Nowe i potwierdzone stanowiska storzana bezlistnego Epipogium aphyllum (Orchidaceae) w Tatrzańskim Parku Narodowym

• Autorzy: Binkiewicz B.

Warianty tytułu

EN

New and confirmed localities of Ghost Orchid Epipogium aphyllum (Orchidaceae) in the Tatra National Park

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Storzan bezlistny Epipogium aphyllum Sw. to gatunek bardzo rzadki w Polsce, uznany za krytycznie zagrożony. Na terenie kraju występuje tylko w Sudetach, Karpatach Zachodnich, Wyżynach: Małopolskiej i Lubelskiej oraz na Pomorzu Zachodnim i Wschodnim. Większość stanowisk ma obecnie znaczenie historyczne. Storzan rośnie często na podłożu zasobnym w węglan wapnia, najcześciej w buczynach, grądach, a rzadziej w lasach jodłowych i świerkowych. Wielkość populacji waha się od kilku od kilkunastu pędów, które pojawiają się efemerycznie co kilka–kilkanaście lat.W 2013 roku odnaleziono 6 stanowisk tego gatunku na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego, spośród których 2 są nowe, dotychczas niepublikowane. Wszystkie storczyki rosły na zboczach w cienistych lasach w strefi e regli, w zakresie wysokości od 950 do 1260 m n.p.m. Na poszczególnych stanowiskach obserwowano od 2 do 100 pędów kwitnących, łącznie odnotowano 128 pędów.

EN

Th e Ghost Orchid Epipogium aphyllum Sw. (Figs 1, 3, 4) is a very rare species in Poland, recognized as critically endangered (CR). It is a mountain species occurring in the Western Carpathians and in the Sudetes. From other parts of Poland, it is known from only a few sites in the Małopolska and Lublin uplands, and in Western and Eastern Pomerania. Most localities are now of historical interest only. Th e Ghost Orchid grows on calcium carbonate-rich substratum, usually in beech forests and oak-hornbeam forests, and rarely in fi r or spruce forests. Th e population size ranges from a few to a dozen or so individuals, which appear at interval of several or even several dozen years. During fi eld studies in 2013, six sites of the species were found in the Tatra National Park (DG59 ATPOL grid): 1 – Jasiowe Turnie, 2 – Ku Dziurze Valley, 3 – Suchy Żleb, 4 – Za Bramką Valley, 5 – Mały Żlebek, 6 – Skoruśniak (Fig. 2). Th e Ghost Orchid grew in the lower subalpine forest communities of the Dentario glandulosae-Fagetum and Galio-Piceetum associations, at the altitude from 950 to 1260 m. Th e six populations diff ered in the number of stems: from 2 (Jasiowe Turnie) to 100 (Skoruśniak). Th e potential threat consists in human penetration because localities 4 and 6 ares situated in the vicinity of tourist trail

Słowa kluczowe

PL

storczykowate; Orchidaceae; gatunki rzadkie; storzan bezlistny; Epipogium aphyllum; wystepowanie; stanowiska; nowe stanowiska; Tatrzanski Park Narodowy

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2014
• Tom: 70
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.250-258,rys.,tab.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Binkiewicz B.

• Ogród Botaniczny, Instytut Botaniki, Uniwersytet Jagielloński, ul.Kopernika 27, 31-501 Kraków

Bibliografia

• Bernacki L. 1999. Storczyki zachodniej części polskich Beskidów. Colgraf-Press, Poznań.
• Ciosek M.T., Bzdon G. 2000. Stanowiska wybranych gatunków z rodziny storczykowatych z okolic Kielc i Pińczowa. Chrońmy Przyr. Ojcz. 56 (4): 76-79.
• Delimat A., Piękoś-Mirkowa H. 1998. Nowe stanowisko storzana bezlistnego Epipogium aphyllum w Tatrzańskim Parku Narodowym. Chrońmy Przyr. Ojcz. 54 (1): 91-93.
• Dobrzyńska A., Budyś A. 2001. Nowe stanowisko Epipogium aphyllum Sw. w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym. Acta Bot. Cassub. 2: 89-92.
• Garbalewski A., Liberacka M., Nowakowski S. 2011. Potwierdzenie stanowiska Epipogium aphyllum Swartz (Orchidaceae) w rezerwacie przyrody „Jar Reknicy” na Pojezierzu Kaszubskim po 30 latach braku informacji. Acta Bot. Cassub. 10: 131-133.
• Hereźniak J., Czylok A., Majchrzak B., Witkowska E., Bernacki L., Baryła J. 2003. Materiały do atlasu rozmieszczenia oraz stanu zasobów roślin chronionych i zagrożonych rejonu górnośląskiego - PRESS. Część 9. Epipogium aphyllum Sw. (Orchidaceae) w województwie śląskim i na terenach sąsiednich. Acta Biol. Siles. 37 (54): 50-64.
• Hereźniak J., Piękoś-Mirkowa H. 2001. Epipogium aphyllum Swartz. Storzan bezlistny. W: Kaźmierczakowa R., Zarzycki K. (red.). Polska czerwona księga roślin. Inst. Bot. im. W. Szafera PAN, Inst. Ochr. Przyr. PAN, Kraków: 538-540.
• Hereźniak J., Piękoś-Mirkowa H. 2014. Epipogium aphyllum Swartz. W: Kaźmierczakowa R., Zarzycki K., Mirek Z. (red.). Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. 3. Inst. Ochr. Przyr. PAN (w druku).
• Kuszaj M., Gazda A., Hałucha P. 2011. Nowe stanowisko Epipogium aphyllum (Orchidaceae) na obszarze Ojcowskiego Parku Narodowego. Fragm. Flor. Geobot. Pol. 18 (2): 435-437.
• Kwiatkowski P. 2008. Rośliny naczyniowe Karkonoszy i Pogórza Karkonoskiego. Przyr. Sudetów 11: 3-42.
• Matuszkiewicz W. 2006. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H„ Zając A., Zając M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Biodiversity of Poland 1. Inst. Bot. im. W. Szafera PAN, Kraków.
• Mróz E., Majchrzak B. 2002. Nowe stanowisko Epipogium aphyllum (Orchidaceae) na Wyżynie Częstochowskiej. Fragm. Flor. Geobot. Pol. 9: 375-377.
• Pawlikowski P., Wołkowycki D., Zaniewski R, Kozub Ł., Jarzombkowski F, Dembicz I., Galus M., Zarzecki R., Banasik Ł. 2011. Flora roślin naczyniowych rezerwatu „Kozi Rynek” w Puszczy Augustowskiej. Parki Nar. Rez. Przyr. 30 (1-2): 3-12.
• Piękoś H. 1967. Notatki florystyczne z Tatr. Fragm. Flor. Geobot. 13 (1): 69-75.
• Piękoś-Mirkowa H., Koczur A., Bodziarczyk J. 2008. Storzan bezlistny. Epipogium aphyllum Sw. W: Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H. (red.). Czerwona księga Karpat polskich. Rośliny naczyniowe. Inst. Bot. im. W. Szafera PAN, Inst. Ochr. Przyr. PAN, Kraków: 468-470.
• Rozporządzenie 2012. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 roku w sprawie ochrony gatunkowej roślin. Dz.U. z 2012 r„ poz. 81.
• Skrzydłowski T. 2008. Las w Suchym Żlebie - ostatnia naturalna buczyna w Tatrach. Rocz. Bieszcz. 16: 95-108.
• Smoczyk M., Jakubska A. 2004. Rozmieszczenie storczykowatych Orchidaceae w polskiej części Gór Orlickich i Pogórza Orlickiego. Przyr. Sudetów?: 41-54.
• Smoczyk M., Jakubska A. 2006. Rozmieszczenie storczykowatych Orchidaceae w Górach Bystrzyckich (Sudety Środkowe). Przyr. Sudetów 9:47-60.
• Szeląg Z. 2000. Rośliny naczyniowe Masywu Śnieżnika i Gór Bialskich. Fragm. Flor. Geobot. Pol. Suppl. 3: 3-255.
• Szlachetko D.L. 2001. Flora Polski. Storczyki. Multico Oficyna Wyd., Warszawa.
• Swięczkowska E. 2010. Masowy pojaw Epipogium aphyllum Sw. na stanowisku w sąsiedztwie Cementowni Wejherowo w świetle dotychczasowych notowań na Pomorzu Gdańskim. Acta Bot. Cassub. 7-9: 177-187.
• Swięczkowska E. 2012. Nietypowy pojaw Epipogium aphyllum (Orchidaceae) poza sezonem wegetacyjnym na Pobrzeżu Kaszubskim. Fragm. Flor. Geobot. Pol. 19 (1): 199-200.
• Zając M. 1996. Mountain vascular plants in the Polish lowlands. Polish Bot. Stud. 11: 1-96.
• Zarzycki K., Szeląg Z. 2006. Red list of the vascular plants in Poland. W: Mirek Z., Zarzycki K.; Wojewoda W, Szeląg Z. (red.). Red list of Plants and Fungi in Poland. W. Szafer Insitute of Botany PAS, Kraków: 11-20.