EN
In most children with ADHD the cause of the disease is not exactly known, and its etiology is multifactorial. The conventional treatment is based on the combination of behavioral and psychological therapy and the pharmacotherapy. The pharmacotherapy has a high effectiveness in ADHD treatment, but it is often associated with undesirable side effects, such as: loss of appetite and weight, growth inhibition, abdominal pain, headaches, sleeping problems and increased blood pressure. In the recent years, much attention was devoted to the issue of an appropriate diet in this disease, especially when the standard pharmacotherapy is not effective. The diet of pregnant and lactating woman, and child may have an impact on the development and deepening of the hyperkinetic syndrome. There is much evidence to indicate that it is linked to nutritional factors. Chronic deficiencies of certain minerals such as zinc, iron, magnesium and iodine and insufficient dietary intake of long-chain polyunsaturated fatty acids may have a significant impact on the development and deepening of the symptoms of ADHD in children. A crucial role in the diet of pregnant and lactating women, and child plays also polyunsaturated omega-3 fatty acids, mainly DHA, which are necessary for proper development and function of brain. Their chronic deficiency may contribute to increase risk of ADHD in children. The authors of several studies also demonstrated the positive impact of the elimination food products containing synthetic food additives, like artificial food dyes and preservatives on the behavior of children with ADHD. The beneficial effects brought also the elimination of food products, that are rich in salicylates. It was found that the intake of food products with a low glycemic index helps to reduce symptoms in some hyperactive children. Providing an appropriate supply of nutrients and minerals and elimination of certain food products from diet is especially important during intensive growth and development of the child. In this article the issues concerning the role of the diet in treatment of the children with diagnosed ADHD and the importance of deficiency of certain minerals and long-chain polyunsaturated fatty acids in pregnancy and child growth was discussed. There is a need for further studies in this area to evaluate the potential effectiveness of the diet in treating the symptoms of ADHD.
PL
U większości dzieci przyczyna występowania ADHD nie jest do końca znana, a jego etiologia jest wieloaspektowa. Konwencjonalne leczenie tego schorzenia oparte jest na połączeniu terapii behawioralnej, psychologicznej oraz farmakoterapii. Farmakoterapia wykazuje wysoką skuteczność w leczeniu ADHD, jednak często wiąże się ona z występowaniem niepożądanych efektów ubocznych, takich jak: brak apetytu, utrata masy ciała, zahamowanie wzrostu, bóle brzucha, bóle głowy, problemy z zasypianiem, wzrost ciśnienia krwi. W ostatnich latach można zauważyć wzrastające zainteresowanie zastosowaniem dietoterapii w leczeniu ADHD, zwłaszcza kiedy standardowa farmakoterapia nie przynosi poprawy stanu zdrowia. Zarówno dieta kobiety ciężarnej, karmiącej, jak i dziecka może mieć wpływ na rozwój i pogłębienie objawów zespołu hiperkinetycznego. Istnieje wiele dowodów, które wskazują, że ADHD jest związany z czynnikami żywieniowymi. Przewlekłe niedobory niektórych składników mineralnych, takich jak: cynk, żelazo, magnez, jod mogą mieć znaczący wpływ na rozwój i pogłębienie objawów ADHD u dzieci. Szczególną rolę w diecie kobiety w ciąży, karmiącej oraz dziecka odgrywają także kwasy tłuszczowe omega-3, a głównie DHA, które są niezbędne do prawidłowego rozwoju i czynności mózgu u dziecka. Ich przewlekły niedobór może przyczyniać się do zwiększonego ryzyka występowania ADHD u dzieci. Autorzy kilku badań wykazali korzystny wpływ eliminacji produktów spożywczych zawierających syntetyczne dodatki do żywności, m.in. barwniki i konserwanty na zachowanie u dzieci z ADHD. Pozytywne efekty przyniosła także eliminacja z diety produktów będących bogatym źródłem salicylanów. Zaobserwowano ponadto, że spożycie produktów z niskim indeksem glikemicznym przyczynia się do zmniejszenia objawów choroby u niektórych osób nadaktywnych. Dostarczenie odpowiedniej podaży składników odżywczych i mineralnych oraz ewentualne wyeliminowanie niektórych produktów spożywczych z diety jest szczególnie istotne w okresie rozwoju i intensywnego wzrostu dziecka. Omówiono zagadnienia dotyczące roli diety w leczeniu dzieci, u których rozpoznano ADHD oraz znaczenia niedoborów niektórych składników mineralnych i długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w przebiegu ciąży i rozwoju dziecka. Istnieje potrzeba dalszych badań w tym zakresie, w celu oceny potencjalnej skuteczności diety w leczeniu objawów ADHD.