście sezonów intensywnych obserwacji (1976-1979, 1985-1988, 2002-2005), rozciągniętych na przestrzeni 30 lat, umożliwiło prześledzenie długoterminowych zmian fenologii, wielkości i produktywności lęgów świstunek gniazdujących w naturalnych borach i lasach liściastych. Aby uzyskać jak największą porównywalność wyników analizami objęto tylko pierwsze lęgi — te, których czas rozpoczynania przypadał do 20 dni od mediany dla danego sezonu (Fig. 1). Mimo, że wzrost temperatury w okresie przylotu (druga połowa kwietnia) był istotny statystycznie w ciągu 30 lat, ani samce ani samice nie przyspieszyły istotnie przylotu w porównaniu do lat 1970-tych (Tab. 1, Fig. 2). W latach 2002-2005 świstunki przystępowały do lęgów istotnie wcześniej niż w dwóch poprzednich okresach. Wynikało to z nieco wcześniejszych przylotów samic połączonych ze skróceniem przerw między ich przylotem a rozpoczynaniem składania jaj (Tab. 1, Fig. 3). Ptaki gniazdujące w lasach liściastych przystępowały do lęgów wcześniej niż te z borów (Tab. 2). Termin składania jaj zależny był od temperatury (Fig. 4). Wielkość zniesienia nie wykazywała długoterminowych zmian. Zniesienia zmniejszały się jednak istotnie z upływem sezonu, były mniejsze w borach niż w lasach liściastych, zmniejszały się też w latach gradacji gryzoni (Tab. 3, Fig. 5, 6). W blisko 1/3 lęgów zanotowano częściowe straty lęgowe (Tab. 4). Z wyjątkiem dwóch wyjątkowo korzystnych sezonów (2003 i 2004), straty całkowite były wysokie przez cały okres badań (Tab. 5). Ich główną przyczyną było drapieżnictwo (80-95%); drapieżniki najczęściej niszczyły gniazda z pisklętami. W okresie 30 lat zarówno fenologia, wielkość zniesień jak i efektywność rozrodu świstunek w Białowieskim Parku Narodowym zmieniły się tylko w niewielkim stopniu. Wyniki te są zgodne z rezultatami innych badań pokazujących dużą stabilność biocenoz tego pierwotnego lasu. W pracy (appendix) podano także cechy charakterystyczne w rozwoju piskląt świstunki pozwalające określić wiek młodych.

Słowa kluczowe

EN

Bialowieza National Park; breeding phenology; breeding performance; Wood Warbler; Phylloscopus sibilatrix; primeval forest; perspective; climate change; clutch size; nest loss; nestling; aging

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 2009
• Tom: 44
• Numer: 1
• Opis fizyczny: p.69-80,fig.,ref.

Twórcy

autor

Wesolowski T.

• Department of Avian Ecology, Wroclaw University, Sienkiewicza 21, 50-335 Wroclaw, Poland

autor

Maziarz M.

• Department of Avian Ecology, Wroclaw University, Sienkiewicza 21, 50-335 Wroclaw, Poland

Bibliografia

• Ahola M., Laaksonen T., Sippola K., Eeva T., Rainio K., Lehikoinen E. 2004. Variation in climate warming along the migration route uncouples arrival and breeding dates. Glob. Change Biol. 10: 1610-1617.
• Aschenbrenner L. 1966. Der Waldlaubsänger Phylloscopus sibilatrix. A. Ziemsen Verlag, Wittenberg.
• Askeyev О. V., Sparks T. H., Askeyev I. V., Tryjanowski P. 2007. Is earlier spring migration of Tatarstan warblers expected under climate warming? Int. J. Biometeorol. 51: 459-463.
• Biaduń W., Kitowski I., Filipiuk E. 2009. Trends in the arrival dates of spring migrants in Lublin (E Poland). Acta Ornithol. 44: 89-94.
• Blondel J. 2003. Białowieża, une fenetre ouverte sur le passé des forets de plaine d'Europe. Alauda 71: 291-294.
• Blondel J., Dias P. C., Maistre M., Perret P. 1993. Habitat heterogeneity and life-history variation of Mediterranean blue tits (Purus caeruleus). Auk 110: 511-520.
• Burfield I., van Bommel F. 2004. Birds in Europe: population estimates, trends and conservation status. Birdlife International, Cambridge.
• Chylarecki P., Jawińska D. 2007. [Monitoring of Common Breeding Birds. Report for 2005-2006]. OTOP, Warszawa.
• Cisakowski R. 1988. [Feeding frequency and parental investment in Wood Warbler (Phylloscopus sibilatrix) in two habitats in Białowieża National Park]. MSc thesis, Wrocław University, Wrocław.
• Cramp S. (ed.) 1992. The Birds of the Western Palearctic. Vol. VI. Oxford Univ. Press, Oxford.
• Crick H. Q. P., Sparks X H. 1999. Climate change related to egg- laying trends. Nature 399: 423—424.
• Drent R. H., Eichhorn G., Flagstad A., van der Graaf A. J., Litvin K. E. 2007. Migratory connectivity in Arctic geese: spring stopovers are the weak links in meeting targets for breeding. J. Ornithol. 148 (Suppl 2): 501S-514S.
• Dunn P. O. 2004. Breeding dates and reproductive performance. Adv. Ecol. Res. 35: 67-85.
• Durant J. M., Hjermann D. O., Anker-Nilssen T., Beaugrand G., Mysterud A., Pettorelli N., Stenseth N. C. 2005. Timing and abundance as key mechanisms affecting trophic interactions in variable environments. Ecol. Lett. 8: 952-958.
• Dyrcz A., Halupka L. 2008. The response of the Great Reed Warbler Acrocephalus arundinaceus to climate change. J. Ornithol. 150: 39-44.
• Fouarge J. G. 1968. Le Pouillot Siffleur Phylloscopus sibilatrix Bechstein. Le Gerfaut 58: 179-368.
• Gienapp P., Leimu R., Media J. 2007. Responses to climate change in avian migration time - microevolution versus phenotypic plasticity. Clim. Res. 35: 25-35.
• Glutz von Blotzheim U. N., Bauer K. 1991. Handbuch der Vögel Mitteleuropas. Vol. 12/II. Akademische Verlags- gessellschaft, Wiesbaden.
• von Haartman L. 1982. Two modes of clutch size determination in Passerine birds. J. Yamashina Inst. Ornithol. 14: 214-219.
• Halupka L., Dyrcz A., Borowiec M. 2008. Climate change affects breeding of reed warblers Acrocephalus scirpaceus. J. Avian Biol. 39: 95-100.
• Hanski I., Walsh M. 2004. How much, how to? Practical tools for forest conservation. Birdlife International, Helsinki.
• Hüppop О., Winkel W. 2006. Climate change and timing of spring migration in the long-distance migrant Ficedula hypoleuca in central Europe: the role of spatially different temperature changes along migration routes. J. Ornithol. 147: 344-353.
• Kluyver H. N. 1952. Notes on body weight and time of breeding in the Great Tit, Parus m. major L. Ardea 40: 123-141.
• Lack D. 1965. Evolutionary ecology. J. Anim. Ecol. 53: 237-245.
• Langgemach T., Bellebaum J. 2005. [Predation and the conservation of ground-breeding birds in Germany]. Vogelwelt 126: 259-298.
• Lovaty F. 1987. Taille et nombre de pontes du Pouillot siffleur (Phylloscopus sibilatrix — Beseht.) dains une succession de chenes de I' Allier. Grand Duc 31: 29-37.
• Maziarz M. 2006. [The brood productivity of Wood Warbler Phylloscopus sibilatrix in a primaeval temperate forest of Białowieża National Park.]. MSc thesis, SGGW, Warszawa.
• Mitrus C., Sparks T. H., Tryjanowski P. 2005. First evidence of phenological change in a transcontinental migrant overwintering in the Indian sub-continent: the Red-breasted Flycatcher Ficedula parva. Ornis Fennica 82:13-19.
• Moreau G. 2001. Etude ďune population de Pouillot siffleur Phylloscopus sibilatrix dans une foret du Perche (Normandie). Alauda 69: 103-110.
• Newton I. 2004. Population limitation in migrants. Ibis 146: 197-226.
• Ojanen M., Orell M. 1978. Method for determining the incubation stage of Pied Flycatcher Ficedula hypoleuca eggs. Ornis Fennica 55: 29-31.
• Pain D. J., Green R. E., Gießing B., Kozulin A., Poluda A. 2004. Using stable isotopes to investigate migratory connectivity of the globally threatened aquatic warbler Acrocephalus paludicola. Oecologia 138: 168-174.
• Parmesan C., Yohe G. 2003. A globally coherent fingerprint of climate change impacts across natural systems. Nature 421: 37-42.
• Piotrowska M., Wesołowski T. 1989. The breeding ecology and behaviour of the chiffchaff Phylloscopus collybita in primaeval and managed stands of Białowieża forest (Poland). Acta Ornithol. 25: 25-76.
• Pulido F. 2007. Phenotypic changes in spring arrival: evolution, phenotypic plasticity, effect of weather and condition. Clim. Res. 35: 5-23.
• Schifferli L. 2001. Birds breeding in a changing farmland. Acta Ornithol. 36: 35-51.
• Sillett T. S., Holmes R. T., Sherry T. W. 2000. Impacts of a global climate cycle on population dynamics of migratory songbird. Science 288: 2040-2042.
• Sokolov L. V., Markovets M. Yu., Shapoval A. P., Morozov Yu. G. 1999a. [Long-term monitoring of spring migration time in passerines in the Courish Spit (The Baltic Sea). 1. Dynamics of migration terms]. Zool. Zh. 78: 709-717.
• Sokolov L. V., Markovets M. Yu., Shapoval A. P., Morozov Yu. G. 1999b. [Long-term monitoring of spring migration time in passerines in the Courish Spit (The Baltic Sea). 2. Influence of temperature on migration terms]. Zool. Zh. 78: 1102-1109.
• Sokolov L. V., Payevsky V. 1998. Spring temperatures influence year-to-year variations in the breeding phenology of passerines on the Courish Spit, eastern Baltic. Avian Ecol. Behav. 1: 22-36.
• Sparks X H., Menzel A. 2002. Observed changes in seasons: an overview. Int. J. Climatol. 22: 1715-1725.
• Statistica for Windows. 1996. StatSoft, Inc., Tulsa.
• Stenseth N. C., Mysterud A. 2002. Climate, changing phenology, and other life history traits: nonlinearity and match- mismatch to the environment. PNAS 99: 13379-13381.
• Stutchbury В. J. M., Morton E. S. 2001. Behavioral ecology of tropical birds. Academic Press, London.
• Szép T., Møller A. P., Piper S., Nuttall R., Szabó Z. D., Pap P. L. 2007. Migratory connectivity in barn swallows and other hirundines. J. Ornithol. 148: 257-260.
• Temrin H. 1986. Singing behaviour in relation to polyterritorial polygyny in the wood warbler (Phylloscopus sibilatrix). Anim. Behav. 34: 146-152.
• Tomiałojć L. 1980. The combined version of the mapping method. In: Oelke H. (ed.). Vogelerfassung und Naturschutz: 92-106. Proc. VI Int. Conf. Bird Census Work, Göttingen.
• Tomiałojć L., Wesołowski T. 1990. Bird communities of the primaeval temperate forest of Białowieża, Poland. In: Keast A., Blondel J., Helle P., Kikkawa J., Recher H. W., Holmes R. T. (eds). Biogeography and ecology of forest bird communities. SPB Academic Publishers bv, The Hague, pp. 141-165.
• Tomiałojć L., Wesołowski T. 2005. The avifauna of Białowieża Forest: a window into the past. British Birds 98: 174-193.
• Tomiałojć L., Wesołowski T., Walankiewicz W. 1984. Breeding bird community of a primaeval temperate forest (Białowieża National Park, Poland). Acta Ornithol. 20: 241-310.
• Tryjanowski P., Kuźniak S., Sparks T. H. 2005. What affects the magnitude of change in first arrival dates of migrant birds? J. Ornithol. 146: 200-205.
• van Balen J. H. 1973. A comparative study of the breeding ecology of the Great Tit in different habitats. Ardea 61: 1-93.
• Visser M. E., Both C., Lambrechts M. M. 2004. Global climate change leads to mistimed avian reproduction. Adv. Ecol. Res. 35: 89-110.
• Voříšek P., Škorpilová J., Klvaňová A. 2008. Trends of common birds in Europe, 2008 update. Downloaded from www.ebcc.info.index.php?ID=358 on 2.11.2008.
• Walankiewicz W. 2007. [Nest predations and other limiting factors (i.e. food, number of nest sites) to the breeding population of the Collard Flycatcher Ficedula albicollis in primaeval lime-hornbeam-oak stands of the Białowieża National Park — NE Poland (with a critical re-evaluation of pertinent earlier hypotheses)]. Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, Siedlce.
• Walther G. R., Post E., Convey P., Menzel A., Parmesan C., Beebee T. J. C., Fromentin J. M., Hoegh-Guldberg O., Bairlein F. 2002. Ecological responses to recent climate change. Nature 416: 389-395.
• Wanless S., Frederiksen M., Daunt F., Scott B. E., Harris M. P. 2007. Black-legged kittiwakes as indicators of environmental change in the North Sea: evidence from long-term studies. Progress in Oceanography 72: 30-38.
• Webster M. S., Marra P. P., Haig S. M., Bensch S., Holmes R. T. 2002. Links between worlds: Unravelling migratory connectivity. TREE 17: 76-83.
• Wesołowski T. 1980. [Territorial behaviour and population ecology of Wood Warbler Phylloscopus sibilatrix (Bechst., 1973) in the Białowieża National Park]. PhD. thesis, Wrocław University, Wrocław.
• Wesołowski T. 1983. The breeding ecology and behaviour of Wrens Troglodytes troglodytes under primaeval and secondary conditions. Ibis 125: 499-515.
• Wesołowski T 1985. The breeding ecology of the Wood Warbler Phylloscopus sibilatrix in primaeval forest. Ornis Scand. 16: 49-60.
• Wesołowski T. 2005. Virtual conservation: how the European Union is turning a blind eye to its vanishing primeval forests. Conserv. Biol. 19: 1349-1358.
• Wesołowski T. 2007a. Lessons from long-term hole-nester studies in a primeval temperate forest. J. Ornithol. 148 (Suppl. 2): 395S-405S.
• Wesołowski T. 2007b. Primeval conditions — what can we learn from them? Ibis 149 (Suppl. 2): 64S-77S.
• Wesołowski T., Cholewa M. 2009. Climate change and birds' breeding seasons in a primeval temperate forest. Clim. Res. 38: 199-208.
• Wesołowski T., Rowiński P., Maziarz M. 2009. Wood Warbler Phylloscopus sibilatrix: a nomadic insectivore in search of safe breeding grounds? Bird Study 56: 26-33.
• Wesołowski T., Rowiński P., Mitrus C., Czeszczewik D. 2006. Breeding bird community of a primeval temperate forest (Białowieża National Park, Poland) at the beginning of the 21th century. Acta Ornithol. 41: 55-70.
• Wesołowski T., Tomiałojć L., Mitrus C., Rowiński P., Czeszczewik D. 2002. Breeding bird community of a primeval temperate forest (Białowieża National Park, Poland) at the end of XXth century. Acta Ornithol. 37: 27-45.
• Winkel W., Hudde H. 1997. Long-term trends in reproductive traits of tits (Parus major, P. caeruleus) and Pied Flycatchers Ficedula hypoleuca. J. Avian Biol. 28: 187-190.
• Winkler D. W., Dunn P. O., McCulloch С. E. 2002. Predicting the effects of climate change on avian life-history traits. PNAS 99:13595-13599.
• Zalakevidus M., Bartkeviciene G., Raudonikis L., Janulaitis J. 2006. Spring arrival response to climate change in birds: a case study from eastern Europe. J. Ornithol. 147: 326-343.

Identyfikatory

DOI

10.3161/000164509X464902