The occurrence of Papaver rhoeas L. in agrocenoses of the buffer zone of the Roztocze National Park compared to other regions of Poland

• Autorzy: Traba C. , Zieminska-Smyk M.

Warianty tytułu

PL

Występowanie Papaver rhoeas L w agrocenozach otuliny Roztoczańskiego Parku Narodowego na tle innych regionów Polski

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper tries to determine the environmental amplitude as well as the optimal conditions for the vegetation of Papaver rhoeas in the agrocoenoses of the Roztocze National Park’s buffer zone, as compared to other Polish regions. The analysis is based on certain habitat and anthropogenic factors. Based on the author’s own research and the data quoted in the literature, it has been found that Papaver rhoeas occurs in the associations and communities of the Caucalidion and Aperion alliances accompanying cereal and rape crops as well as in the Polygono- Chenopodion and Panico-Setarion alliances accompanying root crops. Papaver rhoeas demonstrates a large environmental scale, as its presence has been noted in low- and highlands, in foothills, in river valleys as well as on slopes. Moreover, it teams up with various types of soils (of a wide range of acidity, moisture as well as trophic and thermal conditions) and complexes. Papaver rhoeas occurs most often and in the largest numbers in winter crops in the Lathyro-Melandrietum and Caucalidio-Scandicetum association which belongs to the Caucalidion alliance and in the Consolido-Brometum, Vicietum tetraspermae papaveretosum and V. t. consolidetosum association from the Aperion alliance. As far as root crops are considered, Papaver rhoeas shows up in the Lamio-Veronicetum politae association from the Polygono- Chenopodion alliance. It prefers chalky and Jurassic rendzinas containing CaCO3 and other fertile loam and loess soils which belong to wheat complexes, with their pH ranging from slightly acid to alkaline (Eutric Vertisols, chernozem, brown soil, alluvial soil) and which are moderately moist, warm, medium-rich in nitrogen and with good soil biological activity. In the foothill areas, it dominates on alluvial soils in the river valleys; rarely has it been spotted on the slopes. Papaver rhoeas rarely occurs on the lightest sandy soils of the weak and very weak rye complexes and weak cereal-fodder complexes. The distribution of Papaver rhoeas reflects the soil conditions in a given area.

PL

W pracy podjęto próbę ustalenia amplitudy ekologicznej oraz warunków optymalnych w jakich rośnie Papaver rhoeas w agrocenozach otuliny Roztoczańskiego Parku Narodowego na tle innych regionów w Polsce, w zależności od niektórych czynników siedliskowych i antropogenicznych. Na podstawie badań własnych i danych z literatury stwierdzono, że Papaver rhoeas występuje w zespołach i zbiorowiskach zarówno ze związku Caucalidion, jak i Aperion towarzyszących uprawom zbóż i rzepaku oraz ze związku Polygono-Chenopodion i Panico-Setarion w uprawach okopowych. O szerokiej skali ekologicznej Papaver rhoeas świadczy jego obecność na niżu, w pasie wyżyn i podgórzy, w dolinach rzecznych i na stokach, na różnych glebach i kompleksach niżowych oraz górskich, o szerokim zakresie odczynu gleb, warunków troficznych, termicznych i uwilgotnienia. Najczęściej i w największych stopniach ilościowości gatunek ten występuje w oziminach w zespołach Lathyro-Melandrietum i Caucalido-Scandicetum ze związku Caucalidion oraz Consolido-Brometum, Vicietum tetraspermae papaveretosum i V. t. consolidetosum ze związku Aperion, a w okopowych w zespole Lamio-Veronicetum politae ze związku Polygono-Chenopodion. Preferuje rędziny kredowe i jurajskie zawierające CaCO3 i inne żyzne gleby gliniaste lub lessowe o odczynie od lekko kwaśnego po zasadowy (czarne ziemie, czarnoziemy, brunatne, mady) umiarkowanie wilgotne, ciepłe, średnio zasobne w azot i o dobrej aktywności biologicznej zaliczane do kompleksów pszennych. W terenach podgórskich dominuje na madach w dolinach rzek, a rzadziej spotykany jest na stokach. Papaver rhoeas przeważnie nie występuje na najlżejszych glebach piaskowych kompleksów żytniego słabego i bardzo słabego oraz zbożowo-pastewnego słabego. Rozmieszczenie tego gatunku jest odzwierciedleniem warunków glebowych na danym terenie.

Słowa kluczowe

EN

occurrence; Papaver rhoeas; agrocenosis; buffer zone; Roztocze National Park; region; Poland; phytoindication; soil property; chemical property; plant association

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrobotanica
• Rocznik: 2009
• Tom: 62
• Numer: 2
• Opis fizyczny: p.213-230,fig.,ref.

Twórcy

autor

Traba C.

• Department of Agroecology, University of Rzeszow, M.Cwiklinskiej 2/D3, 35-601 Rzeszow, Poland

autor

Zieminska-Smyk M.

Bibliografia

• A f t e k- S t a r c z ews k a A., 2005. Wykorzystanie metod fitoindykacyjnych w ocenie siedlisk rolniczych. / The use of phytoindicative methods for assessment of agricultural habitats. Zesz. Nauk. AP w Siedlcach Rol. 66/67: 107-128.
• A n io ł -Kwi a t k ows k a J., N owa k S., 2006. Flora i roślinność segetalna parku krajobrazowego „Góra św. Anny” na Śląsku Opolskim. / Segetal flora and vegetation of the St. Ann Mountain Landscape Park in Opole Silesia. Pam. Puł., 143: 5-16.
• Bo r owi e c S., 2003. Roślinność segetalna jako bioindykatory. [In:] J. Ratuszniak (ed.), Rośliny segetalne. Bioindykacja- Chorologia-Zmienność: 7-11. Wyd. Pom. Akad. Pedag. Słupsk.
• Dą b k ows k a T., Ł a b z a T., K r a ń s k a A., 2007. Zmiany we florze chwastów segetalnych w latach 1993-2005 zagrożonych na rędzinie brunatnej Wyżyny Miechowskiej. / Changes in segetal weed flora threatened on brown rendzina of the Miechów Upland in the years 1993-2005. Fragm. Agron. XXIV, 3 (95): 55-61.
• E l l e n b e r g H., 1950. Unkrautgemeinschaften als Zeiger für Klima und Boden Landwirtschaftliche. Pflanzenzoziologie, 2, Stuttgart/Ludwigsburg, 141.
• F e l e d y n - S z ewc z y k B, D u e r I ., 2004. Oddziaływanie systemu produkcji na zachwaszczenie łanu pszenicy ozimej. / The influence of crop production system on weed infestation in winter wheat. Pam. Puł., 138: 35-49.
• F ij a ł k ows k i D., 1978. Synantropy roślinne Lubelszczyzny. / Synanthropic plants of the Lublin region. Państwowe Wyd. Nauk Warszawa-Łódź, 260.
• F ij a ł k ows k i D., Nyc z B., 1998. Zagrożone gatunki roślin segetalnych na Lubelszczyźnie. / Threatened species of segetal plants in the Lublin region. Acta Univ. Lodz. Folia bot. 13: 199-208.
• G ł a z e k T., Wo l a k J ., 1991. Zbiorowiska roślinne Świętokrzyskiego Parku Narodowego i jego strefy ochronnej. / Plant communities of the Świętokrzyski National Park and its buffer zone. Monogr. Bot. 72: 94-96.
• Hi l b i g W., M a h n E. G., S c h u b e r t R., W i e n d e n r o t h E. M., 1962. Die ökologisch – soziologischen Artengruppen der Ackerunkrautvegetation Mitteldeutschlands. Bot. Jb. 81: 416-449.
• Hoc h ó ł T., 2001. Flora i zbiorowiska chwastów zbóż w Beskidzie Wyspowym w zależności od usytuowania siedlisk. / Segetal flora and communities in the Beskid Wyspowy Mts. depending on habitat location. Fragm. Agron., XVIII, 3 (71): 7-122.
• J a c k owi a k B., C hmi e l J., L a t u c z k i K., 1994. Zbiorowiska segetalne zbóż ozimych Wielkopolski. / Segetal communities in winter cereal crops in the Wielkopolska region. Bad. Fizjogr. nad Polską Zach., VLIII, Ser. BBotanika: 105-124.
• J ę d r u s z c z a k M., 1993. Studia nad wybranymi fazami rozwojowymi chwastów w łanach roślin uprawnych. / Studies on selected developmental phases of weeds in crop fields. Rozpr. Hab. AR Lublin, 87.
• J ę d r u s z c z a k M., O r l i k T., D ą b e k- Ga d M., 1994. Rzeźba i nawożenie azotem jako czynniki kształtujące zachwaszczenie łanu rzepaku ozimego i pszenicy ozimej na erodowanych glebach lessowych. / Relief and N fertilization as factors of weed infestation formation in winter rape and winter wheat canopy on eroded loess soil. Rocz. AR Pozn. 266, Melior. Inż. Środ. 14: 377-387.
• J ę d r u s z c z a k M., 1998. Status zagrożonych gatunków chwastów na ścierniskach zbożowych Kielecczyzny. / Status of threatened weed species on cereal stubblefields in the Kielce region. Acta Univ. Lodz. Folia bot. 13: 191-198.
• K a p e l u s z n y J., 1988. Krytyczne zagęszczenie maku polnego – (Papaver rhoeas L.) w pszenicy ozimej. / Critical density of field poppy – Papaver rhoeas L. in winter wheat. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 349: 41-45.
• K a p e l u s z n y J., 2003. Rośliny o właściwościach leczniczych, nektarodajne i pyłkodajne w uprawach rzepaku na Lubelszczyźnie. / The medicinal, nectariferous and polleniferous weeds in oilseed rape (Brassica napus L. var. napus) in the Lublin region. Pam. Puł. 134: 113-120.
• Kor c z y ń s k i M., 1998. Przemiany i stan flory segetalnej Bydgoszczy. / Changes and state of segetal flora in Bydgoszcz. Acta Univ. Lodz. Folia bot., 13: 65-72.
• Ko r n i a k T. H o ł dy ń s k i C., 2001. Kalcyfilne gatunki chwastów polnych w północno-wschodniej Polsce. / Calciphilous species of field weeds in North-Eastern Poland. Acta Botanica Warmiae et Masuriae, 1: 131-139.
• Ku c h a r c z y k M., 1999. Zespoły i zbiorowiska roślinne Kozimierskiego Parku Krajobrazowego. IV. Zespoły i zbiorowiska synantropijne. / Plant associations and communities of Kazimierz Landscape Park. IV. Synanthropic associations and communities. Ann. UMCS, Sect. E, LIV: 184-255.
• L a t ows k i K., 2002. Problem pospolitych chwastów segetalnych w Polsce. / Problems of common segetal weeds in Poland. Prog. in Plant. Protec./Post. w Ochr. Rośl. 42 (1): 392-399.
• L it y ń s k a -Za j ą c M., 2005. Chwasty w uprawach roślinnych w pradziejach i wczesnym średniowieczu. / Segetal weeds in prehistoric and early mediewal farming. Wyd. Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, Kraków, 444.
• Ł a b z a T., 1994. Ekologiczne i rolnicze aspekty zachwaszczenia upraw zbożowych i okopowych w województwie krakowskim. / Ecological and agricultural aspects of tweed infestation of cereals and root crops in the province of Kraków. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, Rozprawy, 194, 122.
• Ma r k ow M., 1978. Agrofitocenologia. / Agrophytocenology. Państwowe Wyd. Roln. i Leśne, Warszawa, 267.
• Ma t u s z k i ewi c z W., 2005. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. / The guide for the identification of plant communities in Poland. Państw. Wyd. Nauk. Warszawa: 537.
• P awl a k G., 1998. Ginące i zagrożone gatunki flory segetalnej w Konińskim Okręgu Przemysłowym. / Endangered and threatened species of the segetal flora in the Konin industrial district. Acta Univ. Lodz. Folia Bot. 13: 93-100.
• Pawł ows k i F., K a p e l u s z ny J., K o l a s a A., L e c y k Z., 1970. Płodność chwastów w różnych siedliskach. / The prolificacy of weeds in various habitats. Ann. UMCS, Sect. E.
• R a t u s z n i a k I . , S o b i s z Z., 2001. Zbiorowiska segetalne Parku Krajobrazowego „Dolina Słupi”. Cz. II. / Segetal communities of the „Słupia River Valley” Landscape Park. Part II. Bad. Fizjogr. nad Polską Zach., Ser. BBotanika, 50: 63-79.
• Rat y ń s k a H., B o r a t y ń s k i A., 2000. Czynna ochrona roślin i zbiorowisk segetalnych i ruderalnych. / Active protection of segetal and ruderal plants and vegetation. Przegl. Przyr. XI (2-3): 43-56.
• Ro l a H. , Ro l a J., 2003. Chwasty o właściwościach leczniczych w zbiorowiskach segetalnych Dolnego Śląska / The weeds with medicinal properties in segetal communities of Lower Silesia. Pam. Puł. 134: 173-178.
• S i c i ń s k i J., 1993. Warstwowość zbiorowisk chwastów zbóż ozimych. / Stratification of weed communities inhabiting wintercrops. Acta Agrobot. 46 (25): 65-75.
• Sk r z yc z y ń s k a J ., 1994. Studia nad florą i zbiorowiskami segetalnymi Wysoczyzny Siedleckiej. / Studies on flora and segetal communities of the Siedlce Upland. Rozpr. Nauk. WSR-P w Siedlacach, 39, 145.
• S zme j a K., 1987. Lathyro-Melandrietum Oberd. 1957 na czarnych ziemiach puławskich w dolinie Dolnej Wisły. / Lathyro-Melandrietum Oberd. 1957 on the black soil of Gniew in the Lower Vistula Valley. Zesz. Nauk. AR w Krakowie 216, Sesja Nauk. 19: 137-147.
• Towp a s z K., B a r a b a s z -K r a s ny B., 2006. Zróżnicowanie roślinności segetalnej na obszarze Czarnorzecko- Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego. / Differentiation of segetal vegetation in the Czarnorzeki-Strzyżów Landscape Park. Pam. Puł. 143: 183-192.
• Tr ą b a C., Wo l a ń s k i P., 2003. Udział roślin leczniczych w zbiorowiskach segetalnych na niektórych glebach południowo-wschodniej Polski. / Proportion of medicinal plants in segetal communities on selected soils of southeastern Poland. Pam. Puł. 134:239-246.
• Tr ą b a C., Z i emi ń s k a M., 1998. Stan gatunków chwastów segetalnych uważanych za zagrożone w otulinie Roztoczańskiego Parku Narodowego. / State of threatened segetal species in the buffer zone of the Roztocze National Park. Acta Univ. Lodz., Folia bot. 13: 265-272.
• Tr ą b a C., 2001. Fitoindykacyjna ocena uwilgotnienia i warunków termicznych kompleksów pszennych i żytnich Kotliny Sandomierskiej. [In:] I. Ratuszniak, E. Ratuszniak, Z. Sobisz, M. Truchan (eds), Rośliny segetalne. Bioindykacja – Chorologia – Zmienność: 125-132. Wyd. Pomorska AP, Słupsk (in Polish).
• Tu r s k i R., U z i a k S., Z awa d z k i S., 1993. Środowisko przyrodnicze Lubelszczyzny. / The natural environment of the Lublin region. Lubelskie Tow. Nauk., 106.
• Ur b i s z A., U r b i s z A., N owa k T., 1998. Występowanie zagrożonych gatunków flory segetalnej na Wyżynie Śląskiej. / Occurrence of threatened species of the segetal flora in the Silesian Upland. Acta Univ. Lodz., Folia Bot. 13: 225-232.
• War c h o l i ń s k a U., 1994. List of threatened segetal plant species in Poland. Proc. of Intern. Conf., Sátoraljaújhely, 22-26 August, 1994: 206-219.
• War c h o l i ń s k a A. U., 1998. Stan i rozmieszczenie niektórych chwastów polnych w środkowej Polsce. / State and distribution of some segetal weeds in central Poland. Acta Univ. Lodz., Folia Bot. 12: 115-130.
• Wn u k Z., 1987. Zespół Lamio-Veronicetum politae Kornaś 1950 w Polsce. / Lamio-Veronicetum politae Kornaś 1950 in Poland. Zesz. Nauk. AR w Krakowie 216, Sesja Nauk. 19: 95-133.
• Wn u k Z., 1996. Gatunki chwastów uciążliwe dla rolnictwa na wyżynie Częstochowskiej. / Weed species arduous for agriculture in the Częstochowa Upland. Zesz. Nauk. ART Bydgoszcz 196, Rol. 38: 43-51.
• Wó j c i k Z., 2001. Oxalido-Chenopodietum polyspermi SISINGH 1942 – zespół chwastów upraw okopowych dolin rzecznych i pogórzy w Polsce. / Typologia zbiorowisk i kartografia roślinności w Polsce. Oxalido-Chenopodietum polyspermi SISINGH 1942 – an association of weeds of root crops in river valleys and foothills of Poland. Pr. Geogr., 178: 87-117.
• Wó j c i k Z., 1977. Charakterystyka siedlisk polnych na Pogórzu Beskidu Niskiego metodami biologicznymi. / Determination of field habitats by biological methods on the Low Beskid Foothills and their immediate neighbourhood. Prace Geogr., PAN, 121, 111.
• Wó j c i k Z., 1998. Zbiorowiska segetalne Pogórza Przemyskiego i jego najbliższego otoczenia. / Segetal communities of the Przemyśl Foothills and its immediate surroundings. Fragm. Flor. Geobot., Ser. Polonica, 5: 117-164.
• Z a l e c e n i a n awo z owe , 1985. Cz. I. Liczby graniczne do wyceny zawartości w glebach makro- i mikroelementów. / Fertilising recommendations. I. Threshold numbers for the macro- and microelement evaluation in soils. Ser. P (29), IUNG Puławy, 34.
• Z awi e j a J., Wo j c i e c h ows k i W., Wa c ł awowi c z R., 2000. Wpływ zróżnicowanej uprawy roli na liczebność i pionowe rozmieszczenie diaspor chwastów w glebie pod monokulturą pszenicy ozimej. / Influence of varying soil tillage on the number and vertical distribution of weed seeds in soil of winter wheat monoculture. Ann. UMCS, Sect. E., LV, Suppl. 29: 239-244.
• Z i emi ń s k a - Smy k M., Tr ą b a C., 2004. Zachwaszczenie roślin uprawnych na różnych glebach otuliny Roztoczańskiego Parku Narodowego. Cz. I i II. / Weed infestation of field crops in different soils in the protective zone of the Roztocze National Park. Part I and II. Acta Agrobot. 57 (1-2): 207-229.