Budowa, dynamika, struktura i możliwości produkcyjne borów górnoreglowych na Pilsku

• Autorzy: Jaworski A. , Pach M.

Warianty tytułu

EN

The structure, dynamics and production possibilities of the upper mountain forests at Pilsko

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The purpose of the paper is to report on the structure and the potential production of tree stands in the belt of dense forest in the locality of Pilsko, which were formed as a result of connecting natural processes with various methods of cuttings. In two stands single cutting harvesting was applied, corresponding to single tree selection cutting (Einzelplenterung in German). In the third stand there was cutting in the form of small gaps which corresponds to mountain selection cutting (Gebirgsplenterung in German). In the control period (1998-2008) the stand volume on two plots, Pilsko 1 and Pilsko 3 increased from 448 to 479 m3/ha and from 237 to 298 m3/ha respectively, however, in Pilsko 2 the stand volume decreased slightly from 401 to 397 m3/ha. The increase in the volume of the stand reached from almost 5 m3/ha in Pilsko 2 to approximately 8 m3/ha per year in the other plots. The stability of the stand is ensured mainly by the presence of trees in the thinnest classes in the lower and medium layer of the stand as well as the continuous process of regeneration. In this context the stand in which cuttings were taken in the past, characteristic of mountain selection, exhibited more beneficial features. All the researched stands exhibited great differences in the age of trees which enabled them to be classified as uneven-aged stands. The age at the breast height diameter of the oldest drilled spruce was 344 years and frequently the encountered specimens of this variety are of the age of 223 and 276 years. The uneven-aged structure of the stands, however, does not simultaneously ensure a complex and stable structure. In order to form, or to maintain, stable upper mountain spruces, which are under partial active protection (outside reservations with total protection) mountain selection cutting, or cutting by a method of group selection, should be recommended. These methods of cuttings ensure the variations within the structure of the stands, which minimises the risk of large-area disintegration.

Słowa kluczowe

PL

lesnictwo; Pilsko; lasy gorskie; drzewostany swierkowe; regiel gorny; rebnie przerebowe; rebnie przerebowe gorskie; zasobnosc drzewostanu; budowa drzewostanu; struktura drzewostanu; dynamika drzewostanu; drzewa lesne; swierk pospolity; Picea abies; piersnice drzew; rozklad piersnic; pole powierzchni przekroju piersnicowego; struktura wysokosci; fazy rozwojowe; miazszosc drzew; miazszosc posuszu; odnowienia lasu

EN

forestry; Pilsko mount; mountain forest; spruce stand; upper mountain zone; felling; tree stand resource; stand structure; stand dynamics; forest tree; Norway spruce; Picea abies; tree diameter; tree diameter distribution; cross-section; height structure; developmental phase; tree volume; dead tree; wood volume; forest regeneration

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agraria et Silvestria. Series Silvestris
• Rocznik: 2010
• Tom: 48
• Opis fizyczny: s.3-31,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Jaworski A.

• Katedra Szczegółowej Hodowli Lasu, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.29 Listopada 46, 31-425 Kraków

autor

Pach M.

Bibliografia

• Bzowski M., Dziewolski J. 1973. Zniszczenia w lasach Tatrzańskiego Parku Narodowego spowodowane przez wiatr halny wiosnę 1968. Ochr. Przyr. 38: 115-154.
• Ceitel J., Szymański St., Zientarski J. 1989. Zmiany cech drzewostanowych w naturalnej świerczynie górnoreglowej w rezerwacie Pilsko w okresie 10 lat. [W:] Stav, vývoj, produkčne schopnosti a funkčně vyuzivanie lesov v oblasti Babej Hory a Pilska. Š. Korpel' (red.). Praca zbiorowa. Lesnická Fakulta VŠLD Zvolen, Zvolen-Poznań-Kraków: 10-27.
• Czuraj M. 1990. Tablice zasobności i przyrostu drzewostanów. PWRiL, Warszawa.
• Eichrodt R. 1969. Über die Bedeutung von Moderholz für die natürliche Verjüngung im subalpinen Fichtenwald. Bühler Buchdruck, Zürich.
• Holeksa J. 1998. Rozpad drzewostanu i odnowienie świerka a struktura i dynamika karpackiego boru górnoreglowego. Monogr. Bot. 82: 3-209.
• Holeksa J., Żywiec M., Parusel J., Szewczyk J., Zielonka T. 2008. Subalpine spruce in the Babia Góra National Park, Poland. [W:] Structure, production, coarse woody debris and regeneration processes of Norway spruce natural forest in National Nature Reserves Babia hora and Pilsko. M. Saniga, S. Kucbel (red.). Technical University in Zvolen: 49-96.
• Jaworski A. 1998. Budowa, struktura i dynamika górnoreglowych borów świerkowych w Karpatach a metody postępowania hodowlanego. Zesz. Nauk. AR w Krakowie 332, Sesja Naukowa 56: 37-67.
• Jaworski A. 2000. Zasady hodowli lasów górskich na podstawach ekologicznych. [W:] Nowoczesne metody gospodarowania w lasach górskich. R. Poznański, A. Jaworski (red.). Wyd. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych: 81-228.
• Jaworski A., Karczmarski J. 1995. Budowa, struktura, dynamika i możliwości produkcyjne górnoreglowych borów świerkowych w Babiogórskim Parku Narodowym. Acta Agr. Silv. ser. Silv. 33: 75-113.
• Jaworski A., Kołodziej Z., Bartkowicz L. 2008. Structure and dynamics of the upper mountain zone Norway spruce stands on Mt. Babia Góra (1984-2004). [W:] Structure, production, coarse woody debris and regeneration processes of Norway spruce natural forest in National Nature Reserves Babia hora and Pilsko. M. Saniga, S. Kucbel (red.). Technical Univeristy in Zvolen: 97-118.
• Jaworski A., Kołodziej Z., Skoczeń W. 2000. Budowa i struktura górnoreglowych borów świerkowych na Pilsku. Sylwan 144, 7: 35-53.
• Karczmarski J. 1995. Budowa i struktura tatrzańskich górnoreglowych borów świerkowych o charakterze pierwotnym w Dolinach Rybiego Potoku, Pańszczycy i Gąsienicowej. Acta Agr. Silv. ser. Silv. 33: 167-198.
• Korpel' Š. 1980. Vývoj a struktura prírodnych smrekových lesov Slovenska vo vztahu k protilavinowej ochrannej funkcii. Acta Fac. Forest. Zvolen 22: 9-39.
• Korpel' Š. 1989. Pralesy Slovenska. Veda, Bratislava.
• Korpel' Š. 1995. Die Urwälder der Westkarpaten. G. Fischer-Verlag, Stuttgart.
• Książkiewicz M. 1972. Budowa geologiczna Polski. T. IV. Tektonika, część 3 Karpaty. Wyd. Geol., Warszawa.
• Kucbel S. 2003. Charakteristika modelowej struktury vysokohorského smrekového lesa v oblasti Prašivěj v Nizkych Tatrach. Acta Fac. Forest. Zvolen 45: 173-186.
• Kucbel S. 2004. Analýza prirodzenej obnovy vo vysokohorskom poraste s dňrazom na význam priameho slnečného ziarenia pre jej rast. Acta Fac. Forest. Zvolen 46: 157-167.
• Leibundgut H. 1979. Über die Dynamik europäischen Urwälder. Schweiz. Z. Forstwes. 130, 9/10: 906-916.
• Maciaszek W., Jaworski A. 2000. Zawartość siarki oraz niektórych makro- i mikropierwiastków w liściach buka i igłach świerka z wybranych drzewostanów o charakterze pierwotnym w Parkach Narodowych: Babiogórskim, Bieszczadzkim i Pienińskim. Roczniki Bieszczadzkie 9: 213-224.
• Mayer H. i Ott E. 1991. Gebirgswaldbau — Schutzwaldpflege. Gustav Fischer, Stuttgart.
• Modrzyński J. 1998. Dendrometryczna i morfologiczna charakterystyka drzewostanów świerkowych położonych na różnych wysokościach nad poziomem morza w Tatrach. Zeszyty Naukowe AR w Krakowie Nr 332, Sesja Naukowa Z. 56: 97-109.
• Modrzyński J. 2002. Defoliacja wybranych drzewostanów świerkowych w Tatrach i Beskidzie Wysokim. Sylwan 146, 11: 15-28.
• Modrzyński J., Jakubiszak K. 1997. Stopień defoliacji wybranych drzewostanów świerkowych w Tatrach i Beskidzie Wysokim. Sylwan 141, 1: 67-76
• Mucha W., Sienkiewicz A., Szymańska M., Gałązka St. 1981. Gleby rezerwatu Pilsko. [W:] Warunki przyrodnicze i charakterystyka lasów świerkowych w kompleksie Pilska. Praca zbiorowa. Lesnicka Fakulta VŠLD Zvolen, Zvolen-Poznań:153-179.
• Myczkowski S. 1964. Struktura i ekologia zespołu świerka Piceetum tatricum u górnej granicy zasięgu w Tatrzańskim Parku Narodowym w dolinach Stawów Gąsienicowych i Pańszczycy. Ochr. Przyr. 30: 51-105.
• Myczkowski S. 1977. Swierczyny gór i wyżyn w Polsce. [W:] Świerk pospolity. S. Białobok (red.). PWN, Warszawa: 405-460.
• Ott E. Hladik M., Korpel' Š., Saniga M. 1995. Pestovanie horských lesov Svajčiarska a Slovenska. Technicka Univerzita, Zvolen.
• Pach M., Bartkowicz L., Skoczeń W. 2001. Charakterystyka cech biomorfologicznych świerka w borze górnoreglowym Pilska w zależności od budowy i struktury drzewostanów. Sylwan 145, 1: 23-37.
• Puchalski T. 1961. Kształtowanie się świerków pod wpływem różnego siedliska i zagęszczenia na przykładzie młodnika w górnym reglu Pilska (Beskid Żywiecki). Roczn. WSR w Poznaniu, Dodatek 3: 88.
• Puchalski T. 1966. Swierk rodzimy w górnym reglu Pilska. Struktura drzewostanu, przyrost grubości i udział drewna późnego u drzew. Sylwan 110, 12: 1-23.
• Rehak J. 1964. Vývoj stromu a porostnich utvaru pfirozenych lesu. Ochr. Přiř. 19: 105-113.
• Romer R. 1962. Regiony klimatyczne Polski. [W:] Wybór prac. T. III. PWN, Warszawa.
• Saniga M. 2002. Struktúra, regeneračně procesy a model výberkového lesa v orografickom celku Oravské Beskidy. Acta Fac. Forest. Zvolen 44: 71-82.
• Saniga M. 2007. Regeneračné procesy smrekového prirodného lesa na jeho hornej hranici. Beskydy 20: 161-168
• Saniga M., Kmet' J. 1995. Stav smrekových porastov z pestovno-fyziologického hladiska v oblasti Oravskej Polhory (Oravké Beskydy). Zpravodaj Beskydy, 7: 49-54.
• Saniga M., Kucbel S. 2008. Structure, production and regeneration processes of Norway spruce natural forest in NNR Babia Hora and NNR Pilsko, Slovakia. [W:] Structure, production, coarse woody debris and regeneration processes of Norway spruce natural forest in National Nature Reserves Babia hora and Pilsko. M. Saniga, S. Kucbel (red.) Technical Univeristy in Zvolen: 7-48.
• Sawicka E. 1987. Accumulation of chosen heavy metals and of sulfur and nitrogen in the assimilation apparatus of some trees in the Babia Góra National Park. Ekol. Pol. 35, 2,. 449-463.
• Schütz J. Ph. 2001. Der Plenterwald. Berlin, Parey Buchverlag.
• Sikorska E. 1975. Lasy północnych stoków Turbacza. Część I. Charakterystyka przyrodniczo-leśna. Część II. Typy siedliskowe lasu. Acta Agr. Silv. ser. Silv. 15: 29-91
• Sokołowski M. 1928. O górnej granicy lasu w Tatrach. Wyd. Fundacji „Zakłady Kórnickie", Kraków.
• Szymański S. 1981a. Rezerwat „Pilsko" w Beskidzie Żywieckim — ogólna charakterystyka i geneza powstania. [W:] Warunki przyrodnicze i charakterystyka lasów świerkowych w kompleksie Pilska. Praca zbiorowa. Lesnicka Fakulta VŠLD Zvolen, Zvolen-Poznań: 115-125.
• Szymański S. 1981b. Zmiany wieku, struktury, wzrostu, zwarcia i zagęszczenia drzew pod wpływem różnego wzniesienia nad poziomem morza w rezerwacie „Pilsko" (Beskid Żywiecki). [W:] Warunki przyrodnicze i charakterystyka lasów świerkowych w kompleksie Pilska. Praca zbiorowa. Lesnicka Fakulta VŠLD Zvolen, Zvolen-Poznań: 190-218.
• Trepp W. 1981. Das Besondere des Plenterns im Gebirgswald. Schweiz. Z. Forstwes. 132, 10: 823-846.
• Zasady hodowli lasu. 1979. Wyd. IV. PWRiL, Warszawa.
• Zasady hodowli lasu. 1988. Wyd. V. PWRiL, Warszawa.
• Zawada J. 1973. O rozwoju świerków na zboczach nawietrznych Romanki. Sylwan 117, 11: 56-64.
• Zientarski J. 1976. Wpływ wzniesienia nad poziomem morza na zagęszczenie i ukształtowanie górnoreglowych borów świerkowych w Babiogórskim Parku Narodowym. PTPN Prace Kom. Nauk Roln. Kom. Nauk Leśn. Prace z Zakr. Nauk Leśn. 42: 137-149.