Zmiany składu chemicznego wód w strumieniach śródleśnej niszy źródliskowej w dolinie Kamiennej (Pomorze Środkowe)

• Autorzy: Parzych A. , Jonczak J. , Sobisz Z.

Warianty tytułu

EN

Changes of water chemistry in mid-forest headwater streams in the valley of the Kamienna (Middle Pomerania)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The paper concerns changes of chemical composition of water in headwater streams in the valley of the Kamienna, left bank tributary of the Słupia River (54°19′N; 17°10′E). Water samples were collected in 2012 from three streams, in their upper, middle and lower course every month. Analysis included water temperature, pH, conductivity, and the content of dissolved oxygen, HCO3– , K+, Na+, Ca2+, Mg2+, NH4+, Cl–, NO3–, PO43– and SO42–. Water of the analysed streams was characterized by generally low concentration of solutes (tab. 1) and had bicarbonate−calcium character. The observed low variability of water temperature along the streams resulted from their shortness and rapid flow. Low variability was also observed in case of pH and Mg2+ content. Increasing trends downward the streams were noticed for dissolved oxygen, while decreasing changes were observed for HCO3–, NO3– and PO43–. The remaining components showed different trends in the individual streams, indicating importance of local−scale factors.

Słowa kluczowe

PL

lesnictwo; Pomorze Srodkowe; dolina Kamiennej; nisze zrodliskowe; strumienie lesne; wody plynace; wlasciwosci fizykochemiczne; sklad chemiczny; zmiany skladu chemicznego

• Wydawca: -
• Czasopismo: Sylwan
• Rocznik: 2016
• Tom: 160
• Numer: 10
• Opis fizyczny: s.871-880,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Parzych A.

• Instytut Biologii i Ochrony Środowiska, Akademia Pomorska w Słupsku, ul.Arciszewskiego 22b, 76-200 Słupsk

autor

Jonczak J.

• Katedra Nauk o Środowisku Glebowym, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

autor

Sobisz Z.

• Instytut Biologii i Ochrony Środowiska, Akademia Pomorska w Słupsku, ul.Arciszewskiego 22b, 76-200 Słupsk

Bibliografia

• Astel A., Małek S., Makowska S. 2008. Effect of Environmental Conditions on chemical profile of stream water in Sanctuary Forest Area. Water, Air and Soil Pollution 195: 137-149.
• Britto D. T., Kronzucker H. J. 2002. NH4+ toxicity in higher plants: a critical review. Journal of Plant Physiology 159: 567-584.
• Bukowska-Jania E. 2003. Rola systemu lodowcowego w obiegu węglanu wapnia w środowisku przyrodniczym. Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Grootjans A., Swinkels J., Groeneweg M., Wołejko L., Aggebbach C. 1999. Hydro-ecological aspects of a Polish spring mire complex (Diabli Skok). Crunoecia 6: 73-82.
• Gupta H., Chakrapani G. J., Selvaraj K., Kao S. J. 2011. The fluvial geochemistry, contributions of silicate, carbonate and saline-alkaline components to chemical weathering flux and controlling parameters: Narmada River (Deccan Traps), India. Geochimica et Cosmochimica Acta 75: 800-824.
• Hindshaw R. S., Tipper E. T., Reynolds B. C., Lemarchand E., Wiederhold J. G., Magnusson J., Bernasconi S. M., Kretzschmar R., Bourdon B. 2011. Hydrological control of stream water chemistry in a glacial catchment (Damma Glacier, Switzerland). Chemical Geology 285: 215-230.
• Horska-Schwarz S., Spałek K. 2008. Charakterystyka wybranych źródeł Śląska Opolskiego. W: Chmielewski T. J. [red.]. Struktura i funkcjonowanie systemów krajobrazowych: meta-analizy, modele, teorie i ich zastosowania. Problemy Krajobrazu 21: 311-318.
• Jekatierynczuk-Rudczyk E. 2005. Transformacja składu chemicznego wody w strefie źródlisk nizinnych. T. III. Stan i antropogeniczne zmiany jakości wód w Polsce. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. 259-268.
• Jekatierynczuk-Rudczyk E. 2007. Strefa hyporeiczna, jej funkcjonowanie i znaczenie. Kosmos 56 (1-2): 181-196.
• Jonczak J. 2010. Chemizm wód zasilających Jarosławiankę. Słupskie Prace Geograficzne 7: 83-101.
• Jonczak J., Cysewska J. 2010. Pozycja systematyczna i wybrane właściwości gleb nisz źródliskowych w Dolinie Jarosławianki (Równina Sławieńska). Roczniki Gleboznawcze 61 (2): 45-65.
• Jonczak J., Parzych A. 2016. Właściwości materii organicznej gleb śródleśnych nisz źródliskowych w dolinie Kamiennej (Pomorze Środkowe). Sylwan 160 (2): 135-143.
• Jonczak J., Parzych A., Sobisz Z. 2015a. Decomposition of four tree species leaf litters in headwater riparian forest. Baltic Forestry 21 (1): 133-143.
• Jonczak J., Parzych A., Sobisz Z. 2015b. Distribution of carbon and nitrogen forms in the histosols of headwater areas – a case study from the Valley of the Kamienna Creak (Northern Poland). Journal of Elementology 1: 95-105.
• Joshi B. K., Kothyari B. P. 2003. Chemistry of perennial springs of Bhetagad watershed: a case study from central Himalayas, India. Environmental Geology 44: 572-578.
• Macioszczyk A., Dobrzyński D. 2002. Hydrogeochemia strefy aktywnej wymiany wód podziemnych. PWN, Warszawa.
• Małek S., Astel A., Krakowian K., Opałacz J. 2010. Ocena jakości wód źródlanych w rejonie Skrzycznego i Baraniej Góry. Sylwan 154 (7): 499-505.
• Mazurek M. 2006. Wypływy wód podziemnych w południowej części dorzecza Parsęty. Badania fizjograficzne nad Polską Zachodnią, Ser. A – Geografia Fizyczna 57: 101-118.
• Mazurek M. 2008. Obszary źródliskowe ogniwem łączącym system stokowy z systemem korytowym, dorzecze Parsęty. Landform Analysis 9: 63-67.
• Mazurek M., Kruszyk R., Szpakowska G. 2014. Transformacja składu chemicznego wód podziemnych w niszach źródliskowych na obszarach młodoglacjalnych (dorzecze Parsęty). Monografie Komitetu Gospodarki Wodnej PAN 20: 355-269.
• Michalczyk Z., Chmiel S., Głowacki S., Zielińska B. 2004. Zmiany wydajności i chemizmu wód źródeł Wyżyny Lubelskiej i Roztocza. Ann. UMCS B 59: 107-122.
• Ohte N., Mitchell M. J., Shibata H., Tokuchi N., Toda H., Iwatsubo G. 2001. Comparative evaluation on nitrogen-saturation of forest catchments in Japan and Northeastern United States. Water, Air and Soil Pollution 130: 649-654.
• Oliva P., Viers J., Dupré B. 2003. Chemical weathering in granitic environments. Chemical Geology 202: 225-256.
• Osadowski Z. 2006. Threatened, protected and rate species of vascular plants in spring complexes in the central part of Polish Pomeranian. Biodiversity: Research and Conservation 1-2: 174-180.
• Osadowski Z. 2010. Wpływ uwarunkowań hydrologicznych i hydrochemicznych na zróżnicowanie szaty roślinnej źródlisk w krajobrazie młodoglacjalnym Pomorza. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań – Słupsk.
• Parzych A. 2011. Contents of nitrogen and phosphorus compounds in groundwaters of selected forest associations in the Słowiński National Park. Archives of Environmental Protection 37 (4): 95-105.
• Parzych A., Sobisz Z. 2010. Biomasa i produkcja pierwotna netto runa leśnego w wybranych ekosystemach Słowińskiego Parku Narodowego, Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych 42: 72-83.
• Pazdro Z., Kozerski B. 1990. Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geologiczne, Warszawa.
• Rafałowska M. 2008. Ocena zawartości azotanów w wodach powierzchniowych obszaru szczególnie zagrożonego zanieczyszczeniami ze źródeł rolniczych. Proceedings of ECOpole 2 (2): 473-478.
• Sickman J. O., Leydecker A., Chang C. C. Y., Kendall C., Melack J. M., Lucero D. M., Schimel J. 2003. Mechanisms underlying export of N from high-elevation catchments during seasonal transitions. Biogeochemistry 64: 1-24.
• Słownik hydrogeologiczny 1997. Wyd. Trio, Warszawa.
• Stutter M. I., Deeks L. K., Low D., Billett M. F. 2006. Impact of soil and groundwater heterogeneity on surface water chemistry in an upland catchment. Journal of Hydrology 318: 103-120.
• Szpikowska G. 2006. Denudacja chemiczna w zlewni Chwalimskiego Potoku (górna Parsęta). W: Kostrzewski A., Czerniawska J. [red.]. Przemiany środowiska geograficznego Polski północno-zachodniej. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań. 101-110.
• Tabacchi E., Lambs L., Guilloy H., Planty-Tabacchi A. M., Muller E., Decamps H. 2000. Impacts of riparian vegetation on hydrological processes. Hydrological Processes 14 (16-17): 2959-2976.
• Trojanowski J., Antonowicz J. 2011. Heavy metals in surface microlayer in water of lake Gardno. Archives of Environmental Protection 37 (1): 75-88.
• Welsch D. L., Kroll C. N., McDonnell J. J., Burns D. A. 2001. Topographic controls on the chemistry of subsurface stormflow. Hydrological Processes 15 (10): 1925-1938.
• Yu S., Chen W., He X., Liu Z., Huang Y. 2014. Biomass accumulation and nutrient uptake of 16 riparian woody plant species in Northeast China. Journal of Forest Research 25 (4): 773-778.
• Zang H., Cui B., Xiao R., Zhao H. 2010. Heavy metals in water, soils and plants in riparian wetlands in the Pearl River Estuary, South China. Procedia Environmental Science 2: 1344-1354.
• Zhang Z., Fukushima T., Shi P., Tao F., Onda Y., Gomi T., Mizugaki S., Asano Y., Kosugi K., Hiramatsu S., Kitahara H., Kuraji K., Terajima T., Matsushige K. 2008. Seasonal changes of nitrate concentrations in base flow headwaters of coniferous forests in Japan: A significant indicator for N saturation. Catena 76: 63-69.