Wpływ przekształceń koryta na makrofity wodne na przykładzie rzeki Smortawy

• Autorzy: Bondar-Nowakowska E. , Hachol J. , Lubczynski A.

Warianty tytułu

EN

The influence of the watercourse modification on hydromacrophytes: case study of the Smortawa River

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy dokonano oceny wpływu przekształceń technicznych koryta rzeki Smortawy na zbiorowiska makrofitów wodnych. Jako miarę tego wpływu przyjęto zmienność czterech wskaźników biologicznych, takich jak: liczba gatunków, stopień pokrycia dna, indeks Shannona-Wienera i Makrofitowy Indeks Rzeczny. Badania terenowe wykonano w sezonie wegetacyjnym 2012 roku na trzech odcinkach rzeki, reprezentujących różny stopień przekształcenia antropogenicznego: naturalnym, przekształconym w umiarkowanym zakresie w wyniku ekoregulacji oraz znacznie przekształconym w następstwie regulacji technicznej. W celu oceny wpływu przekształceń na skład jakościowy i ilościowy zbiorowisk makrofitów wodnych wykonano analizę korelacji rang Spearmana. Przeprowadzone analizy wykazały, że zróżnicowanie wskaźników biologicznych na badanych odcinkach w słabym stopniu powiązane jest z zakresem robót przeprowadzonych w korycie rzeki. Silniejszy związek z tymi wskaźnikami wykazały elementy systemu koryta cieku, ukształtowane w wyniku działań technicznych, takie jak: napełnienie rzeki, kształt koryta rzecznego, szerokość dna, sposób umocnienia skarp oraz zacienienie koryta rzeki.

EN

The aim of the following research was an assessment of the impact technical interference has over Smortawa riverbed`s hydromacrophytes communities. The measure of this impact based on the following four biological factors: the number of species, the degree of the bottom coverage, Shannon-Wiener index and Macrophyte River Index. Field study was performed in vegetation season of 2012 in three river sections presenting different degree of anthropogenic modification: natural, modified moderately in the result of ecoregulation and severly modified in the result of technical interference. In order to assess the impact of modification on the quality and quantity of hydromacrophytes communities Spearman`s ranks correlation analysis was performed. Performed analyses indicated that the biodiversity of biological indexes in study sections in linked with the range of works conducted in the riverbed. Stronger connection with these factors showed elements of the watercourse system modified in a result of technical interference such as: river filing, shape of the riverbed, width of the bottom and the way of scarp`s strengthening and shading the watercourse.

Słowa kluczowe

PL

rzeki; koryta rzeczne; rzeka Smortawa; makrofity; przeksztalcenia; regulacja rzek; makrofitowy wskaznik stanu ekologicznego; wskazniki biologiczne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
• Rocznik: 2013
• Numer: 3/IV
• Opis fizyczny: s.229-242,rys.,tab.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Bondar-Nowakowska E.

• Instytut Kształtowania i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Pl.Grunwaldzki 24, 50-365 Wrocław

autor

Hachol J.

• Instytut Kształtowania i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Pl.Grunwaldzki 24, 50-365 Wrocław

autor

Lubczynski A.

• Instytut Kształtowania i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Pl.Grunwaldzki 24, 50-365 Wrocław

Bibliografia

• Adynkiewicz-Piragas M. ( 1998). Szkody powodziowe w dolinie Smortawy w rejonie polderu Oława-Lipki. Zeszyty Naukowe AR, 339, 152-157.
• Adynkiewicz-Piragas M., Krzemińska A., Tarnawski K., Wróblewski T. (2006).Charakterystyka i zróżnicowanie parametrów hydromorfologicznych w rzece nizinnej na przykładzie Smortawy. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich,4/3, 17-24.
• Bogda A., Kabała C., Karczewska A., Katarzyna Sz. (2010). Zasoby naturalne i zrównoważony rozwój. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław.
• Bondar-Nowakowska E. Hachoł J. (2010). Wpływ czynników technicznych na stan ekologiczny małych i średnich cieków nizinnych. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 13, 157-166.
• Bondar-Nowakowska E., Hachoł J. (2011). Zmiany w zbiorowiskach naczyniowych roślin wodnych jako czynnik ryzyka ekologicznego w regulowanych i konserwowanych ciekach. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 1, 263-273.
• Caffrey J. M., Monahan C., Tierney D. (2006). Factors influencing the distribution of aquatic plant communities in Irish canals. Hydrobiologia, 570, 133-139.
• Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej. Dz. Urz. WE 327 z 22.12.2000.
• Hachoł J., Bondar-Nowakowska E. (2012). An Assessment of the Ecological Status of Diverse Watercourses of Lower Silesia, Poland. Pol. J. Environ. Stud., 21/I, 75-81.
• Schaumburg J., Schranz C., Stelzer D., Hofmann G., Gutowski A., Foerster J. (2006). Handlungsanweisung für die ökologische Bewertung von Fließgewässern zur Umsetzung der U-Wasserrahmenrichtlinie: Makrophyten und Phytobenthos. Bayerisches Landesamt für Umwelt, München.
• Szoszkiewicz K., Zgoła T., Jusik S., Hryc-Jusik B., Dawson F.H., Raven P. (2008). Hydromorfologiczna ocena wód płynących. Podręcznik do badań terenowych według metody River Habitat Survey w warunkach Polski. Wydanie 3. Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Poznań-Warrington.
• Szoszkiewicz K., Jusik Sz., Zbierska J., Zgoła T. (2010). Makrofitowa Metoda Oceny Rzek. Podręcznik metodyczny do oceny i klasyfikacji stanu ekologicznego wód płynących w oparciu o rośliny wodne. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Zimny L. (2003). Encyklopedia ekologiczno-rolnicza. Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław.
• Żelazo J., Popek Z. (2002). Podstawy renaturyzacji rzek. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.