The influence of morphological changes of small lowland river on discharge rate

• Autorzy: Oleszczuk R. , Urbanski J. , Gasowska M.

Warianty tytułu

PL

Wpływ zmian morfologii koryta małej rzeki nizinnej na jej przepustowość

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The aim of the study was the comparison of the changes of cross-sections and longitudinal profi le of the Mała river at the distance of 600 m. The paper presents the geometry changes of the river from field measurements made in 2013 in comparison with design assumptions from 1967 which were implemented in 1971. The four (available historical) cross-sections (hm 7+700, 7+800, 7+900, 8+000) and longitudinal profile (hm 7+700÷8+300) of the river were analysed and compared. The large scale of subsidence of the land surface on both banks was observed (even to 0.5 m). Probably it is the effect of peat shrinkage and mineralization processes of organic soils. The bottom of the Mała river was still located at the same altitude in sand deposits in the analysed period 1971–2013. The designed slope of bottom of the Mała river equals 0.7‰ (1967) and present slope (2013) was estimated to be around 1‰. The subsidence of peat layers on both river banks, changes in cross-sections’ parameters (present irregular shapes in comparison with designed trapezoidal cross-sections) caused the reduction of cross-sectional area and water discharge of about 40–50% in comparison with parameters designed in 1967 and made in 1971.

PL

W pracy przedstawiono aktualne (2013) zmiany geometrii odcinka nizinnej rzeki Mała w stosunku do założeń projektowych (1967), zrealizowanych w 1971 roku. Analizą objęto cztery przekroje poprzeczne (hm 7+700, 7+800, 7+900, 8+000), dla których zachowały się materiały archiwalne oraz profi l podłużny o długości 600 m (hm 7+700÷8+300). Przeprowadzone w 2013 roku badania terenowe wykazały znaczne obniżenie brzegów rzeki (nawet o około 0,5 m) w okresie 46 lat (osiadanie z racji procesów kurczenia i mineralizacji masy torfowej). Nie zaobserwowano natomiast znacznych zmian w rzędnych dna (podłoże piaszczyste). Projektowany spadek dna na analizowanym odcinku w 1967 roku wynosił 0,7‰, natomiast obecnie uległ nieco zwiększeniu i wynosi około 1‰. Pomimo przeprowadzanych okresowo prac konserwacyjnych analizowane przekroje poprzeczne obecnie różnią się swoim kształtem od projektowanych przekrojów trapezowych. Zmiany geometrii koryta na analizowanym odcinku rzeki wykazały również dużą zmienność pola powierzchni w poszczególnych przekrojach poprzecznych oraz zmniejszenie obecnie przepustowości analizowanego fragmentu rzeki o około 40–50% w stosunku do założeń projektowych z 1967 roku.

Słowa kluczowe

EN

Mala River; lowland river; small river; river morphology; morphological change; river discharge

• Wydawca: -
• Czasopismo: Annals of Warsaw University of Life Sciences - SGGW. Land Reclamation
• Rocznik: 2014
• Tom: 46
• Numer: 4
• Opis fizyczny: p.17-28,fig.,ref.

Twórcy

autor

Oleszczuk R.

• Department of Environmental Improvement, Warsaw University of Live Sciences – SGGW, Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa Poland

autor

Urbanski J.

• Department of Hydraulic Engineering, Warsaw University of Live Sciences – SGGW, Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa Poland

autor

Gasowska M.

• Department of Environmental Improvement, Warsaw University of Live Sciences – SGGW, Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa Poland

Bibliografia

• BRANDYK A. 2011: Ground water fed system restoration on the area of Przemkowsko - Przecławskie Wetlands. Ann. Warsaw Univ. of Life Sci. - SGGW, Land Reclam. 43 (1): 13-23.
• BRANDYK T. 1990: Podstawy regulowania uwilgotnienia gleb dolinowych. [Principles of moisture management for shallow water table soils]. Rozp. Nauk. i Mon. 116 [Engl. summ.].
• BROŻEK W. 1967: Objaśnienia techniczne do projektu melioracji użytków zielonych obiektu Rzeka Mała Solec. [The description of technical Project of land reclamation of the grassland Mała river site]. CBSiPWM, Warszawa.
• BUJAKOWSKI F., FALKOWSKI T., WIERZBICKI G., ŻUKOWSKA K. 2014: Using hydrodynamic modelling to assess the impact of the development on hydrogeological conditions in a polygenic river valley marginal zone. Ann. Warsaw Univ. of Life Sci.-SGGW, Land Reclam. 46 (1): 43-55.
• ILNICKI P., ŁOŚ M. 1989: Ochrona środowiska w melioracjach. [Environmental protection in land reclamation]. Biblioteczka Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Wodnych i Melioracyjnych, Poznań-Lublin: 117.
• ILNICKI P. 2002: Torfowiska i torf. [Peatlands and peat]. Wyd. Akademii Rolniczej w Poznaniu, Poznań: 606.
• ILNICKI P. 2004: Wise use of peatlands in Poland. In: Monografia The future of Polish mires. Eds L. Wołejko, J. Jasnowska. Wyd. Akademii Rolniczej, Szczecin: 205-212.
• ILNICKI P., GÓRECKI K., GRZYBOWSKI M., KRZEMIŃSKA A., LEWANDOWSKI P., SOJKA M. 2010. Principles of hydromorpho-logical surveys of polish rivers. J. Water Land Dev. 14: 3-13.
• KACA E. 1981: Model matematyczny procesu podnoszenia się zwierciadła wody gruntowej przy nawodnieniu podsiąkowym. [Mathematical model of reasing of ground water level by sub-irrigation system - PhD thesis]. Rozprawa doktorska. IMiGW SGGW-AR, Warszawa: 192.
• LENARTOWICZ M. 2007: Charakterystyka hydrologiczna Chojnowskiego Parku Krajobrazowego. In: Chojnowski Park Krajobrazowy. Monografia przyrodniczo-edukacyjna. Eds. M. Falkowski, M. Jeliński, K. Nowicka--Falkowska. [The hydrological characteristic of the Chojnowski Regional Park, Otwock]. Wyd. Zespół Parków Krajobrazowych Mazowieckiego, Chojnowskiego i Brudzeńskiego, Otwock: 29-43.
• MIODUSZEWSKI W., KOWALEWSKI Z., ŻURAWSKI R., STANKIEWICZ J. 2010: Drainage system in the Kampinos National Park. J. Water Land Dev. 14: 83-95.
• OGLĘCKI P., PACHUTA K. 2005: The effect of chosen riverbed parameters on different biological elements of lowland Wkra river eco-systems. Ann. Warsaw Univ. of Life Sci. - SGGW, Land Reclam. 36: 47-53.
• QUERNER E.P., JANSEN P.C., Van Den AK-KER J.J.H., KWAKERNAAK C. 2012: Analysing water level strategies to reduce soil subsidence in Dutch peat meadows. J. Hydrol. 446-447: 59-69.
• TKACZEWSKI T. 1970: Ocena oddziaływania urządzeń melioracyjnych na obiekcie Solec pow. Piaseczno. [The estimation of influence of land reclamation system in Solec site, district Piaseczno - Msc. thesis]. Praca magisterska IMRiL SGGW, Warszawa: 115.
• WYŻGA B., OGLĘCKI P., HAJDUKIEWICZ H., ZAWIEJSKA J., RADECKI-PAWLIK A., SKALSKI T., MIKUŚ P. 2013: Interpretation of the invertebrate-based BMWP-PL index in a gravel-bed river: insight from the Polish Carpathians. 712: 71-88.
• WYŻGA B., AMIROWICZ A., OGLĘCKI P., HAJDUKIEWICZ H., RADECKI-PAWLIK A., ZAWIEJSKA J., SKALSKI T., MIKUŚ P. 2014: Response of fish and benthic invertebrate communities to constrainedchannel conditions in a mountain river: Case study of the Biała, Polish Carpathians. Limnolog. 46, 58- 59.
• ŻELAZO J., POPEK Z. 2002: Podstawy renaturyzacji rzek. [Principles of River renaturisation]. Wyd. SGGW, Warszawa: 319. ŻBIKOWSKI A., ŻELAZO J. 1993: Ochrona środowiska w budownictwie wodnym. [The protection of environmental in water consumption]. Materiały informacyjne MOŚZNiL, Warszawa: 156.