PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
1962 | 07 | 1-2 |

Tytuł artykułu

The classification and evolution of the Heterostraci

Autorzy

Treść / Zawartość

Warianty tytułu

PL
Klasyfikacja i ewolucja Heterostraci
RU
Klassifikacija i ehvoljucija raznoshitkovykh (Heterostaci)

Języki publikacji

EN

Abstrakty

EN
An outline classification is given of the Heterostraci, with diagnoses of the following orders and suborders: Astraspidiformes, Eriptychiiformes, Cyathaspidiformes (Cyathaspidida, Poraspidida, Ctenaspidida), Psammosteiformes (Tesseraspidida, Psammosteida), Traquairaspidiformes, Pteraspidiformes (Pteraspidida, Doryaspidida), Cardipeltiformes and Amphiaspidiformes (Amphiaspidida, Hibernaspidida, Eglonaspidida). It is shown that the various orders fall into four main evolutionary lineages - cyathaspid, psammosteid, pteraspid and amphiaspid, and these are traced from primitive tessellated forms. A tentative phylogeny is propos ed and alternatives are discussed.
PL
Autor przedstawia szkic klasyfikacji Heterostraci, wyróżniając w tej grupie osiem rzędów i dziewięć podrzędów. Poniżej podane są ich diagnozy. Rząd Astraspidiformes Berg, 1940, (fig. 1). Diagnoza. - Pancerz złożony z oddzielnych, wielokątnych płytek, czyli tesserae, powstałych wskutek przyrostu cyklomorialnego i ornamentowanych okrągłymi, krenulowanymi guzkami. Istnieje pole pinealne. Trzy podłużne grzebienie dorsalne, z których środkowy biegnący od brzegu tylnego do pola pinealnego, a dwa lateralne, rozciągające się tylko na 2/3 tej odległości. Brzegi lateralne pancerza utworzone przez rząd silnie kanciastych płytek grzebieniowych. Budowa histologiczna: bazalna warstwa blaszkowatej aspidiny, środkowa warstwa gąbczastej aspidiny oraz zewnętrzne guzki aspidiny, pokryte substancją podobną do emalii. Rząd Eriptychiiformes. Diagnoza. - Pancerz złożony w dużej mierze z wielokątnych tesserae, z wydłużonymi brodawkami. Rząd lateralnych płytek grzebieniowych, z których jedna opatrzona głębokim wcięciem, odpowiadającym otworowi skrzelowemu. Obecne też płytki fulkralne albo łuski. Budowa histologiczna: bazalna warstwa blaszkowata; środkowe warstwy gąbczastej aspidiny pokryte dentynowymi brodawkami. Rząd Cyathaspidiformes Berg, 1940, Podrząd Cyathaspidida Kiaer, 1930, emend. (fig. 2). Diagnoza. - Pancerz złożony z czterech większych płytek: dorsalnej, wentralnej i parzystych lateralnych. Płytka dorsalna podzielona zewnętrznie na cztery części: przednią rostralną, środkową i dwie lateralne. W części środkowej obecna plamka pinealna. Ornamentacja w postaci podłużnych grzebieni dentyny. Podrząd Poraspidida nov. (fig. 3). Diagnoza. - Pancerz złożony z czterech głównych płytek: dorsalnej, wentralnej i dwóch lateralnych branchialnych. Płytka dorsalna nie podzielona zewnętrznie na pola, chociaż są one jeszcze dostrzegalne w ułożeniu podłużnych grzebieni dentyny. Występują małe płytki suborbitalne i oralne. Pokrywa łuskowa złożona z dużych, grubych łusek tułowia i małych łusek ogona. Podrząd Ctenaspidida Zych, 1931 (fig. 4). Diagnoza. - Pancerz złożony z dwóch dużych płytek: branchio-dorsalnej i wentralnej. Istnieją płytki: oralna, postoralna i suborbitalna. Rząd Psammosteiformes Berg, 1940, Podrząd Tesseraspidida nov. (fig. 5). Diagnoza. - Pancerz złożony z niezależnych, wielokątnych płytek (tesserae), które mogą się zrastać w większe, odrębne płytki. U form, u których nie nastąpiło zrośnięcie tesserae, są one zróżnicowane w postaci oddzielnych pól, poprzedzających zrastanie. U wszystkich form duże części pancerza złożone są jeszcze z oddzielnych tesserae i pełny komplet płytek, występujący u późniejszych Psammosteidae, nie jest zrealizowany. Podrząd Psammosteida Kiaer 1932, (fig. 6). Diagnoza. - Pancerz złożony z dwunastu głównych płytek: dorsalnej, wentralnej, rostralnej, pinealnej, parzystych orbitalnych, postorbitalnych, branchialnych i kornualnych. Płytki środkowe i lateralne oddzielone są od siebie wielokątnymi tesserae (pola tesserowe). Płytki oralne z dobrze rozwiniętymi blaszkami zębowymi. Ornamentacja utworzona przez okrągłe, krenulowane brodawki dentynowe. Rząd Traquairaspidiformes, (fig. 7). Diagnoza. - Pancerz złożony z ośmiu głównych płytek: rostralnej, pinealnej, dorsalnej i wentralnej, parzystych orbitalnych i branchio-kornualnych. Otwór skrzelowy całkowicie otoczony przez płytki branchio-kornualne. Rząd Pteraspidiformes Berg, 1940, Podrząd Pteraspidida Kiaer, 1932, emend. (fig. 8). Diagnoza. - Pancerz złożony z dziesięciu głównych płytek: rostralnej, pinealnej, dorsalnej i wentralnej, parzystych orbitalnych, branchialnych i kornualnych. Często istnieją płytki postoralne i lateralne, wespół z normalnymi płytkami oralnymi. Podrząd Doryaspidida N. Heintz. Diagnoza (według informacji Dr N. Heintz). - Pełny skład płytek pteraspidowych, z wyjątkiem płytek oralnych. Otwór gębowy położony dorsalnie, z bardzo długim i wąskim pseudo-rostrem, utworzonym z jednego z elementów wentralnych pancerza. Płytka rostralna poprzecznie ścięta. Parzyste płytki kornualne bardzo krótkie i szerokie, tworzące dwa słabe występy lateralne. Ornamentacja złożona z charakterystycznej siatki gwiaździstych grzebieni. Rząd Cardipeltiformes. (fig. 9). Diagnoza. - Pancerz obejmuje dużą płytkę dorso-branchialną razem ze złożonymi branchialnymi i tesserae. Wentralna strona pancerza przypuszczalnie złożona z tesserae. Rząd Amphiaspidiformes Berg 1940, Podrząd Amphiaspidida Obruchev, 1938. Diagnoza (otrzymana od Prof. D. Obruczewa). - Głowa i przednia część tułowia pokryte przez niepodzieioną tarczę dorsowentralną. Nie zaobserwowano żadnych płytek branchialnych i kornualnych. Brak rostrum. Orbity przy przednim brzegu pancerza. Otwór ustny wentralny. Strona wentralna płaska, dorsalna wypukła. Powierzchnia pokryta małymi guzkami dentyny. Podrząd Hibernaspidida Obruchev (fig. 10). Diagnoza (otrzymana od Prof. D. Obruczewa). - Spłaszczone Heterostraci, z trójkątną głową i tarczą tułowiową, złożoną ze zrośniętych dorsalnych, wentralnych i parzystych branchiainych płytek. Trójkątny otwór ustny, przylegający wentralnie do przedniego brzegu. Orbity dorsalne blisko przedniego brzegu. Powierzchnia pokryta przez szerokie i płaskie grzebienie dentyny, 5-8 cm. Podrząd Eglonaspidida nov. (fig. 11). Diagnoza. - Ślepy amfiaspid, z okrągłym otworem wzdłuż linii środkowej, w pobliżu brzegu tylnego; w otworze mógł tkwić kolec dorsalny. Otwór gębowy na końcu przedniego, rurkowatego wyrostka pancerza. * Opierając się na analizie morfologicznej znanych Heterostraci, autor dochodzi do wniosku, że w grupie tej można wyróżnić cztery główne linie rozwojowe: cyataspidowa, psammosteidowa, pteraspidowa i amfiaspidowa. Rozwój ewolucyjny pancerza cyataspidów został prześledzony przez stadia, wykazujące stopniową eliminację tesserae. W linii psammosteidowej prześledzono stopniowe zlewanie się tesserae w płytki, chociaż charakterystyczne dla tej linii jest zachowanie przez cały czas trwałych pól tesserae. U późniejszych psammosteidów zachodzi wyraźne odwrócenie tendencji zlewania się tesserae. Pteraspidy reprezentują boczne odgałęzienie prymitywnych psammosteidów, u których pola tesserae progresywnie redukują się poprzez stadia takie, jakie reprezentuje Traquairaspis. Amfiaspidy są uważane za dalsze, boczne odgałęzienia psammosteidów, poprzez kardipeltidy, u których dążność do zlewania się osiąga szczyt. Szkic filogenezy Heterostraci przedstawiono na fig. 15; w związku z tym przedyskutowane zostały różne możliwości ewolucyjne.
RU
Автор дает очерк классификации разнощитковых бесчелюстных, выделяя среди них восемь отрядов и девять подотрядов. Ниже приведены их диагнозы. Отряд Astraspidiformes Berg, 1940 (фиг. 1). Диагноз. - Панцырь из отдельных, многоугольных пластинок (tesserae), возникших в результате цикломориального роста и покрытых скульптурой из круглых зарубенных бугорков. Имеется пинеальное поле. Три продольные дорсальные гребени; срединный протягивающийся от заднего края до пинеального поля, боковые-же на двух третьих этого расстояния. Боковые край панцыря состоят из ряда остроконечных гребневых пластинок. Гистологическое строение: основной аспидиновый пластинчатый слой, средний из губчатого аспидина, наружные аспидиновые бугорки покрыты эмальепо-добным веществом. Отряд Eriptychiiformes. Диагноз. - Панцырь в большой части состоит из многоугольных tesserae с удлиненными бугорками. Ряд боковых гребневых пластинок, среди которых одна снабжена глубоким вырезом образующим жаберное отверстие. Присутствуют фулкральные пластинки или чешуи. Гистологическое строение: основной пластинчатый и средний губчатый слой покрыты дентиновыми бугорками. Отряд Cyathaspiddformes Berg, 1940, Подотряд Cyathaspidida Kiaer, 1930, emend. (фиг. 2). Диагноз. - Панцырь из четырех больших пластинок - спинной, брюшной и парных боковых. Спинная пластинка разделена на поверхности на четыре части: переднюю ростральную, центральную и две боковые. На центральной части имеется пинеальное пятно. Скульптура из продольных дентиновых гребней. Подотряд Poraspidida nov. (фиг. 3). Диагноз. - Панцырь состоит из четырех главных пластинок: спинной, брюшной и двух боковых жаберных. Спинная пластинка не разделена на поверхности, хотя отдельные поля могут быть установлены на основании расположения скульптуры, состоящей из продольных дентиновых гребней. Известны маленькие суборбитальные и ротовые пластинки. Чешуи большие и толстые на туловище, маленькие на хвосте. Подотряд Ctenaspidida Zych, 1931 (фиг. 4). Диагноз. - Панцырь состоит из двух больших пластинок: бранхиодорсаль-ной и вентральной. Известны посторальные и суборбитальные пластинки. Отряд Psammosteiformes Berg, 1940, Подотряд Tesseraspidida nov. (фиг. 5). Диагноз. - Панцырь сложенный независимыми многоугольными пластинками (tesserae), которые могут соединяться образуя обособленные большие пластинки. У форм, у которых не произошло соединение, tesserae дифференцированы на отдельные поля предшествующие таким пластинкам. У всех форм большие поля панцыря все еще состоят из отдельных tesserae и полный комплект пластинок, свойственный позднейшим псаммостеидам, не приобретен. Подотряд Psammosteida Kiaer, 1932 (фиг. 6). Диагноз. - Панцырь из двенадцати главных пластинок: срединных дорсальной и вентральной, ростральной, пинеальной, парных орбитальных, посторбитальных, бранхиальных и корнуальных. Срединные и боковые пластинки разделены зонами многоугольных пластинок tesserae (поля тессеров). Оральные пластинки с хорошо развитыми оральными зубными пластинками. Скульптура состоит из округленных зарубенных бугорков. Отряд Traquairaspidiformes (фиг. 7). Диагноз. - Панцырь из восьми главных пластинок: ростральной, пинеальной, дорсальной и вентральной срединных пластинок, парных орбитальных и бранхио-корнуальных. Жаберное отверстие целиком заключено в бранхио-корнуальной пластинке. Отряд Pteraspidiformes Berg, 1940, Подотряд Pteraspidida Kiaer, 1932, emend. (фиг. 8). Диагноз. - Панцырь из десяти главных пластинок: ростральной, пинеальной, дорсальной и вентральной срединных и парных орбитальной, бранхиальной и корнуальной. Часто с посторальными и боковыми пластинками вместе с нормальными оральными. Подотряд Doryaspidida N. Heintz. Диагноз (по сообщению Др. Н. Гейнц). - Полный птераспидовый комлект пластинок, за исключением отсутствующих оральных. Рот на спинной стороне с очень длинным, узким ложным ростром, образованным одним из вентральных элементов панцыря. Ростральная пластинка срезана впереди. Парные корнуаль-ные пластинки, очень короткие и широкие, образуют два слабые боковые выступы. Скульптура состоит из характерной сетки звездчатых гребней. Отряд Cardipeltlformes (фиг. 9). Диагноз. - Панцырь содержит большую дорсо-бранхиальную пластинку, вместе со сложными бранхиальными и tesserae. Вентральная часть панцыря состоит по всей вероятности из tesserae. Отряд Amphiaspidiformes Berg, 1940, Подотряд Amphiaspidida Obruchev, 1938. Диагноз (получен от Проф. Д. Обручева). - Голова и передняя часть туловища покрыты одним нераздельным спинно-брюшным панцырем. Не замечено никаких жаберных и корнуальных пластинок. Глазные отверстия на переднем берегу панцыря. Ротовое отверстие вентральное. Вентральная сторона плоская, дорсальная выпуклая. Поверхность покрыта мелкими дентиновыми бугорками. Подотряд Hibernaspidida Obruchev (фиг. 10). Диагноз (получен от Проф. Д. Обручева). - Сплюснутые Heterostraci с треугольной головой и панцырем туловища, сложенным со срощенных дорсальных, вентральных и парных бранхиальных пластинок. Треугольное ротовое отверстие примыкает от вентральной стороны к переднему краю. Глазные отверстия на дорсальной стороне, вблизи переднего края. Поверхность покрыта широкими и плоскими гребнями дентина, 5-8 см. Подотряд Eglonaspidida nov. (фиг. 11). Диагноз. - Слепые амфиаспиды с круглым углублением в срединной линии, в поблизости заднего края спинного панцыря, в котором мог прикрепляться спинной шип. Ротовое отверстие на конце трубкообразного переднего выступа панцыря.*Опознается четыре эволюционные линии: циатаспидовая, псаммостеидовая, птераспидовая и амфиаспидовая. Эволюционное развитие панцыря циатаспид прослежено в ряде стадии и обнаруживает постепенное соединение tesserae в пластинки, хотя эта линия отличается тем, что на протяжении всей своей исто-рии сохраняет поля tesserae. Наоборот, позднейшим псаммостеидам свойственны изменения по направлении к соединению tesserae. Птераспиды показаны как представляющие боковую ветвь отходящую от примитивных псаммостеид, у которых поля тессеров подвергаются прогрессивной редукции через стадии соответствующие Traquairaspis. Амфиаспиды рассматриваются как дальнейшая боковая ветвь, отходящая от псаммостеид посредством кардипельтид, в которой стремление к соединению достигает максимум. На рисунке фиг. 15 дано начертание филогенеза разнощитковых. В связи с этим подвергнуты обсуждению разные альтернативы.

Słowa kluczowe

Wydawca

-

Rocznik

Tom

07

Numer

1-2

Opis fizyczny

p.249,290,fig.,ref.

Twórcy

autor
  • Department of Geology and Mineralogy, University Museum, Oxford, U.K.

Bibliografia

  • AGASSIZ, L. 1835. Recherches sur les Poissons fossiles. 2, 85-200, Neuchâtel.
  • - 1845. Monographie des Poissons fossiles du vieux grès rouge ou système dévonien (Old Red Sandstone) des Iles Britanniques et de Russie. 36 + 1 -171, Neuchâtel.
  • BALABAI, P. P. 1948. On the systematic position of the Heterostraci. - C. R. Acad. Sci. URSS, 60, 441-444, Moscow.
  • - 1956. The morphology and phylogenetic development of the cyclostome groups. 1-141, Kiev.
  • BERG, L. S. 1940. Classification of fishes, both recent and fossil. - Trav. Jnst. Zool. Acad. Sci. URSS, 5, 1-517, Moscow. (Lithoprinted with English translation, 1947, Ann Arbor).
  • - 1955. Classification of fishes and fish-like animals, living and fossil. - Ibidem, 20, 1-286.
  • BRANSON, E. B. & MEHL, M. G. 1931. Fishes of the Jefferson Formation of Utah. J. Geol., 39, 509-529, Chicago.
  • BROTZEN, F. 1933. Weigeltaspis nov. gen. und die Phylogenie der panzertragenden Heterostraci. - Zbl. Min. etc., B, 1933, 648-656, Stuttgart.
  • - 1936. Beiträge zur Vertebratenfauna des Westpodolischen Silurs und Devons. I. Protaspis arnelli n. sp. und Brachipteraspis n. gen. latissima Zych. - Ark. Zool., 28A, 22, 1-52, Uppsala.
  • BRYANT, W. L. 1933. The fish fauna of Beartooth Butte, Wyoming. - Proc. Amer. Phil. Soc., 72, 285-314, Philadelphia.
  • - 1936. A study of the oldest known vertebrates, Astraspis and Eriptychius. - Ibidem, 76, 409-427.
  • BYSTROW, A. P. 1955. The microstructure of the dermal armour of the jawless vertebrates from the Silurian and Devonian. - Acad. Sci. Berg Mem. Vol., 472-523, Moscow.
  • COPE, E. D. 1889. Synopsis on the families of Vertebrata. - Amer. Natur., 23, 849-877, Philadelphia.
  • DENISON, R. H. 1953. Early Devonian fishes from Utah. Part 2: Heterostraci. - Fieldiana (Geol.), 11, 289-355, Chicago.
  • - 1956. A review of the habitat of the earliest vertebrates. - Ibidem, 11, 359-457.
  • - 1960. Fishes of the Devonian Holland Quarry Shale of Ohio. - Ibidem, 11, 553-613.
  • DINELEY, D. L. 1953. Notes on the genus Corvaspis. - Proc. Roy. Soc. Edinb., B, 65, 166-181, Edinburgh.
  • EASTMAN, C. R. 1917. Fossil fishes in the collection of the United States National Museum. - Proc. U. S. Nat, Mus., 52, 235-304, Washington.
  • GROSS, W. 1930. Die Fische des mittleren Old Red Sud-Livlands. - Geol. Paläont. Abh., N. F., 18, 121-156, Berlin.
  • - 1933. Die Fische des Baltischen Devons. - Palaeontographica, 79 A, 1-74, Stuttgart.
  • - 1937. Die Wirbeltiere des rheinischen Devons. Teil 2. - Abh. preuss. geol. Landesanst., N. F., 176, 5-83, Berlin.
  • - 1947. Die Agnathen und Acanthodier des obersilurischen Beyrichienkalks. - Palaeontographica, 96A, 91-158, Stuttgart.
  • - 1961. Aufbau des Panzers obersilurischer Heterostraci und Osteostraci Norddeutschlands (Geschiebe) und Oesels. - Acta Zool., 42, 73-150, Stockholm.
  • HEINTZ, A. 1957. The dorsal shield of Psammolepis paradoxa Agassiz. - J. Palaeont. Soc. India, 2, 153-162, Lucknow.
  • - 1962. The development of the rostro-oral region in the Heterostraci. - Colloque C. N. R. S. (in the press), Paris.
  • HUXLEY, T. H. 1858. On Cephalaspis and Pteraspis. - Quart. J. Geol. Soc., 14, 267-280, London.
  • HUXLEY, T. H. & SALTER, J. W. 1856. Appendix, in: BANKS, R. W. On the Tilestones, or Downton Sandstones, in the neighbourhood of Kington, and their contents. - Ibidem, 12, 93-101.
  • JARVIK, E. 1960. Théories de l’évolution des vertébrés. 1-104, Paris.
  • KIAER, J. 1924. The Downtonian fauna of Norway. I. Anaspida. - Vidensk. Skrifter, I, Mat.-Nat. Kl., 1924, 6, 1-139, Kristiana.
  • - 1928. The structure of the mouth of the oldest known vertebrates, pteraspids and cephalaspids. - Palaeobiol., 1, 117-134, Vienna.
  • - 1930. Ctenaspis a new genus of cyathaspidian fishes. - Skr. Svalb. Ishavet, 33, 1-7, Oslo.
  • - 1932. The Downtonian and Devonian vertebrates of Spitzbergen. 4. Suborder Cyathaspida. - Ibidem, 52, 1-26.
  • KIAER, J. & HEINTZ, A. 1935. The Downtonian and Devonian vertebrates of Spitzbergen. 5.Suborder Cyathaspida. Part 1. Tribe Poraspidei. Family Poraspidae Kiaer. - Ibidem, 40, 1-138.
  • LANKESTER, E. R. 1864. On the genus Pteraspis. - Geol. Mag., 1, 292-3, London.
  • - 1868-70. Fishes of the Old Red Sandstone of Britain. - Monogr. Palaeontogr. Soc., 1, 1-62, London.
  • - 1873. On Holaspis sericeus, and on the relationships of the fish-genera Pteraspis, Cyathaspis and Scaphaspis. - Geol. Mag., 10, 241-245, London.
  • - 1884. Fish remains from the Upper Devonian of Mimers Valley. - K. Svenska Vet. Akad. Handl., 20, 9, 1-7, Stockholm.
  • LEHMAN, J. P. 1959. L’évolution des vertébrés inférieures. 8 + 1 - 188, Paris.
  • MARK, E. 1956. On the genus Pycnosteus (Psammosteidae, Agnatha). - Ensv. Tead. Akad. Geol. Inst. Uurimused, 1, 74-88, Tallinn.
  • - 1958. Devoni ajastu liivakivid ja neis esinevad kalaluud. In: Eluta Looduse Kaitse. 1-90, Tallinn.
  • OBRUCHEV, D. 1938. Devonian fishes from Kureyka River. - C. R. Acad. Sci., Obruchev Jub., 2, 315-30, Moscow.
  • - 1940. On some psammosteids from the Leningrad and Baltic Middle Devonian. C. R. Acad. Sci. URSS, 28, 766-768, Moscow.
  • - 1941. Remains of Aspidosteus gen. nov. (Heterostraci) from the Upper Devonian of River Lovat. - Trav. Inst. Pal. Acad. Sci. URSS, 8, 4, 7-22, Moscow.
  • OBRUCHEV, D. 1943. A new restoration of Drepanaspis. - C. R. Acad. Sci. URSS, 41, 268-271, Moscow. Moscow.
  • - 1944. An attempted restoration of Psammolepis paradoxa. - Ibidem, 42,143-146.
  • - 1945. The evolution of the Agnatha. - Zool. J., 24, 257-272, Moscow.
  • - 1947. On the genus Psammosteus (Heterostraci). - C. R. Acad. Sci. URSS, 56, 517-520, Moscow.
  • - 1949. On the origin of the cyclostomes. - Trav. Inst. Pal. Acad. Sci. URSS, 20, 141-149, Moscow.
  • - 1958. On the biostratigraphy of the Lower and Middle Palaeozoic ichthyofaunas of the USSR. - Sov. Geol., 11, 40-53, Moscow.
  • - 1959. Body-form, fins and mode of life of earliest vertebrates. - Proc. 15th Int. Congr. Zool., 434-435, London.
  • - 1961a. On Tartuosteus from the Baltic Middle Devonian. - Palaeont. J., 1961, (2), 107-111, Moscow.
  • - 1961b. Discussion, in: TARLO, L. B. 1961a. Psammosteids from the Middle and Upper Devonian of Scotland. - Quart. J. Geol. Soc., 117, 193-213, London.
  • ØRVIG, T. 1958. Pycnaspis splendens new genus, new species, a new ostracoderm from the Upper Ordovician of North America. - Proc. U. S. Nat. Mus., 108, 1-23, Washington.
  • - 1961. Notes on some early representatives of the Drepanaspida (Pteraspidomorphi, Heterostraci). - Ark. Zool., 2, 12, 515-535, Stockholm.
  • PREOBRAJENSKY, I. A. 1911. On some representatives of the family Psammosteidae. - Sitzber. Naturf. Ges., 19, 21-36, Dorpat.
  • ROMER, A. S. 1945. Vertebrate Paleontology. 2nd ed. 8 + 1 - 687, Chicago.
  • SCHLÜTER, C. 1887. Über Panzerfische und legte neue Arten aus dem rheinisch-westfalischen Devon vor. - Verh. naturh. Ver. preuss. Rheinl. Westfalen (Naturwiss. Sect.) Sitz., 44, 120-128, Bonn.
  • STENSIÖ, E. A. 1927. The Downtonian and Devonian vertebrates of Spitzbergen. I. Family Cephalaspidae. - Skr. Svalb. Nordishavet, 12, 1-391, Oslo.
  • - 1932. The Cephalaspids of Great Britain. Brit. Mus. (Nat. Hist.). 1-220, London.
  • - 1958. Les Cyclostomes fossiles. In: GRASSÉ, P. Traité de Zoologie. 13, 1, 173-425, Paris.
  • TARLO, L. B. 1957. A preliminary note on new ostracoderms from the Lower Devonian (Emsian) of central Poland (Wiadomości wstępne o nowych ostrakodermach z dolnego dewonu (emsu) Polski środkowej). - Acta Palaeont. Pol., 2, 2/3, 225-234, Warszawa.
  • - 1958. Ostracoderms of Emsian age recently collected from the Lower Devonian rocks of central Poland. - Proc. Geol. Soc., 1564, 7-9, London.
  • - 1960. The Downtonian ostracoderm Corvaspis kingi Woodward, with notes on the development of dermal plates in the Heterostraci. - Palaeontology, 3, 217-226, London.
  • - 1961a. Psammosteids from the Middle and Upper Devonian of Scotland. - Quart. J. Geol. Soc., 117, 193-213, London.
  • - 1961b. Rhinopteraspis cornubica (McCoy), with notes on the classification and evolution of the pteraspids (Rhinopteraspis cornubica (McCoy) oraz uwagi o klasyfikacji i ewolucji pteraspidów). - Acia Palaeont. Pol., 6, 4, 367-402, Warszawa.
  • - 1962. Evolutionary trends in the heterostracan ostracoderms. - Colloque C.N.R.S. (in the press), Paris.
  • TARLO, L. B. & TARLO, B. J. 1961. Histological sections of the dermal armour of psammosteid ostracodenms. - Proc. Geol. Soc., 1593, 3-4, London.
  • TRAQUAIR, R. H. 1896. The extinct Vertebrata of the Moray Firth area. In: HARVIE-BROWN, J. H. & BUCKLEY, T. E. 1896. The vertebrate fauna of the Moray Basin. 235-285, Edinburgh.
  • - 1898. Notes on Palaeozoic fishes. - Ann. Mag. Nat. Hist., (7), 2, 67-70, London.
  • - 1899. Report on fossil fishes collected by the Geological Survey of Scotland in the Silurian rocks of the South of Scotland. - Trans. Roy. Soc. Edinb., 39, 827-864, Edinburgh.
  • - 1903. The Lower Devonian fishes of Gemünden. - Ibidem, 40, 723-739.
  • - 1905. Supplement to the Lower Devonian fishes of Gemünden. - Ibidem, 41, 469-475.
  • - 1913. Appendix, in: CAMPBELL, R. 1913. The geology of south-eastern Kincardineshire. - Ibidem, 48, 923-960.
  • WALCOTT, C. D. 1892. Preliminary notes on the discovery of a vertebrate fauna in Silurian (Ordovician) strata. - Ball. Geol. Soc. Amer., 3, 153-171, Baltimore.
  • WÄNGSJÖ, G. 1952. The Downtonian and Devonian vertebrates of Spitzbergen. 9. Morphologic and systematic studies of the Spitzbergen cephalaspids. - Norsk Polarinst. Skr., 97, 1-611, Oslo.
  • WATSON, D. M. S. 1954. A consideration of ostracoderms. - Phil. Trans. Roy. Soc., B, 238, 1-25, London.
  • WESTOLL, T. S. 1960. Recent advances in the palaeontology of fishes. - Liverp. Manch. Geol. J., 2, 568-596, Liverpool-Manchester.
  • WHITE, E. I. 1935. The ostracoderm Pteraspis Kner and the relationships of the agnathous vertebrates. - Phil. Trans. Roy. Soc., B, 225, 381-457, London.
  • - 1946. The genus Phialaspis and the ’’Psammosteus" Limestones. - Quart. J. Geol. Soc., 101, 207-242, London.
  • - 1961. The Old Red Sandstone of Brown Clee Hill and the adjacent area. 2.Palaeontology. - Bull. Brit. Mus. (Nat. Hist.), Geol., 5, 243-310, London.
  • WHITE, E. I. & TOOMBS, H. A. 1948. Guide to excursion C. 16. Vertebrate Palaeontology. - Int. Geol. Congr. 18th Sess., 4-14, London.
  • WILLS, L. J. 1935. Rare and new ostracoderm fishes from the Downtonian of Stropshire. - Trans. Roy. Soc. Edinb., 58, 427-447, Edinburgh.
  • WOODWARD, A. S. 1891a. The Devonian fish-fauna of Spitzbergen. - Ann. Mag. Nat. Hist., (6), 8, 1-15, London.
  • - 1891b. Catalogue of fossil fishes in the British Museum (Nat. Hist.). 2, 1-567, London.
  • - 1895. The problem of the Primaeval Sharks. - Nat. Sci., 6, 38-43, London.
  • - 1898. Outlines of vertebrate palaeontology. 24 + 1-470, Cambridge.
  • - 1911. On the Upper Devonian ostracoderm Psammosteus taylori. - Ann. Mag. Nat. Hist., (8), 8, 649-652, London.
  • - 1921. On certain groups of fossil fishes. Presidential Address, 1820. - Proc. Linn. Soc., Sess. 132, 25-38, London.
  • - 1934. Note on a new Cyathaspidian fish from the Upper Downtonian of Corvedale. - Quart. J. Geol. Soc., 90, 566-567, London.
  • ZYCH, W. 1931. Fauna ryb dewonu i downtonu Podola. Pteraspidomorphi: Heterostraci. Cz. I A, 1-91, Lwów.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikatory

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.agro-e6978251-ca70-4a0f-b44e-e8b27a9687b4
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.