EN
In majority of plant communities with a closed canopy, the disturbances created by abiotic factors and biotic agents contribute to origin of an area free of existing vegetation and considered as safe sites for seedling recruitment. Although the gaps are characterized by several features, the size is proposed to be the most important characteristic. The investigations of recruitment of clonal taxa in different–sized gaps were conducted in the years 2011–2012 in Molinietum caeruleae meadows representing various successional stages and dominated by different species. Patch ES, representing early-successional stage, was dominated by small meadow species, Patch MS, representing mid-successional stage, was prevailed by tall-growing macroforbs, while Patch LS representing late-successional stage was overgrown by macroforbs and willows. In the successive sites the mean height of plant canopy, as well as the period of spring inundation increased gradually. The total number of species and seedlings decreased from the Patch ES, through the Patch MS, to the Patch LS. Almost all plants presenting positive correlation between seedling number and gap area created hypogeogenous stems with substantial lateral growth and considerable number of short-lived daughter ramets allowing the fast colonization of neighbourhood. The majority of species showing negative relationship formed epigeogenous stems with slight lateral growth, as well as low number of long-lived ramets contributing to slow colonization of area. In light of performed studies, it might be concluded, that making disturbance in continuous plant canopy and litter might be very effective way of conservation of Molinietum caeruleae meadows. The creation of different-sized gaps seems to be especially valuable due to the maintenance of heterogeneity of clonal species, which is particularly important in advanced successional stages.
PL
W wielu zbiorowiskach roślinnych o zwartej pokrywie roślinnej zaburzenia powstałe na skutek abiotycznych i biotycznych czynników przyczyniają się do powstania luk uważanych za bezpieczne miejsca do kiełkowania. Luki charakteryzują się wieloma cechami, z których wielkość jest powszechnie uważana za najważniejszą. Badania rekrutacji siewek gatunków klonalnych w lukach o odmiennych rozmiarach były prowadzone w latach 2011–2012 w płatach łąk trzęslicowych Molinietum caeruleae reprezentujących zróżnicowane stadia sukcesji wtórnej i zdominowanych przez różne gatunki. Płat ES reprezentujący początkowe stadium zarastania był zdominowany przez niewielkie gatunki łąkowe, w Płacie MS reprezentującym pośrednie stadium przeważały wysokie ziołorośla, natomiast Płat LS reprezentujący stadium końcowe był zarośnięty przez ziołorośla i krzewiaste gatunki wierzb. Całkowita liczba gatunków i siewek na kolejnych powierzchniach badawczych stopniowo malała. Zjawisko to może być związane z coraz dłuższym okresem wiosennych podtopień, spadkiem dostępności światła lub zwiększającym się wykorzystaniem zasobów przez gatunki obecne w pokrywie roślinnej. Prawie wszystkie gatunki prezentujące pozytywną korelację pomiędzy liczbą siewek a rozmiarem luk cechują się znacznym wzrostem wegetatywnym i dużą produkcją ramet potomnych umożliwiających szybką kolonizację zasiedlonego miejsca. Większość gatunków wykazujących negatywną korelację charakteryzuje się wolnym wzrostem wegetatywnym oraz wytwarzaniem niewielkiej liczby długotrwałych ramet potomnych. W świetle przeprowadzonych badań można stwierdzić, że zaburzenia w zwartej pokrywie roślinnej i ściółce mogą przyczynić się do zachowania łąk trzęślicowych. Ponadto tworzenie luk o zróżnicowanych rozmiarach wydaje się szczególnie ważne ze względu na podtrzymanie różnorodności gatunków klonalnych, zwłaszcza w zaawansowanych stadiach sukcesji.