Bez czarny - właściwości prozdrowotne i zastosowanie

• Autorzy: Mroczek J.R. , Mroczek K.

Warianty tytułu

EN

Black Elderberry - Health-promoting properties and application

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Bez czarny jest cenną rośliną leczniczą o szerokim spektrum działania farmakologicznego. Preparaty otrzymywane z kwiatów i owoców stosowane są między innymi do leczenia stanów grypowych, przeziębień oraz innych chorób z gorączką i stanem zapalnym górnych dróg oddechowych. Za działanie lecznicze bzu czarnego odpowiedzialne są flawonoidy i antocyjany, czyli substancje o działaniu antyoksydacyjnym. Poszczególne części morfologiczne: liście, kwiaty, owoce i kora zawierają także duże ilości witamin i składników mineralnych. Preparaty, soki, syropy i napary z udziałem tej rośliny polecane są osobom z przeziębieniem, chorobami układu krążenia, cukrzycą, otyłością oraz w celu wzmocnienia odporności organizmu. W okresie zimowym i wiosennym warto wspierać pracę układu odpornościowego stosując nieinwazyjne sposoby z wykorzystaniem produktów domowych wytwarzanych na bazie bzu czarnego.

EN

Black elderberry is a valuable medicinal plant producing a wide spectrum of pharmacological effects. Preparations obtained from flowers and fruit are used for instance to treat influenza, colds and other conditions associated with fever, and inflammation of the upper respiratory tract. The medicinal properties of black elderberry can be attributed to flavonoids and anthocyans, which are antioxidant substances. The specific morphological structures, i.e. leaves, flowers, fruit and bark, also contain large quantities of vitamins and minerals. Preparations, as well as juices, syrups, and infusions, containing the plant are recommended to people needing to improve their immune response, in cold infections, circulatory disorders, diabetes and obesity. During winter and spring it is a good idea to provide a boost to the immune system by using non-invasive methods based on home-made elderberry products.

Słowa kluczowe

PL

bez czarny; wlasciwosci prozdrowotne; skladniki bioaktywne; wlasciwosci lecznicze; cechy morfologiczne; krzewy; kwiaty

• Wydawca: -
• Czasopismo: Aura
• Rocznik: 2020
• Numer: 04
• Opis fizyczny: s.8-11,fot.bibliogr.

Twórcy

autor

Mroczek J.R.

• Zakład Przetwórstwa i Towaroznawstwa Rolniczego

autor

Mroczek K.

• Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów

Bibliografia

• [1] Banaś A. 2015. Czarny bez (Sambucus nigra L.) - właściwości prozdrowotne, [w:] Prace młodych pracowników nauki i doktorantów. Tom 1. (red.) M. Witczak, A. Florkiewicz, T. Witczak. Wyd. Polskie Towarzystwo Technologów Żywności - Kraków: 48-56.
• [2] Borowska E. J., Szajdek A. 2005. Składniki dietetyczne i substancje biologiczne w owocach aronii, borówki czernicy i porzeczki czarnej. Bromatoiogia i Chemia Toksykologiczna. 38:181 -184.
• [3] Doroszko M., Janda K, Jakubczyk K. 2018. Właściwości prozdrowotne wybranych owoców krajowych. Kosmos. 67 (2): 415-423.
• [4] Dyduch J. 2014. Bez czarny charakterystyka biologiczna, wykorzystanie w ziołolecznictwie, kosmetyce i gospodarstwach domowych. Część I. Episteme Czasopismo Naukowo-Kulturalne. 25:21 -27.
• [5] Elbanowski A. 2014. Obraz Nowego Świata w staropolskiej literaturze botanicznej i przyrodniczo-lekarskiej. Acta Botanica Silesiaca. 10:207-234.
• [6] Gollucke A. P., Peres R. C., Odair A., Ribeiro D. A. 2013. Polyphenols: a nutraceutical approach against diseases. Recent Patents on Food, Nutrition & Agriculture. 5:214-219.
• [7] Hearst C., McCollum G., Nelson D., Ballard L.M., Millar B. C., Goldsmith C. E., Roney P.J., Loughrey A., Moore J.E., Rao J.R. 2010. Antibacterial activity of elder (Sambucus nigra L.) flower or berry against hospital pathogens. Journal of medicinal plant research. 4:1805-1809.
• [8] Janda-Ulfig K. 2007. Dziki bez - czyli wiejska apteczka. Panacea. 1:16-17.
• [9] Kaack K., Christensen L., P., Hughes M., Eder R. 2006. Relationship between sensory quality and volatile compounds of elderflower (Sambucus nigra L.) extracts. European Food Research and Technology. 223: 57-70.
• [10] Kołodziej B., Drożdżal K. 2011. Właściwości przeciwutleniające kwiatów i owoców bzu czarnego pozyskiwanego ze stanu naturalnego. Żywność Nauka Technologia Jakość. 77 (4): 36-44.
• [11] Kossak S. 2017. O ziołach i zwierzętach. Wyd. Marginesy: 14-18.
• [12] Kostecka J., Mazur-Pączka A., Jasińska T., Batog K. 2012. Pojęcie "świadczenia ekosystemowe" i jego rola w edukacji dla zrównoważonego rozwoju (na przykładzie bzu czarnego Sambucus nigra L). Inżynieria i Ochrona Środowiska. 15 (4): 405-417.
• [13] Kozłowski J. 2002. Rośliny bogate w barwniki oraz ich znaczenie i zastosowanie. Część I. Wiadomości Zielarskie. 5:9-12.
• [14] Kujawska M., Łuczaj Ł., Sosnowska J., Klepacki P. 2016. Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych. Słownik Adama Fischera. Wyd. Polskie Towarzystwo Ludoznawcze: 79-81.
• [15] Lee J., Finn Ch. 2007. Antocyanins and other polyphenolics in American elderberry (Sambucus canadensis) and European elderberry (S. nigra) cultivars. Journal of the Science of Food and Agriculture. 87 : 2665-2675.
• [16] Leja M., Mareczek A., Nanaszko B. 2007. Antyoksydacyjne właściwości owoców wybranych gatunków dziko rosnących drzew i krzewów. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu. 383:327-331.
• [17] Marszałek E., Scelina M. 2015. Krzewy-krzewy. Wyd. Lasy Państwowe: 12-14.
• [18] Nurzyńska-Wierdak R. 2016. Właściwości lecznicze i wykorzystanie w fizjoterapii niektórych gatunków roślin drzewiastych. Krzewy półkuli północnej. Annales UMCS. Sectio EEE Horticulture. XXVI (2): 27-46.
• [19] Piątkowska E., Kopeć A., Leszczyńska T. 2011. Antocyjany - charakterystyka, występowanie i oddziaływanie na organizm człowieka. Żywność Nauka Technologia Jakość. 77 (4): 24-35.
• [20] Piwowar A. 2015. Zasoby leśne - baza surowcowa i znaczenie w agrobiznesie. Journal of Agribusiness Rural Development. 35 (1): 101-106.
• [21] Pogorzelski E. 1982. Formation of cyanide as a product of decomposition of cyanogenic glycosides in the treatment of elderberry fruit (Sambucus nigra). Journal of the Science of Food and Agriculture. 33: 496-498.
• [22] Tabaszewska M, Słupski J, Lisiewska Z, Ślązyk A. 2015. Wybrane właściwości prozdrowotne produktów z bzu czarnego (Sambucus nigra L). Przemysł Fermentacyjny i Owocowo Warzywny. 3:14-16.
• [23] Waszkiewicz-Robak B., Biller B. 2018. Właściwości prozdrowotne czarnego bzu. Problemy Higieny Epidemiologicznej. 99 (3): 217-224.
• [24] Wierzbicki A. 2002. Dziki bez czarny - pozyskiwanie surowca i jego zastosowanie. Wiadomości Zielarskie. 4:8-10.
• [25] Zielińska-Pisklak M., Szeleszczuk Ł, Młodzianka A. 2013. Bez czarny (Sambucus nigra) domowy sposób nie tylko na grypę i przeziębienie. Farmakoterapia. 23 (6-7): 1-4.

Identyfikatory

DOI

10.15199/2.2020.4.1