Ocena czynników ryzyka zespołu metabolicznego u dziewcząt i chłopców z terenu Południowo-Zachodniej części Polski

• Autorzy: Mikolajczak J. , Piotrowska E. , Biernat J. , Wyka J. , Zechalko-Czajkowska A.

Warianty tytułu

EN

Assessment of risk factors of metabolic syndrome in girls and boys from South-West area of Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Oceniono wpływ czynników ryzyka, w tym: poziomu aktywności fizycznej, BMI, stosowania używek, występowania chorób w rodzinie, wieku i płci na wzrost częstości zespołu metabolicznego (ZM) u nastolatków z Wrocławia. Badano 778 nastolatków (409 dziewcząt, 369 chłopców) w wieku 16-18 lat. Wykonano pomiary wzrostu i masy ciała, obwodu talii, obliczono i oceniono wartości wskaźnika BMI wg Cola. ZM określano, gdy wystąpiły przynajmniej trzy spośród pięciu następujących nieprawidłowości: wysokie stężenie triglicerydów (≥110 mg/dl), glukozy (≥110 mg/dl), wysokie wartości obwodu talii (≥90 percentyla), wysokie ciśnienie tętnicze (≥90 percentyla) lub niskie stężenie cholesterolu HDL (≤40 mg/dl). Wykonano analizę regresji logistycznej i określono iloraz szans ryzyka - Odds Ratio [OR]. Zastosowano test Chi2 NW oraz Manna-Whitney’a. ZM stwierdzono u 7,1% ogółu badanych (7,7% grupy chłopców i 6,4% grupy dziewcząt). Nie wykazano istnienia żadnego z komponentów ZM u 41,3% uczniów, jeden u 36,8% grupy, dwa u 14,9%, trzy u 5,9% badanych. Stwierdzono istotny wpływ nadwagi i otyłości, wieku uczniów, palenia papierosów na wzrost ryzyka zespołu metabolicznego oraz jego składowych. Istotnymi modyfikowalnymi elementami w prewencji ZM są: odpowiedni wysiłek fizyczny, normalizacja parametrów ciała oraz niestosowanie używek.

EN

The research was aimed at evaluating risk factors: level of physical activity, BMI, using of unhealthy substances, appearing of illness in the family, age and sex in according to increase frequency of the metabolic syndrome (MS) in teenagers from Wrocław. Height and the body weight were measured to assess BMI according to Cole’s index in group of 409 girls and 369 boys. Metabolic syndrome was characterized when three of risk factors was noticed like: high level of triglycerids (≥110 mg/dl), glucose (≥110 mg/dl), waist circumference (≥90 percentyl) or low level of HDL – cholesterol (≤40 mg/dl). Logistic regression and odds ratio were used to identify number of group with MS (7.7% boys, 6.4% girls), generally 7.1%. One components of ZM was noticed in 36.8% of group, two – 14.9%. Metabolic syndrome was not stated in 41.3% of teenagers. A significant influence of the excess weight and the obesity, the age of pupils, smoking cigarettes to the height of the risk of the metabolic syndrome and his components was stated. In the MS prevention they are essential alterable elements: a proper physical effort, the standardization of parameters of the body and not-taking substances.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny
• Rocznik: 2011
• Tom: 62
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.83-92,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Mikolajczak J.

• Zakład Żywienia Człowieka, Katedra Technologii Rolnej i Przechowalnictwa, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, ul.C.K.Norwida 25, 50-375 Wrocław

autor

Piotrowska E.

autor

Biernat J.

autor

Wyka J.

autor

Zechalko-Czajkowska A.

Bibliografia

• 1. Alberti KG, Zimmet PZ.: Definition, diagnosis and classification of diabetes mellitus and its complications. 1. Diagnosis and classification of diabetes mellitus provisional report of a WHO consultation. Diabet. Med. 1998, 15, 539-53.
• 2. Baş M.: Determination of dietary habits as a risk factor of cardiovascular heart disease in Turkish adolescents. Eur. J. Nutr. 2004, 10, 10-17.
• 3. Berenson G.S., Srinivasan S.R., Bao W., Newman W.P., Tracy R.T., Wattigney W.A.: Association between multiple cardiovascular risk factors and atherosclerosis in children and young adults: the Bogalusa Heart Study. N Engl J Med., 1998, 338,1650-1656.
• 4. Bouziotas C., Koutedakis Y., Nevill A., Ageli E., Tsigilis N., Nikolaou A., Nakou A.: Greek adolescents, fitness, fatness, fat intake, activity, and coronary heart disease risk. Archives of Disease in Childhood 2004, 84, 41-44.
• 5. Chen W., Srinivasan S., Li S., Xu J., Berenson G.: Metabolic syndrome variables at low levels in childhood are beneficially associated with adulthood cardiovascular risk. The Bogalusa Heart Study. Diabetes Care 2005, 28, 138–143.
• 6. Cole T.J., Bellizzi M.C., Flegal K.M., Dietz W.H.: Establishing a standard definition for child overweight and obesity worldwide. BMJ 2000, 320, 1240-1243.
• 7. Cook S., Wietzman M., Auinger P., Nguyen M., Dietz W.: Prevalence of metabolic syndrome phenotype in adolescents. Arch. Pediatr. Med. 2003, 157, 821–827.
• 8. Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults. Executive Summary of the Third Report of The National Cholesterol Education Program. Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA 2001, 285, 2486-2497. www. nhlbi.nih.gov/guidelines/cholesterol/atp3full.pdf
• 9. Ferranti A., Gauvreau K., Ludwig D., Neufeld E., Newburger J., Rifai N.: Prevalence of metabolic syndrome in American adolescents. Findings from the third National Health and Nutrition Examination Survey. Circulation 2004, 110, 2494–2497.
• 10. Głowińska-Olszewska, Urban M., Peczyńska J., Wojtkielewicz K., Koput A.: Analiza stężenia wybranych nowych biomarkerów wczesnego etapu procesu miażdżycowego u dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1. Przeglad Kardiodiabetologiczny 2007, 2/3, 146-153.
• 11. International Obesity Task Force and The European Association for the study of obesity, EU Platform on Diet, Physical Activity and Health. Obesity in Europe. Brussels 2005.
• 12. Jarosz M.: Otyłość, żywienie, aktywność fizyczna, zdrowie Polaków. Wyd. IŻŻ, Warszawa 2006.
• 13. Jarosz M., Bułhak-Jachymczyk B.: Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych. Wyd. PZWL, Warszawa 2008.
• 14. Joliffe C.J., Janssen I.: Development of age-specific adolescent metabolic syndrome criteria that are linked to the Adult Treatment Panel III and International Diabetes Federation Criteria. J. Am. Coll. Cardiol. 2007, 49, 891- 898.
• 15. Juonala M., Järvisalo M., Mäki-Torkko N., Kähönen M., Viikari J.S.A., Raitakari O.T.: Childhood and decreased carotid artery elasticity in adulthood: The Cardiovascular Risk in Young Finns Study. Circulation 2005, 112, 1486-1493.
• 16. Katzmarzyk P. T., Sathanur R. S., Chen W., Malina R. M., Bouchard C., Berenson G. S.: Body mass index, waist circumference, and clustering of cardiovascular disease risk factors in a biracial sample of children and adolescents. Pediatrics 2004, 114, 198-205.
• 17. Krzyżaniak A., Szilágyi-Pągowska I., Kaczmarek M., Stawińska-Witoszyńska B., Palczewska I., Gałęcki J., Krzywińska-Wiewiorowska M.: Propozycja norm ciśnienia tętniczego u dzieci i młodzieży. Ped. Pol. 2006, 81, 107-116.
• 18. Kułaga Z., Litwin M., Zajączkowska M.M., Wasilewska A., Morawiec-Knysak A., Różdżyńska A., Grajda A., Gurzkowska B., Napieralska E., Barwicka K., Świąder A., Zespół Badaczy OLAF.: Porównanie wartości obwodów talii i bioder dzieci i młodzieży polskiej w wieku 7–18 lat z wartościami referencyjnymi dla oceny ryzyka sercowo- -naczyniowego – wyniki wstępne projektu badawczego OLAF (PL0080). Standardy Medyczne 2008, 5, 473-485.
• 19. Lissau I., Overpeck M.D., Ruan W. J., Due P., Holstein B. J., Hediger M. L.: Health Behaviour in School-aged Children Obesity Working Group, Body Mass Index and overweight in adolescents in 13 European Countries, Israel, and the United States. Arch. Pediatr. Adolesc. Med. 2004, 158, 27-33.
• 20. Liwin M.: Nadciśnienie tętnicze pierwotne i zespół metaboliczny u dzieci i młodzieży - Rużyłło W: Wybrane zagadnienia z kardiologii, diabetologii i nadciśnienia tętniczego, praca zbior. Pod red. J. Sieradzki. Wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
• 21. McGill H.C., McMahan C. A., Malcom G.T., Oalmann M.C., Strong J.P.: Effect of serum lipoproteins and smoking on atherosclerosis in young man and woman. Artherosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology 1997, 17, 95-106.
• 22. McGill H. C., McMahan C. A., Zieske A. W., Sloop G. D., Walcott J. V., Troxclair D. A.: Associations of coronary heart disease risk factors with the intermediate lesion of atherosclerosis in youth. The Pathobiological Determinants of Atherosclerosis in Youth (PDAY) Research Group. Arterioscler. Thromb. Vasc. Biol. 2000, 20, 1998-2004.
• 23. McGill H.C., McMahan C. A., Zieske W., Tracy R.E., Malcom G.T., Herderick E.E., Strong J.P.: Association of coronary heart disease risk factors with microscopic qualities of coronary atherosclerosis in youth. Circulation 2000, 102, 374-379.
• 24. Monzavi R., Dreimane D., Geffner M.E., Braun S., Conrad B., Klier M., Kaufman F.R.: Improvement in risk factors for metabolic syndrome and insulin resistance in overweight youth who are treated with lifestyle intervention. Pediatrics 2006, 117 (6), 1111-1118.
• 25. O’Dea J., Rawstorne P.R.: Male adolescents identify their weight gain practices, reasons for desired weight gain, and sources of weight gain information. J. Am. Diet. Assoc. 2001, 1, 105-107.
• 26. Oblacińska A., Jodkowska M.: Otyłość u polskich nastolatków. Epidemiologia, styl życia, samopoczucie. Instytut Matki i Dziecka, Zakład Medycyny Szkolnej, Warszawa. 2007.
• 27. Raitakari OT, Juonala M, Kähönen M, Taittonen L, Laitinen T, Mäki-Torkko N, Järvisalo M, Uhari M, Jokinen E, Rönnemaa T, Åkerblom HK, Viikari JSA.: Cardiovascular Risk Factors in Childhood and Carotid Artery Intima- Media Thickness in Adulthood. The Cardiovascular Risk in Young Finns Study. JAMA, 2003, 290, 2277-2283.
• 28. Report of the Expert Panel on Blood Cholesterol Levels in Children and Adolescents, , National Cholesterol Education Program. Pediatrics. 1992, 89 (3), 525-577.
• 29. Savva S.C., Tornaritis M., Savva M.E., Kourides Y., Panagi A, Silikiotou N. Geargiou C., Kafatos A.: Waist circumference and waist-to-height ratio are better predictors of cardiovascular disease risk factors in children than body mass index. Int. J. Obes. 2000, 24, 1453-1458.
• 30. Strong J.P., Malcom G.T., McMahan A., Tracy R.E., Newman W.P., Herderick E.E., Cornhill J.F.: Prevalence and Extent of Atherosclerosis in Adolescents and Young Adults. Implications for Prevention From the Pathobiological Determinants of Atherosclerosis in Youth Research Group. JAMA 1999, 281, 727-735.
• 31. Szponar L., Sekuła W., Rychlik E. Ołtarzewski M., Figurska K.: Badania indywidualnego spożycia żywności i stanu odżywienia w gospodarstwach domowych. Wyd. IŻŻ, Warszawa 2003.
• 32. Zachurzok-Buczyńska A., Małecka-Tendera E.: Zespół metaboliczny u dzieci i młodzieży, Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii 2005, 1(3), 13- 20.
• 33. Zieske A.W., Malcom G.T., Strong J.P.: Natural history and risk factors of atherosclerosis in children and yought: the PDAY study. Pediatr. Pathology & Molecular Medicine 2002, 21(2), 213-237.

Uwagi

Rekord w opracowaniu