EN
Access to land is often presented as a matter of simple national legal norms. This article develops an empirical analysis of how the conditions of access to farm land were set up in the wake of the restoration of private property as part of the transition to a market economy, and then changed following the accession of Central European countries to the EU. It shows how legal and social norms overlap, combine and contradict each other, reflecting the evolving power dynamics between land holders, land owners or farmers, land-market control agencies and national authorities. Land concentration is the result of competition between social actors to capture and consolidate a “bundle of rights” over land and capital. Recent changes in land-tenure regulations have eased the emergence of “webs of power” that are characteristic of a new agrarian capitalism.
PL
Dostęp do ziemi jest często przedstawiany jako kwestia prostych krajowych norm prawnych. W niniejszym artykule rozwinięto empiryczną analizę dotyczącą tego, w jaki sposób warunki dostępu do gruntów rolnych kształtowały się w następstwie przy-wrócenia własności prywatnej w ramach przejścia do gospodarki rynkowej, a następnie zostały zmienione po przystąpieniu krajów Europy Środkowej do Unii Europejskiej. Artykuł przedstawia też, jak normy prawne i społeczne nakładają się na siebie, łączą i zaprzeczają sobie nawzajem, odzwierciedlając zmieniającą się dynamikę władzy między posiadaczami gruntów, właścicielami gruntów lub rolnikami, agencjami kontroli rynku gruntów i wła-dzami krajowymi. Koncentracja gruntów jest wynikiem rywalizacji między podmiotami społecznymi o przejęcie i konsolidację „pakietu praw” do gruntów i kapitału. Niedawne zmiany w przepisach dotyczących własności gruntów ułatwiły powstawanie „sieci władzy”, które są charakterystyczne dla nowego kapitalizmu agrarnego.