Doświadczanie kultury lokalnej. Propozycja ujęcia badawczego

• Autorzy: Bukraba-Rylska I.

Warianty tytułu

EN

Local culture experience. A research approach proposal

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zjawiska zachodzące na współczesnej wsi nie tylko wymagają obserwacji i opisu, ale też zasługują na potraktowanie w nowy sposób. Dotychczas stosowane kategorie (uczestnictwa w kulturze, lokalizmu czy praktyk kulturowych) nie zdają sprawy ze specyfiki percepcji kultury, jaka obecnie coraz częściej jest udziałem także mieszkańców wsi. Dzisiejsza humanistyka stosuje z powodzeniem określenie „doświadczenie”, które pozwala połączyć odbiór intelektualny z emocjonalnym i cielesnym. Artykuł prezentuje założenia tego nowego podejścia, pokazując jego przydatność w odniesieniu do środowisk wiejskich.

EN

Phenomena which can be observed in contemporary rural areas require not only observation and description, but deserve treating them in a new way. Hitherto used categories (of cultural participation, localism or cultural practices) do not encompass the specific perception of culture, which is more and more common also in rural inhabitants. In today’s humanities the term “experience” is employed with success, as it enables to combine intellectual perception with emotional and corporeal perceptions. This article presents assumptions of that new approach, by showing its usefulness in relation to rural communities.

Słowa kluczowe

PL

wies; kultura wsi; kultura lokalna; ludnosc wiejska; aktywnosc kulturalna; spolecznosc lokalna; dziedzictwo kulturowe

• Wydawca: -
• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2016
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.89-122,bibliogr.

Twórcy

autor

Bukraba-Rylska I.

• Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa - Polska Akademia Nauk, ul.Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa

Bibliografia

• Abel T. (1977). Podstawy teorii socjologicznych (tłum. A. Bentkowska). Warszawa: PWN.
• Adamowski J., Smyk K. (red.) (2013). Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła – wartości – ochrona. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Alexander J. (2010). Znaczenia społeczne (tłum. S. Burdziej, J. Gądecki). Kraków: Nomos.
• Archer M. (2013). Człowieczeństwo. Problem sprawstwa (tłum. A. Dziuban). Kraków: Nomos.
• Babbie E. (2003). Badania społeczne w praktyce (tłum. W. Betkiewicz i in.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bachmann-Medick D. (2012). Cultural Turns (tłum. K. Krzemieniowa). Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Baran B. (2013). Sadowienie Husserla. W: E. Husserl., Doświadczenie i sąd (tłum. B. Baran). Warszawa: Aletheia.
• Benton T., Craib I. (2003). Filozofia nauk społecznych (tłum. L. Rasiński). Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej TWP.
• Berleant A. (2011). Wrażliwość i zmysły (tłum. S. Stankiewicz). Kraków: Universitas.
• Bocheński J. (1994). Sto zabobonów. Kraków: Philed.
• Bolecki W. (2007). Zamiast wstępu. W: tenże (red.). Literackie reprezentacje doświadczenia. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
• Bourdieu P. (2001a). Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego (tłum. A. Zawadzki). Kraków: Universitas.
• Bourdieu P. (2001b). Zaproszenie do socjologii refleksyjnej (tłum. A. Sawisz). Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Bourdieu P. (2005). Dystynkcja (tłum. P. Biłos). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Budrewicz Z. (red.) (2014). Pamięć i afekty. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
• Bukraba I. (1990). Kultura ludowa na co dzień. Warszawa: Instytut Kultury.
• Bukraba-Rylska I. (2004). Kultura w Polsce lokalnej – w mikroskopie i przez lunetę. Kultura Współczesna, 4, 96–118.
• Bukraba-Rylska I. (2013). W stronę socjologii ucieleśnionej. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Bukraba-Rylska I., Burszta W. (red.) (2011). Stan i zróżnicowanie kultury małych miast i wsi. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Chaberski M. (2015). Doświadczenie (syn)estetyczne. Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Cohen I. (2003). Teorie działania i teoria praxis. W: Turner B. (red.). Teoria społeczna. Podręcznik (s. 83–126). Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Collins R. (2011). Łańcuchy rytuałów interakcyjnych (tłum. K. Suwada). Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Condillac E. (1958). Traktat o wrażeniach (tłum. W. Wojciechowska). Kraków: PWN.
• Czerwiński M. (1965). Uwagi krytyczne o socjologii kultury, Kultura i Społeczeństwo, 3, 7–31.
• Czerwiński M. (1971). Kultura i jej badanie. Wrocław–Warszawa: Ossolineum.
• Czerwiński M. (1988). Przyczynki do antropologii współczesności. Warszawa: PIW.
• Deleuze G., Guattari F. (2000). Co to jest filozofia? (tłum. P. Pieniążek), Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.
• Dilthey W. (2004). Budowa świata historycznego w naukach humanistycznych (tłum. E. Paczkowska-Łagowska), Gdańsk: Słowo/ obraz terytoria.
• Domańska E. (2005). Mikrohistorie. Spotkania w międzyświatach. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Domańska E. (red.) (2010). Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Drwięga M. (2005). Ciało człowieka. Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Dziadek A. (2014). Projekt krytyki somatycznej. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
• Engel J. (1992). Kultura Polski lokalnej. W: Grabowska M. (red.). Barometr kultury (s. 85–96). Warszawa: Instytut Kultury.
• Fatyga B. (2010). Świadomość kulturalna jako świadomość kulturowa. W: Burszta W. (red.). Kultura miejska w Polsce z perspektywy interdyscyplinarnych badań jakościowych (s. 45–74). Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Fleischer M. (1988). Literatura trywialna jako problem semiotyki, W: Graszewicz M. (red.). Kultura – literatura – folklor (s. 17–38). Warszawa: LSW.
• Geier M. (2000). Gra językowa filozofów (tłum. J. Sidorek). Warszawa: Aletheia.
• Goffman E. (2006). Porządek interakcyjny (tłum. A. Manterys). W: Jasińska-Kania A. i in. (red.). Współczesne teorie socjologiczne (s. 293–313). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Habermas J. (2000). Filozoficzny dyskurs nowoczesności (tłum. M. Łukasiewicz). Kraków: Universitas.
• Habermas J. (2012). Między naturalizmem a religią (tłum. M. Pańków). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Hastrup K. (2008). Droga do antropologii (tłum. E. Klekot). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Husserl E. (2013). Doświadczenie i sąd (tłum. B. Baran). Warszawa: Aletheia.
• Ingarden R. (1966). Studia z estetyki. T. 2. Warszawa: PWN.
• Jawłowska A. (1993). Kierunki zmiany kulturowej. W: Rychard A., Federowicz M. (red.). Społeczeństwo w transformacji (s. 181–198). Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
• Johnson M. (2015). Znaczenie ciała. Estetyka rozumienia ludzkiego (tłum. J. Płuciennik). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Kant I. (1957). Krytyka czystego rozumu (tłum. R. Ingarden). Warszawa: PWN.
• Kaufmann J.-C. (2004). Ego. Socjologia jednostki (tłum. K. Wakar). Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Kłoskowska A. (1972). Społeczne ramy kultury. Warszawa: PWN.
• Kłoskowska A. (1981). Socjologia kultury. Warszawa: PWN.
• Konecki K. (2000). Studia z metodologii badań jakościowych: teoria ugruntowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kotarbińska J. (1990). Z zagadnień teorii nauki i teorii języka. Warszawa: PWN.
• Kotula F. (1975). Folklor sakralny i świecki. Literatura Ludowa. 3, 11–22.
• Kowalewski J., Piasek W. (red.) (2010). „Zwroty” badawcze w humanistyce. Olsztyn: Instytut Filozofii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Kozakiewicz H. (1991). Zwierciadło społecznego świata. Warszawa: PWN.
• Krajewski M. (2013). Są w życiu rzeczy. Szkice z socjologii przedmiotów. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
• Krajewski M. (2014). Deindywiduacja. Socjologia zachowań zbiorowych. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
• Lakoff M., Johnson M. (1988). Metafory w naszym życiu (tłum. T. Krzeszowski). Warszawa: PIW.
• Lash S., Lury C. (2011). Globalny przemysł kulturowy (tłum. J. Majmurek, R. Mitoraj). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Latour B. (2010). Splatając na nowo to, co społeczne (tłum. A. Derra, K. Abriszewski). Kraków: Universitas.
• Leach E. (1973). Levi-Strauss (tłum. P. Niklewicz). Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Leach E. (1986). Poziomy komunikowania i problem tabu w odbiorze i rozumieniu sztuki pierwotnej. Polska Sztuka Ludowa, 3–4, 159–164.
• Maffesoli M. (2008). Czas plemion (tłum. M. Bucholc). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Maffesoli M. (2012). Rytm życia. (tłum. A. Karpowicz). Kraków: Nomos.
• Majewski P. (2015). Tekstualizacja doświadczenia. Warszawa–Toruń: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej.
• Majewski T. (2007). Świadectwo: pomiędzy wnętrzem i zewnętrzem języka. W: Bolecki W. (red.). Literackie reprezentacje doświadczenia (s. 65–72). Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
• Mead G.H. (1975). Umysł, osobowość, społeczeństwo (tłum. Z. Wolińska). Warszawa: PWN.
• Mica A., Łuczeczko P. (red.) (2011). Ludzie i nie-ludzie. Perspektywa socjologiczno-antropologiczna. Pszczółki: Orbis Exterior.
• Migasiński J. (1995). Merleau-Ponty. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Milczarek K. (1997). Kultura zideologizowana – kultura skomercjalizowana. Kultura i Społeczeństwo, 3, 47–74.
• Olsen B. (2013). W obronie rzeczy (tłum. B. Shallcross). Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
• Ortega y Gasset J. (1980). Dehumanizacja sztuki (tłum. P. Niklewicz). Warszawa: PWN.
• Ossowski S. (1966). Więź społeczna i dziedzictwo krwi. Warszawa: PWN.
• Pawełczyńska A. (1966). Dynamika przemian kulturowych na wsi. Warszawa: PWN.
• Peirce Ch. (1997). Wybór pism semiotycznych (tłum. H. Buczyńska-Garewicz). Warszawa: Polskie Towarzystwo Semiotyczne.
• Pietraszko S. (2000). Procedury humanistyki i jej cele. W: Pelc J. (red.). Język współczesnej humanistyki (s. 23–42). Warszawa: Polskie Towarzystwo Semiotyczne.
• Pokropski M. (2013). Cielesna geneza czasu i przestrzeni. Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
• Popper K. (1993). Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie (tłum. H. Krahelska). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Rakowski T. (2009). Łowcy, zbieracze, praktycy niemocy: etnografia człowieka zdegradowanego. Gdańsk: Słowo/ obraz terytoria.
• Rakowski T., Malewska-Szałygin A. (red.) (2011). Humanistyka i dominacja. Oddolne doświadczenia społeczne w perspektywie zewnętrznych rozpoznań. Warszawa: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego.
• Rancière J. (2008). Le spectateur emancipe, Paris: La Fabrique editions.
• Rybus A. (2016). Czy rzecz może być sprawcą? W: Rybus A., Kornobis M. (red.). Ludzie w świecie przedmiotów, przedmioty w świecie ludzi (s. 19–58). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Rybus A., Kornobis M. (red.) (2016). Ludzie w świecie przedmiotów, przedmioty w świecie ludzi. Antropologia wobec rzeczy. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Salter Ch. (2015). Alien Agency. Experimental Encounters with Art in the Making. The MIT Press.
• Sendyka R. (2015). Od kultury ‘ja’ do kultury ‘siebie’. Kraków: Universitas.
• Shilling Ch. (2010). Socjologia ciała (tłum. M. Skowrońska). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Siekierski S. (1983). Dyskwalifikacja kultury chłopskiej w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych. Przegląd Humanistyczny, 4, 29–46.
• Silverman D. (2008). Interpretacja danych jakościowych: metody analizy rozmowy, tekstu i interakcji (tłum. M. Głowacka-Grajper, J. Ostrowska). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Simmel G. (2006). Most i drzwi (tłum. M. Łukasiewicz). Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Sontag S. (2012). Przeciw interpretacji (tłum. M. Pasicka). Kraków: Karakter.
• Spinoza B. (2000). Etyka (tłum. I. Halpern-Myślicki). W: Spinoza B., Traktaty (s. 463–660). Kęty: Antyk.
• Sułkowski B. (1972). Powieść i czytelnicy. Warszawa: PWN.
• Sułkowski B. (1995). Eksperyment w dziedzinie uspołeczniania kultury. Kultura i Społeczeństwo, 1, 154–168.
• Swianiewicz J. (2014). Możliwość makrohistorii. Braudel, Wallerstein, Deleuze. Toruń–Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej.
• Szacki J. (2002). Historia myśli socjologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Tischner J. (1982). Myślenie według wartości. Kraków: Znak.
• Tönnies F. (1988). Wspólnota i stowarzyszenie (tłum. M. Łukasiewicz). Warszawa: PWN.
• Trochimska-Kubacka B. (2011). Ciało człowieka i podmiotowość w koncepcji Merleau-Ponty’ego. W: Pobojewska A. (red.). Współczesne refleksje wokół kartezjańskiej wizji podmiotu (s. 115–128). Łódź: Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej.
• Turner B. (2003). Zarys ogólnej socjologii ciała. W: Turner B. (red.). Teoria społeczna. Podręcznik (s. 535–556). Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Turner V. (2005). Gry społeczne, pola i metafory (tłum. W. Usakiewicz). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Turner V., Bruner E. (red.) (2011). Antropologia doświadczenia (tłum. E. Klekot, A. Szurek). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Tyszka A. (1971). Uczestnictwo w kulturze. Warszawa: PWN.
• Tyszka A. (1987). Interesy i ideały kultury. Warszawa: PWN.
• Tyszka A. (1999). Kultura jest kultem wartości. Komorów: Antyk.
• Willis P. (2005). Wyobraźnia etnograficzna (tłum. E. Klekot). Kraków: Wydawnic two Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Wolska D. (2012). Odzyskać doświadczenie. Kraków: Universitas.
• Wyka A. (1993). Badacz społeczny wobec doświadczenia. Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
• Wyka K. (1984). Życie na niby. Pamiętnik po klęsce. Kraków–Wrocław: Wydawnictwo Literackie.
• Znaniecki F. (1973). Socjologia wychowania. Warszawa: PWN.
• Żylińska J. (2015). Czy mamy bać się końca świata? W: Nycz R. (red.). Kultura afektu (s. 51–74). Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.

Identyfikatory

DOI

10.7366/wir022016/04