Dzięcioł czarny jako gatunek wskaźnikowy w wielofunkcyjnej, trwale zrównoważonej gospodarce leśnej

• Autorzy: Zawadzki G.

Warianty tytułu

EN

Black woodpecker as an indicator species for multifunctional permanently sustainable forest management

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Modern multifunctional forest management needs indicators showing the state of forest environment. Commonly used solution is monitoring of the abundance of species with specific environmental requirements. This paper analyses the possibility of use of the biggest European woodpecker (Dryocopus martius) as forest management quality indicator. The black woodpecker resides in all types of forest sites. The species prefers big thick trees as a nest trees, its cavities were mainly made in birches Betula sp. in Western and Southern Europe, Scots pines Pinus sylvestris in Middle and Eastern Europe and aspens Populus tremula in Northern Europe. The black woodpecker, excavating large−sized breeding cavities, is defined as a key species due to the creation of breeding sites for large secondary cavity−nesters. Because of the breeding requirements, black woodpecker can also be treated as an umbrella species for organisms associated with old trees. The way of feeding of that species shows a strong connection with the availability of dead wood. The black woodpecker is a sedentary species, which means that it is highly depended on the structure of the forest and quickly responds to changes caused by forest management. Because of the habitat requirements and relationships with other species, as well as the wide geographical range, it is a good indicator species for multifunctional suitable forest management. It can also act as a keystone species for secondary cavity nesters and umbrella species for organisms associated with old, dying trees.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Sylwan
• Rocznik: 2020
• Tom: 164
• Numer: 07
• Opis fizyczny: s.604-615,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Zawadzki G.

• Katedra Ochrony Lasu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul. Nowoursynowska 159, 02-766 Warszawa

Bibliografia

• Andersson J., Domingo Gómez E., Michon S., Roberge J. M. 2018. Tree cavities densities and characteristics in managed and unmanaged Swedish boreal forest. Scandinavian Journal of Forest Researches 3: 1-12.
• Angelstam P., Butler R., Lazdinis M., Mikusiński G., Roberge J. M. 2003. Habitat threshold for focal species at multiple scales and forest biodiversity conservation – dead wood as an example. Annales Zoologici Fennici 40 (6): 473-482.
• Angelstam P., Mikusiński G.1994. Woodpecker assemblages in natural and managed boreal and hemiboreal forest – a review. Annales Zoologici Fennici 31 (1): 157-172
• Angelstam P., Roberge J.-M., Lőhmus A., Bergmanis M., Brazaitis G., Dönz-Breuss M., Edenius L., Kosiński Z., Kurlavicius P., Larmanis V., Lukins M., Mikusiński G., Racinskis E., Strazds M., Tryjanowski P. 2004. Habitat modelling as a tool for landscape-scale conservation – a review of parameters for focal forest birds. Ecological Bulletins 51: 427-453.
• Basile M., Balestrieri R., de Groot M., Flajšman K., Posillico M. 2016. Conservation of birds as a function of forestry. Italian Journal of Agronomy 11: 42-48.
• Bernadzki E. 1993. Zwiększanie różnorodności biologicznej przez zabiegi hodowlane. Sylwan 137 (3): 29-36.
• Bernadzki E. 2000. Półnaturalna hodowla lasu. Biblioteczka Leśniczego 129. SITLiD. DGLP. Wydawnictwo Świat, Warszawa.
• Bernadzki E. 2003. Struktura wieku i zagrożenie zgnilizną drewna starych drzewostanów sosnowych. Sylwan 147 (5): 3-12. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2003955.
• Brzeziecki B. 2008. Podejście ekosystemowe i półnaturalna hodowla lasu (w kontekście zasady wielofunkcyjności lasu). Studia i Materiały CEPL 19: 41-54.
• Brzeziecki B. 2013. Ochrona różnorodności biologicznej w lasach, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony ścisłej. W: Grzywacz A. [red.]. Leśnictwo wielofunkcyjne współczesną formą ochrony przyrody. Zjazd PTL, Wałcz. 95-107.
• Brzeziecki B., Drozdowski S., Bielak K., Buraczyk W., Gawron L. 2013. Kształtowanie zróżnicowanej struktury drzewostanów w warunkach nizinnych. Sylwan 157 (8): 597-606. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2013051.
• Błaszczyk K. 1999. Rozmieszczenie, liczebność oraz wybiórczość środowiskowa włochatki Aegolius funereus w Puszczy Darżlubskiej i Lasach Lęborskich. Praca magisterska. Katedra Zoologii Leśnej i Łowiectwa SGGW, Warszawa.
• Bocca M., Carisio L., Rolando A. 2007. Habitat use, home ranges and census techniques in the Black Woodpecker Dryocopus martius in the Alps. Ardea 95: 17-29.
• Chodkiewicz T., Kuczyński L., Sikora A., Chylarecki P., Neubauer G., Ławicki Ł., Stawarczyk T. 2015. Ocena liczebności populacji ptaków lęgowych w Polsce w latach 2008-2012. Ornis Polonica 56 (3): 149-189.
• Christensen H. 2006. Warum bauen Schwarzspechte (Dryocopus martius) neue Bruthöhlen? – Ergebnisse aus dem deutch-dänischen Grenzbereich. Corax 20: 120-128.
• Ciach M., Kosiński Z. 2013. Dzięcioł czarny Dryocopus martius. W: Zawadzka D., Ciach M., Figarski T., Kajtoch Ł., Rejt Ł. [red.]. Materiały do wyznaczania i określania stanu zachowania siedlisk ptasich w obszarach specjalnej ochrony ptaków Natura 2000. GDOŚ, Warszawa. 71-79.
• De Rosa D., Andriuzzi W. S., Di Febbraro M. 2016. Breeding habitat selection of the Black Woodpecker Dryocopus martius L. in Mediterranen forests. Avocetta 40: 63-69.
• Drever M. C., Aitken K. E. H., Norris A. R., Martin K. 2008. Woodpeckers as reliable indicators of bird richness, forest health and harvest. Biological Conservation 141 (3): 624-634.
• Dyrcz A., Grabiński W., Stawarczyk T., Witkowski J. 1991. Ptaki Śląska. Monografia faunistyczna. Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
• Erzsébet D., Cristea V. 2014. Effects of manager forest structure of woodpeckers (Picidae) in the Niray walley (Romania): woodpecker population in managed forests. North-Western Journal of Zoology 10 (1): 110-117.
• Fiedorowicz K. 2009. Charakterystyka dziupli dzięcioła czarnego Dryocopus martius i ich wykorzystanie przez inne zwierzęta. Praca magisterska. Katedra Ochrony Lasu i Ekologii SGGW, Warszawa.
• Garmendia A., Cárcamo S., Schwendtner D. 2006. Forest management considerations for conservation of black woodpeckers Dryocopus martius and white-backed woodpecker Dendrocopos leucotos population in Quinto Real (Spanish western Pyrenees). Biodiversity and Conservation 15: 1399-1415.
• Glutz von Blotzheim U. N., Bauer K. 1980. Handbuch der Vögel Mitteleuropas. Band 9. Aula, Wiesbaden.
• Gorman G. 2004. Woodpeckers of Europe. D & N Publishing Lambourn Woodlands, Hungerford, Berkshire.
• Gorman G. 2011. The black woodpecker. Lynx Edition, Barcelona.
• Gotzman J., Jabłoński B. 1972. Gniazda naszych ptaków. PZWS, Warszawa.
• Gregory R. D., Noble D., Field J., Marchant J., Raven M., Gibbons D. W. 2003. Using birds as indicators of biodiversity. Ornis Hungarica 12-13: 11-24.
• Grzębkowski M. 2015. Liczebność, rozmieszczenie i preferencje siedliskowe siniaka Columba oenas w warunkach lasów gospodarczych na przykładzie Lasów Sobiborskich. Praca magisterska. Samodzielny Zakład Zoologii Leśnej i Łowiectwa SGGW, Warszawa.
• Gutowski J. M., Bobiec A., Pawlaczyk P., Zub K. 2004. Drugie życie drzewa. WWF Polska, Warszawa – Hajnówka.
• Instrukcja ochrony lasu. 2012. CILP, Warszawa.
• Jeleń J. 2010. Zagęszczenie oraz charakterystyka miejsc lęgowych dzięcioła czarnego Dryocopus martius i siniaka Columba oenas w Parku Mużakowskim (woj. lubuskie). Przegląd Przyrodniczy 21 (1): 65-75.
• Jędrzejewska B., Jędrzejewski W. 2001. Ekologia zwierząt drapieżnych Puszczy Białowieskiej. PWN, Warszawa.
• Johnsson K., Nilsson S. G., Tjernberg M. 1993. Characteristics and utilization of old Black Woodpecker holes by hole nesting species. Ibis 135: 410-416.
• Juutinen A., Mönkkönen M., Sippola A. L. 2005. Cost-efficiency of decaying wood as a surrogate for overall species richness in boreal forest. Conservation Biology 20 (1): 74-84.
• Kajtoch Ł., Figarski T., Pełka J. 2013. The role of forest structural elements in determinig the occurrence of two specialist woodpecker species in the Carpathians, Poland. Ornis Fennica 89: 23-40.
• Karimi S., Moradi H. V., Bezaei H. R., Brambilla M., Ghadimi M. 2018. Fine scale habitat use by black woodpecker Dryocopus martius: a year-round study in the Hyrcanian forest, Iran. North-Western Journal of Zoology 55: 519-533.
• Karpińska O. 2015. Liczebność, preferencje siedliskowe oraz znaczenie dzięcioła czarnego Dryocopus martius w Lasach Sobiborskich. Praca magisterska. Samodzielny Zakład Zoologii Leśnej i Łowiectwa SGGW, Warszawa.
• Keller M. 2006. Cele, metody i efekty inwentaryzacji ptaków – głos w dyskusji. Studia i Materiały CEPL 16: 380-385.
• Kosiński Z., Bilińska E., Dereziński J., Jeleń J., Kempa M. 2010. Dziecioł czarny Dryocopus martius i buk Fagus sylvatica gatunkami zwornikowymi dla siniaka Columba oenas w zachodniej Polsce. Ornis Polonica 51 (1): 1-13.
• Kosiński Z., Kempa M. 2007. Density, distribution and nest-sites selection of woodpeckers Picidae, in a managed forest of western Poland. Polish Journal of Ecology 55 (3): 519-533.
• Kosiński Z., Sikora A. 2015. Dzięcioł czarny Dryocopus martius. W: Chylarecki P., Sikora A., Cenian Z., Chodkiewicz T. [red.]. Monitoring ptaków lęgowych. Poradnik Metodyczny. GIOŚ, Warszawa. 491-498.
• Kosiński Z., Walczak Ł. 2019. Does cavity reuse affect timing of reproduction and fledgling success in the black woodpecker? Journal of Ornithology 160: 79-89.
• Kuczyński L., Chylarecki P. 2012. Atlas pospolitych ptaków lęgowych Polski. Rozmieszczenie, wybiórczość siedliskowa, trendy. GIOŚ, Warszawa.
• Lőhmus A., Kinks R., Soon M. 2010. The importance of dead-wood supply for woodpeckers in Estonia. Baltic Forestry 16: 76-86.
• Lőhmus A., Nellis R., Pullerits M., Leivits M. 2016. The potential for long-term sustainability in seminatural forestry: A broad perspective based on woodpeckers populations. Environmental Managements 57: 558-571.
• Mikusiński G. 1995. Population trends in black woodpecker in relation to changes and characteristics of European forest. Ecography 18: 363-369.
• Mikusiński G., Gromadzki M., Chylarecki P. 2001. Woodpeckers as indicators of forest birds diversity. Conservation Biology 15: 208-217.
• Mikusiński G., Roberge J. M., Fuller R. J. 2018. Ecology and conservation of forest bird. Cambridge University Press, Cambridge.
• Pakkala T., Tiainen J., Piha M., Kouki J. 2018. Nest tree characteristics of the old-growth specialist three-toed woodpecker Picoides tridactylus. Ornis Fennica 95: 89-102.
• Pirovano A. R., Zecca G. 2014. Black Woodpecker Dryocopus martius habitat selection in the Italian Alps: implications for conservation in Natura 2000 Network. Bird Conservation International 24 (3): 299-315.
• Puverel C., Abourachid A., Böhmer C., Leban J. M., Svoboda M., Paillet Y. 2019. This is my spot: What are the characteristics of the trees excavated by the Black Wooodpecker? A case study in two managed French forests. Forest Ecology and Management 453: 117621.
• Requier F., Paillet Y., Laroche F., Rutschmann B., Zhang J., Lombardi F., Svoboda M., Steffan-Dewenter I. 2019. Contribution of European forest to safeguard wild honeybee populations. Conservation Letters e12693. DOI: https://doi.org/10.1111/conl.12693.
• Roberge J. M., Angelstam P. 2004. Usefulness of the umbrella species concept as a Conservation Tool. Conservation Biology 18 (1). DOI: https://doi.org/10.1111/j.1523-1739.2004.00540.x.
• Roberge J. M., Angelstam P. 2006. Indicator species among resident forest birds – A cross regional evaluation in Northern Europe. Biological Conservation 130 (1): 134-147.
• Rolstad J., Majewski P., Rolstad E. 1998. Black woodpecker use of habitats and feeding substrates in a manager Scandinavian forest. Journal of Wildlife Management 62 (1): 11-23.
• Rolstad J., Rolstad E., Saeteten O. 2000. Black woodpecker nest sites: characteristics, selection and reproductive success. Journal of Wildlife Management 64 (4): 1053-1066.
• Rykowski K. 2008. Ekologiczne ekonomiczne aspekty podejścia ekosystemowego (EA) oraz trwałego zagospodarowania lasów (SFM) na przykładzie Nadleśnictwa Tuszyma (RDLP Krosno). CIPL, Warszawa.
• Rykowski K. 2012. Huragan w lasach. Klęska czy zakłócenie rozwoju? IBL, Warszawa.
• Sikora A. 2004. Przypadek wyjątkowej tolerancji sąsiedzkiej włochatki Aegolius funereus i dzięcioła czarnego Dryocopus martius na Pomorzu Gdańskim. Notatki Ornitologiczne 45: 61-63.
• Tjernberg M., Johnsson K., Nilsson S. G. 1993. Density variation and breeding success of the Black Woodpecker Dryocopus martius in relation to forest fragmentation. Ornis Fennica 70: 155-192.
• Uliczka H., Angelstam P. 2000. Assessing conservation values of forest stands based on specialized lichens and birds. Biological Conservation 95 (3): 343-351.
• Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach. 1991. Dz. U. z 2020, poz. 6, 148.
• Walankiewicz W., Czeszczewik D., Mitrus C., Bida E. 2002. Znaczenie martwych drzew dla zespołu dzięciołów w lasach liściastych Puszczy Białowieskiej. Notatki Ornitologiczne 43 (2): 61-72.
• Wesołowski T. 2011. ‘Lifespan’ of woodpecker-made holes in a primeval temperate forest: A thirty year study. Forest Ecology and Mangement 262: 1846-1852.
• Wesołowski T., Tomiałojć L. 1986. The breeding ecology of woodpeckers in a temperate primaeval forest – preliminary data. Acta Ornithologica 23: 303-316.
• Wübbenhorst J., Südbeck P. 2001. Woodpeckers as indicator for Sustainable Forestry? Technical Report. Demonstration of methods to monitor sustainable forestry EU/LIFE project 1998-2001 (LIFE98ENV/S/000478).
• Zasady hodowli lasu. 2012. CILP, Warszawa
• Zahner V., Sikora I., Pasinelli G. 2012. Heart rot as a key factor for cavity tree selection in the Black Woodpecker. Forest Ecology and Mangement 271: 98-103.
• Zawadzka D. 2018. Dziuple w ekosystemach leśnych: formowanie, rozmieszczenie, znaczenie ekologiczne i wskazania ochronne. Sylwan 162 (6): 509-520. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2018030.
• Zawadzka D., Drozdowski S., Zawadzki G., Zawadzki J. 2016. The availability of cavity trees along an age gradient in fresh pine forest. Silva Fennica 50 article 3 id 1441.13p. DOI: http://dx.doi.org/10.14214/sf.1441.
• Zawadzka D., Drozdowski S., Zawadzki G., Zawadzki J., Mikitiuk A. 2018. Importance of the old forest tree stands for bird diversity in managed pine forests – a case study from Augustów Forest (NE Poland). Polish Journal of Ecology 66: 162-181.
• Zawadzka D., Zawadzki J. 1998. The Goshawk Accipiter gentilis in Wigry National Park (NE Poland) – numbers, breeding results, diet composition and prey selection. Acta Ornithologica 33: 181-190.
• Zawadzka D., Zawadzki J. 2006. Ptaki jako gatunki wskaźnikowe różnorodności biologicznej i stopnia naturalności lasów. Studia i Materiały CEPL 14: 249-262.
• Zawadzka D., Zawadzki G. 2017. Charakterystyka drzew gniazdowych dzięcioła czarnego w Puszczy Augustowskiej. Sylwan 161 (12): 1002-1009. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2017104.
• Zawadzka D., Zawadzki J., Sudnik W. 2006. Rozwój populacji, wymagania środowiskowe i ekologia żerowania bielika Haliaeetus albicilla w Puszczy Augustowskiej. Notatki Ornitologiczne 47 (4): 217-229.
• Zawadzki G., Zawadzka D. 2019. Does the forest management affect the choice of nesting trees by the black woodpecker? Abstracts of the 8th International Woodpecker Conference: Conservation & Ecology of Woodpeckers. 16-20.03.2019, Białowieża. 54-55.
• Żmihorski M. 2010. The effect of windthrow and its management on breeding bird communities in a managed forest. Biodiversity and Conservation 19: 1871-1882.