Ocena zmian efektywności wykorzystania azotu w produkcji rolniczej Polski

• Autorzy: Kopinski J.

Warianty tytułu

EN

Evaluation of changes in the efficiency of nitrogen utilization in agricultural production of Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W opracowaniu dokonano oceny wykorzystania azotu w polskim rolnictwie w układzie przestrzennym (NUTS-0 i NUTS-2). Przeprowadzona na podstawie bilansu azotu brutto analiza wskazuje na poprawę wykorzystania tego makroskładnika w procesie produkcji rolniczej w Polsce w latach 2002- 2014. W ostatnich latach efektywność wykorzystania azotu znacznie przekroczyła poziom 60%, pomimo utrzymujących się nadal niekorzystnych relacji pomiędzy N:P:K w stosowanych nawozach mineralnych. Wykorzystanie tego składnika poprawiło się także w większości województw Polski. Różnice są jednak dość znaczne i mieszczą się w zakresie od 55% w województwie wielkopolskim do 84% w województwie podkarpackim. Wskaźnik efektywności wykorzystania azotu jest istotnie ujemnie skorelowany z jego saldem bilansowym (r2 = 0,77).

EN

The aim of the study was evaluation the use of nitrogen in Polish agriculture, at national (NUTS-0) and regional (NUTS-2) levels. The conducted analysis between 2002 and 2014, based on the gross nitrogen balance, showed an improvement in the use of this macronutrient in the agricultural production process in Poland. Despite the continuing negative relationship between N:P:K in applied mineral fertilizers, the efficiency of nitrogen utilization has far exceeded 60% in recent years. The use of this nutrient has also improved in most Polish voivodeships. However the differences between them are quite significant and range from 55% in wielkopolskie to 84% in the podkarpackie voivodeships. The efficiency of nitrogen utilization is significantly negatively correlated with its balance surpluses (r2 = 0.77).

• Wydawca: -
• Czasopismo: Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu
• Rocznik: 2017
• Tom: 19
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.85-91,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kopinski J.

• Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, ul.Czartoryskich 8, 24-100 Puławy

Bibliografia

• Bieńkowski Jerzy F., Janusz Jankowiak, Małgorzata Holka, Radosław Dąbrowicz. 2014. Środowiskowa ocena rozwoju rolnictwa w Polce w ujęciu regionalnym (Environmental appraisal of agriculture development in Poland from a regional perspective). Roczniki Naukowe SERiA XVI (1): 97-103.
• Czuba Roman, Teofil Mazur. 1988. Wpływ nawożenia na jakość plonów (Effect of fertilization on the yield quality). Warszawa: PWN.
• Filipek Tadeusz. 2002. Zarządzanie zasobami fosforu w środowisku rolniczym (Management of phosphorus resources in agricultural environment). Nawozy i Nawożenie 4 (13): 245-258.
• Filipek Tadeusz, Monika Skowrońska. 2013. Aktualnie dominujące przyczyny oraz skutki zakwaszenia gleb użytkowanych rolniczo w Polsce (Current dominant causes and effects of acidification of soils under agricultural use in Poland). Acta Agrophysica 20 (2): 283-294.
• Fotyma Mariusz, Janusz Igras, Jerzy Kopiński, Wiesław Podyma. 2010. Ocena zagrożeń nadmiarem azotu pochodzenia rolniczego w Polsce na tle innych krajów europejskich (Risk assessment of excess nitrogen from agricultural sources in Poland compared to other European countries). Studia i Raporty IUNG-PIB 20: 53-75.
• Fotyma Mariusz, Janusz Igras, Jerzy Kopiński. 2009. Produkcyjne i środowiskowe uwarunkowania gospodarki nawozowej w Polsce (Production and environmental determinants of fertilizer economy in Poland). Studia i Raporty IUNG-PIB 14: 187-206.
• GIOŚ. 2014. Stan środowiska w Polsce. Raport 2014 (The state of the environment in Poland. Report 2014). Warszawa: Biblioteka Monitoringu Środowiska.
• Grzebisz Witold (red.). 2004. Potas w produkcji roślinnej (Potassium in plant production). Poznań: Akademia Rolnicza w Poznaniu, IPI.
• Grzebisz Witold, Witold Szczepaniak, Jean B. Diatta. 2005. ABC wapnowania gleb uprawnych (ABC liming arable soils). Poznań: Akademia Rolnicza w Poznaniu.
• GUS. 2002-2013. Użytkowanie gruntów, powierzchnia zasiewów i pogłowie zwierząt gospodarskich w 2002, …, 2013 roku (Land use, sown area and livestock population in 2002, ..., 2013). Warszawa: GUS.
• GUS. 2002-2016. Środki produkcji w rolnictwie w roku gospodarczym 2001/2002, …, 2014/2015 (Means of production in agriculture in the 2001/2002, …, 2014/2015 marketing year). Warszawa: GUS.
• GUS. 2003-2015. Produkcja upraw rolnych i ogrodniczych w 2002, …, 2014 roku (Production of agricultural and horticultural crops in 2002, ..., 2014). Warszawa: GUS.
• GUS. 2004-2016. Ochrona środowiska 2015 (Environmental protection 2015). Warszawa: GUS.
• GUS. 2005-2016. Rocznik statystyczny rolnictwa (Statistical Yearbook of Agriculture). Warszawa: GUS.
• GUS. 2015. Zwierzęta gospodarskie w 2014 roku (Livestock in 2014). Warszawa: GUS.
• Jadczyszyn Tamara, Jerzy Kopiński. 2013. Nawożenie azotem w Polsce – aspekt produkcyjny i środowiskowy (Nitrogen fertilization in Poland – production and environmental aspec). Studia i Raporty IUNG-PIB 34 (8): 125-143.
• Klepacki Bogdan. 2003. Organizacyjno-ekonomiczne uwarunkowania wykorzystania potencjału polskiego rolnictwa (Organizational and economic conditions for using the potential of Polish agriculture). Pamiętnik Puławski 132: 173-184.
• KOBiZE. 2016. Poland’s National Inventory Reports 2016. Warszawa: IOŚ-PIB.
• Kopiński Jerzy. 2015. Określenie stopnia polaryzacji oddziaływania produkcji rolniczej na środowisko na podstawie bilansu azotu brutto (Determination of the polarization grade of the impact of agricultural production on the environment based on gross nitrogen balance). Roczniki Naukowe SERiA 17 (1): 112-117.
• Kopiński Jerzy. 2016. Criterion to determine optimum surpluses of gross nitrogen balance on the level NUTS-0, NUTS-2. Acta Scientuiarum Polonorum. Agricultura 15 (1): 29-36.
• Kopiński Jerzy. 2017. The comparison of changes in the implementation of production and environmental objectives of agriculture in selected groups of voivodships. Acta Scientiarum Polonorum. Oeconomia (in print).
• Kopiński Jerzy, Anna Nieróbca, Piotr Ochał. 2013: Ocena wpływu warunków pogodowych i zakwaszenia gleb w Polsce na kształtowanie produkcyjności roślinnej (An assessment of the effect of weather conditions and soil acidification in Poland on the development of crop productivity). Woda-Środowisko- Obszary Wiejskie 13 (2/42): 53-63.
• Krasowicz Stanisław, Górski Tadeusz, Budzyńska Krystyna, Kopiński Jerzy. 2009. Charakterystyka rolnicza obszaru Polski. [W] Udział polskiego rolnictwa w emisji związków azotu i fosforu do Bałtyku (Agricultural characteristics of the area of Poland. [In] Contribution of Polish agriculture to emission of nitrogen and phosphorus compounds to the Baltic Sea), ed. J. Igras, M. Pastuszak, 41-108. Puławy: IUNG-PIB w Puławach, MIR w Gdyni.
• Kremer Anne Miek. 2013. Nutrient budgets EU-27, Norway, Switzerland. Methodology and handbook. Luxembourg: Eurostat/OECD, EC Eurostat, ver. 1.02, dostęp 17/05/2013.
• Kulawik Jacek. 2016. Regulacje środowiskowe i innowacje a konkurencyjność (Environmental regulations and innovations versus competitiveness). Zagadnienia Ekonomiki Rolnej 1 (346): 3-20, doi:10.5604/00441600.1196358.
• Matyka Mariusz. 2013. Tendencje zmian zużycia nawozów mineralnych w Polsce na tle Unii Europejskiej (Trends in consumption of mineral fertilizers in Poland against the background of the European Union). Roczniki Naukowe SERiA XV (3): 237-241.
• Matyka Mariusz. 2014. Plonowanie wybranych gatunków roślin uprawnych w Polsce, Niemczech i 27 krajach Unii Europejskiej w latach 1961-2012 (Yielding of selected agricultural crops in Poland, Germany and 27 countries of European Union in the years 1961-2012). Roczniki Naukowe SERiA XVI (3): 183-187.
• Michalczyk Joanna. 2013. Główne przesłanki bezpieczeństwa żywnościowego Polski i próba jego pomiaru (Main determinants of Poland’s food security and an attempt of its measuring). Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 315: 577-591.
• Mikuła Aneta. 2012. Bezpieczeństwo żywnościowe Polski (Food security in Poland). Roczniki Naukowe Ekonomiki Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich 99 (4): 577-591.
• Ochal Piotr. 2015. Aktualny stan i zmiany żyzności gleb w Polsce (Current status and changes in soil fertility in Poland). Studia i Raporty IUNG-PIB 45 (19): 9-25.
• OECD. 2006. Environmental indicators for agriculture. OECD Publication Service 4 (3): 20.
• Prandecki Konrad. 2015. Zagrożenia środowiskowe pochodzenia rolniczego jako skutek efektów zewnętrznych. [W] Efekty zewnętrzne i dobra wspólne w rolnictwie – identyfikacja problemu (Environmental threats of agricultural origin as a result of external effects. [In] External effects and common values in agriculture – problem identification), ed. K. Prandecki, 68-89. Warszawa: IERiGŻ-PIB.