Oświadczenia żywieniowe i zdrowotne w regulacjach prawnych i opinii konsumentów

• Autorzy: Ozimek I. , Przezdziecka-Czyzewska N.

Warianty tytułu

EN

Nutrition and health claims in legal regulations and opinions of consumers

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule dokonano przeglądu aktów prawnych regulujących umieszczanie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych na opakowaniach produktów żywnościowych w Unii Europejskiej. Ponadto przedstawiono wybrane wyniki badań na temat sposobu postrzegania oświadczeń przez konsumentów. Opakowanie jest pierwszym elementem produktu żywnościowego, z którym konsument ma kontakt i tym samym wydaje się być odpowiednim miejscem do komunikowania się z nim. W roku 2006 uchwalono Rozporządzenie nr 1924/2006 (WE) w sprawie stosowania oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych w krajach Unii Europejskiej, które zawiera zharmonizowane zasady posługiwania się przez podmioty obecne na rynku oświadczeniami w odniesieniu do żywności. Zgodnie z tym aktem prawnym za oświadczenia uznaje się wszelkie komunikaty sugerujące, że produkt żywnościowy charakteryzuje się szczególnymi właściwościami. Producenci chętnie wykorzystują oświadczenia w etykietowaniu, aby podkreślić w łaściwości danego produktu lub korzyści zdrowotne płynące z jego spożycia. Stosowanie tych informacji przez producentów jest odpowiedzią na oczekiwania konsumentów, którzy w coraz większym stopniu zauważają zależność pomiędzy dietą a zdrowiem. Wyniki dotychczas przeprowadzonych badań dowodzą, że oświadczenia żywieniowe i zdrowotne mogą wpływać na postrzeganie przez konsumentów poszczególnych cech produktu, a także ogólnej oceny jego jakości, brak jednak jednoznacznych danych, że umieszczenie oświadczeń skłoni konsumentów do wyboru produktów korzystniejszych dla zdrowia. Kluczowym zagadnieniem jest również problem interpretacji i rozumienia treści oświadczeń przez konsumentów.

EN

The paper is a review of legal regulations regulating the inserting of nutrition and health claims on the packaging of food products in the European Union. Moreover, some selected research results are presented on how the consumers perceive those claims. The packaging is the first element of food product to contact the consumer and, therefore, it seems to be a proper means to communicate with them. In December 2006, Regulation (EC) No. 1924/2006 was adopted on the use of nutrition and health claims in the EU countries; it contains harmonised provisions on the use of claims made on food by entities present on the market. According to this legal act, ‘claim’ is any communication, which suggests that a food product has particular characteristics. Manufacturers willingly utilize claims to label foods in order to highlight properties of a given food product or its health benefits when consuming it. The application of such information is a response to the expectations of consumers who are more and more aware of the relationship between diet and health. The results of the hitherto studies confirm that the nutrition and health claims may impact the consumer perception of individual attributes of a product and their overall evaluation of its quality. However, there are no clear data indicating that a claim placed on the label can convince consumers to choose products that are more beneficial to health. The key issue is also how consumers understand and interpret the contents of nutrition and health claims.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczenstwo konsumentow; oswiadczenia zywieniowe; oswiadczenia zdrowotne; etykietowanie; przepisy prawne; opakowania; Unia Europejska

EN

nutrition claim; health claim; food labelling; consumer; legal regulation; packaging; European Union

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywność Nauka Technologia Jakość
• Rocznik: 2017
• Tom: 24
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.5-17,bibliogr.

Twórcy

autor

Ozimek I.

• Katedra Polityki Europejskiej i Marketingu, Wydział Nauk Ekonomicznych, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Nowoursynowska 166, 02-787 Warszawa

autor

Przezdziecka-Czyzewska N.

• Katedra Organizacji i Ekonomiki Konsumpcji, Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Nowoursynowska 166, 02-787 Warszawa

Bibliografia

• [1] Ciok J., Szponar L., Jarosz M.: Naukowe uzasadnienie oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności. Żyw. Człow. Metab., 2007, XXXIV (6), 1619-1632.
• [2] Chrysochou P., Grunert K.G.: Health-related ad information and health motivation effects on product evaluations. J. Bus. Res., 2014, 67 (6), 1209-1217.
• [3] Dean M., Lampila P., Shepherd R., Arvola A., Saba A., Vassallo M., Claupein E., Winkelmann M., Lähteenmäki L.: Perceived relevance and foods with health-related claims. Food Qual. Pref., 2012, 24 (1), 129-135.
• [4] European Commission request to the European Food Safety Authority for scientific advice on: The community list of permitted health claims pursuant article 13 of Regulation 1924/2006 on nutrition and health claims made on foods [on line]. Dostęp w Internecie [20.01.2017]: http://www.efsa.europa.eu/en/ndaclaims13/docs/ndaart13tor.pdf
• [5] Grunert K.G., Lähteenmäki L., Boztug Y., Martinsdóttir E., Ueland O., Åström A., Lampila P.: Perception of health claims among Nordic consumers. J. Cons. Policy, 2009, 32, 269-287.
• [6] Grunert K.G., Scholderer J., Rogeaux M.: Determinants of consumer understanding of health claims. Appetite, 2011, 56, 269-277.
• [7] Hodgkins Ch., Barnett J., Wasowicz-Kirylo G., Stysko-Kunkowska M., Gulcan Y., Kustepeli Y., Akgungor S., Chryssochoidis G., Fernández-Celemin L., Bonsmann S., Gibbs M., Raats M.: Understanding how consumers categorise nutritional labels: A consumer derived typology for frontof-pack nutrition labelling. Appetite, 2012, 59, 806-817.
• [8] Jarosz A., Kozłowska-Wojciechowska M., Uramowska-Zyto B.: Oczekiwania konsumentów wobec informacji żywieniowej umieszczanej na opakowaniach produktów spożywczych. Roczniki PZH, 2003, 54 (2), 231-239.
• [9] Kleef E., Trijp H.C.M., Luning P.: Functional foods: Health claim-food product compatibility and the impact of health claim framing on consumer evaluation. Appetite, 2005, 44, 299-308.
• [10] Kondrat M., Stefańczyk-Kaczmarczyk J., Gęsiak K.: Prawo suplementów diety. Wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2012.
• [11] Krasnowska G., Salejda A.M.: Ocena wiedzy konsumentów na temat znakowania żywności. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 1 (74), 173-189.
• [12] Krasnowska G., Sikora T., Oświadczenia żywieniowe i zdrowotne dotyczące żywności. Mag. Przem. Mięs., 2007, 7, 8-10.
• [13] Lähteenmäki L., Lampila P., Grunert K., Boztug Y., Ueland Ø., Åström A., Martinsdóttir E.: Impact of health-related claims on the perception of other product attributes. Food Policy, 2010, 35, 230-239.
• [14] Lähteenmäki L.: Claiming health in food products. Food Qual. Pref., 2013, 27, 196-201.
• [15] Miklavec K., Pravst I., Grunert K.G, Klopčič M., Pohar J.: The influence of health claims and nutritional composition on consumers’ yoghurt preferences. Food Qual. Pref., 2015, 43, 26-33.
• [16] Orquin J.L., Scholderer J.: Consumer judgments of explicit and implied health claims on foods: Misguided but not misled. Food Policy, 2015, 51, 144-157.
• [17] Ozimek I., Tomaszewska-Pielacha M.: Czynniki wpływające na czytanie przez konsumentów informacji zamieszczanych na opakowaniach produktów żywnościowych. Studia i materiały Polskiego Stowarzyszenia Zarządzania Wiedzą, 2011, 52, 26-35.
• [18] Ozimek I., Tomaszewska-Pielacha M.: Czytelność, zrozumiałość i kompletność informacji zamieszczanych na opakowaniach żywności w opinii konsumentów. Probl. Hig. Epidemiol., 2011, 92 (4), 820-823.
• [19] Roe B., Levy A.S., Derby B.M.: The impact of health claims on consumer search and product evaluation outcomes: Results from FDA experimental data. J. Public Policy Mark., 1999, 18 (1), 89-105.
• [20] Rozporządzenie (WE) Nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności. Dz. Urz. UE L 12 z późn. zm.
• [21] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 107/2008 z dnia 15 stycznia 2008 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 w sprawie oświadczeń żywieniowych i oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności w odniesieniu do uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji. Dz. Urz. UE L 39, ss. 8-10, z 13.02.2008 r.
• [22] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 109/2008 z dnia 15 stycznia 2008 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności. Dz. Urz. UE L 39, ss. 14-15, z 13.02.2008 r.
• [23] Rozporządzenie Komisji (UE) Nr 116/2010 z dnia 9 lutego 2010 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wykazu oświadczeń żywieniowych. Dz. Urz. UE L 37, ss. 16-18, z 10.02.2010 r.
• [24] Rozporządzenie Komisji (UE) Nr 1160/2011 z dnia 14 listopada 2011 r. w sprawie udzielenia i odmowy udzielenia zezwolenia na niektóre oświadczenia zdrowotne dotyczące żywności i odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby. Dz. Urz. UE L 296, s. 26-28, z 4.10.2012 r.
• [25] Rozporządzenie Komisji (UE) Nr 432/2012 z dnia 16 maja 2012 r. ustanawiające wykaz dopuszczonych oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności, innych niż o świadczenia odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby oraz rozwoju i zdrowia dzieci. Dz. Urz. UE L 136 z późn. zm.
• [26] Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 983/2009 z dnia 21 października 2009 r. w sprawie udzielania i odmowy udzielenia zezwoleń na oświadczenia zdrowotne dotyczące żywności i odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby oraz do rozwoju i zdrowia dzieci. Dz. Urz. L 277, ss. 3-12, z 22.10.2009 r.
• [27] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1924/2006 i (WE) Nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) Nr 608/2004. Dz. Urz. UE L 304, s. 18-63, z 22.11.2011 r. z późn. zm.
• [28] Tańska I.: Oświadczenia zdrowotne i żywieniowe – możliwości i ograniczenia stosowania na podstawie nowych przepisów prawnych. Przem. Ferm. Owoc. Warz., 2006, 50 (09), 13-14.
• [29] Urala N., Arvola A., Lähteenmäki L.: Strength of health-related claims and their perceived advantage. Int. J. Food Sci. Technol., 2003, 38 (7), 815-826.
• [30] Van Trijp H.C.M, van der Lans I.: Consumer perceptions of nutrition and health claims. Appetite, 2007, 48, 305-324.
• [31] Verbeke W., Scholderer J., Lähteenmäki L.: Consumer appeal of nutrition and health claims in three existing product concepts. Appetite, 2009, 52, 684-692.
• [32] Wansink B., Sonka S.T., Hasler C.M.: Front-label health claims: When less is more. Food Policy, 2004, 29, 659-667.
• [33] Wills J.M.: Nutrition labelling and the European Consumer. In: 19th International Congress of Nutrition (ICN2009), Bangkok, Thailand, 4-9 October 2009. [on line]. Dostęp w Internecie [4.12.2016]: http://www.icn2009.com/Presentations/Oct%209/S56/Microsoft%20PowerPoint%20% 200830-1000%20S56-3%20Josephine%20Wills%20%5BCompatibility%20Mode%5D.pdf.
• [34] Williams P.G.: Consumer understanding and use of health claims for foods. Nutrition Reviews, 2005, 63 (7), 256-264.
• [35] Wrześniewska-Wal I.: Oświadczenia żywieniowe i zdrowotne. Przem. Spoż., 2010, 4 (55), 48-50.
• [36] Wskazówki dotyczące wdrażania Rozporządzenia Nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 roku w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności, Wnioski Stałego Komitetu ds. Łańcucha Żywnościowego i Zwierząt, 14.12.2007 r. [on line]. Dostęp w Internecie [20.01.2017]: http://gis.gov.pl/zywnosc/oswiadczenia-zywieniowe-i-zdrowotne/wytyczne-dot-oswiadczen-zywieniowych-i-zdrowotnych.
• [37] Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1047/2012 z dnia 8 listopada 2012 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 w odniesieniu do wykazu oświadczeń żywieniowych. Dz. Urz. L 310, ss. 36-37, z 9.11.2012 r.

Identyfikatory

DOI

10.15193/zntj/2017/110/169