Metale ciężkie w glebach wybranych krajobrazów geochemicznych Kampinoskiego Parku Narodowego jako wskaźnik antropogenizacji środowiska

• Autorzy: Czepinska-Kaminska D. , Janowska E.

Warianty tytułu

EN

Heavy metal in soils of selected geochemical landscapes of Kampinoski National Park as an indicator of environment antropogenization

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Prezentowane wyniki są fragmentem szerszych badań prowadzonych na obszarze Puszczy Kampinoskiej w ramach projektów KBN nr 4S 40108804 i 6PO4G 05612. Analizowano zawartość i rozmieszczenie metali ciężkich w profilach gleb rozmieszczonych w różnych rejonach Kampinoskiego Parku Narodowego, reprezentujących dwie odmiany krajobrazów - wydmowy i aluwialny. Zawartość metali ciężkich we wszystkich wyróżnionych poziomach genetycznych oznaczono w wyciągach 20% HCl metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej (ASA), po uprzednim wyprażeniu gleb w temperaturze około 500°C. Stwierdzono następujące zawartości badanych metali w mg·kg⁻¹ gleby: Mn od 4 do 2350; Zn od 0,8 do 155; Pb od 0,4 do 67,5; Cu od 0,2 do 22; Co od 0,5 do 12; Ni od 1,6 do 48 i Cr od 0,8 do 88. Materiał macierzysty badanych gleb był bardzo ubogi w metale ciężkie. Zawartości tych składników były zbliżone do dolnych wartości zakresu tła geochemicznego dla skał osadowych. Poziomy próchniczne, zwłaszcza ektopróchniczne i organiczne poziomy gleb hydrogenicznych były znacznie bogatsze. Wzbogacenie to jest wynikiem dwu nakładających się procesów - biologicznej akumulacji i dopływu zanieczyszczeń atmosferycznych. W ogromnej większości przypadków wystąpiły zawartości metali ciężkich określane jako naturalne, a tylko w trzech glebach stwierdzono podwyższoną zawartość cynku. Pojedyncze poziomy niektórych gleb były słabo zanieczyszczone niklem.

EN

Presented paper is part of more extensive study carried out on the area of the Kampinoski National Park (KNP) under Grants 4S 40108804 and 6PO4G 05612 supported by the Committee of Scientific Research. The concentration and distribution of heavy metals were studied in 19 soil profiles localized in different parts of the KPN and representing both dune and boggy - depression (alluvial) landscapes. The content of heavy metals in all the genetic horizons identified was determined in 20% HCl extracts according to the ASA method. Investigated soils contain following amounts of heavy metals (mg·kg⁻¹ soil): Mn from 4 to 2350.0, Cu from 0.2 to 22, Zn from 0.8 to 155, Pb from 0.4 to 67.5, Co from 0.5 to 12.0, Ni from 1.6 to 48 and Cr from 0.8 to 88. The bed rocks of studied soils are all very poor in heavy metals. Their contents are close to the lower limits of geochemical background for the clastic rocks. Their content in the superficial horizons of the soil profile and particularly in ectohumus is, however, significantly higher comparing to the geochemical background. Such a pattern of trace element distribution in the soils of KNP is connected with the inflow of atmospheric pollutants and partially it results from natural process of biological accumulation. It was found out that in a large majority of individual cases the studied soils showed- natural concentration of heavy metals. Only in three soils a raised concentration of zinc was stated in ectohumus, and in rare cases some horizons were slightly contaminated with nickel.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2000
• Tom: 471
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.895-902,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Czepinska-Kaminska D.

• Katedra Nauk o Środowisku Glebowym, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego - SGGW w Warszawie, ul.Rakowiecka 26/30, 02-528 Warszawa

autor

Janowska E.

• Katedra Nauk o Środowisku Glebowym, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego - SGGW w Warszawie, Warszawa

Bibliografia

• Chwojka M., Wawrzoniak J. 1993. Charakterystyka składu chemicznego depozytu pyłu na terenach leśnych. Monitoring Środowiska Leśnego, IBL, Warszawa: 1-63.
• Czarnowska K. 1995. Metale ciężkie w skałach osadowych okruchowych jako punkt odniesienia zanieczyszczenia gleb. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 418: 87-90.
• Czarnowska K., Gworek B., Kozanecka T. 1983. Zawartość metali ciężkich w glebach i mchu Kampinoskiego Parku Narodowego, w: Wpływ działalności człowieka na środowisko glebowe w Kampinoskim Parku Narodowym. Wyd. SGGW-AR: 123-137.
• Gworek B. 1982. Pierwiastki śladowe (Mn, Zn, Cr, Cu, Ni, Co, Pb i Cd) w glebach uprawnych wytworzonych z glin zwałowych i utworów pyłowych północno-wschodniego regionu Polski. Maszynopis pracy doktorskiej, SGGW-AR Warszawa: 1-126.
• Jackson P.D., Selvidge J.W., Ausmus S.B. 1978. Behaviour of heavy metals in forest microcosmos P. 1. Transport and distribution among components. Water, Air, Soil Pollut. 10(1): 3-11.
• Kabata-Pendias A., Motowicka-Terelak J., Piotrowska M., Terelak H., Witek T. 1993. Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką. Ramowe wytyczne dla rolnictwa. IUNG, Puławy: 1-20.
• Kabata-Pendias A., Pendias H. 1993. Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN, Warszawa: 364 ss.
• Konecka-Betley K. 1994. Późnoplejstoceńskie i holoceńskie osady eoliczne i aluwialne Kampinoskiego Parku Narodowego, w: Prognozowanie przemian właściwości chemicznych gleb Kampinoskiego Parku Narodowego na tle innych komponentów środowiska przyrodniczego. Wyd. Fundacja Rozwój SGGW, Warszawa: 9-16.
• Konecka-Betley K., Czępińska-Kamińska D., Janowska E. 1994a. Właściwości fizykochemiczne gleb w Kampinoskim Parku Narodowym (stan na rok 1991), w: Prognozowanie przemian właściwości chemicznych gleb Kampinoskiego Parku Narodowego na tle innych komponentów środowiska przyrodniczego. Wyd. Fundacja Rozwój SGGW, Warszawa: 17-70.
• Konecka-Betley K., Czępińska-Kamińska D., Janowska E. 1994b. Założenia metodyczne i metody analizy gleb i roślin, w: Prognozowanie przemian właściwości chemicznych gleb Kampinoskiego Parku Narodowego na tle innych komponentów środowiska przyrodniczego. Wyd. Fundacja Rozwój SGGW, Warszawa: 131-133.
• Konecka-Betley K., Czępińska-Kamińska D., Janowska E. 1999. Przemiany pokrywy glebowej w Kampinoskim Parku Narodowym (1991-1994). Rocz. Glebozn. 50(4): 5-29.
• Mucha W. 1979. Mikroelementy w substancji organicznej gleb leśnych. Mat. konf. pt. „Próchnica gleb leśnych”. 29-30 V 1979, PTG, Warszawa-Toruń: 13-20.
• Mucha W., Sienkiewicz A., Szymańska M. 1976. Występowanie niektórych mikroelementów w różnych poziomach leśnych gleb bielicowych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 179: 407-412.
• Prusinkiewicz Z., Pokojska U. 1989. Wpływ imisji przemysłowych na gleby, w: Życie drzew w skażonym środowisku. Białobok S. (red) PWN, Warszawa.