Ursynowska szkoła architektury krajobrazu – mistrzowie i ich dzieło (cz. 1)

• Autorzy: Lukaszkiewicz J. , Fortuna-Antoszkiewicz B. , Roslon-Szerynska E.

Warianty tytułu

EN

Ursynów school of landscape architecture – masters and their work (part 1)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jakość życia, szczególnie w miastach, zależy od odpowiednio ukształtowanej i zorganizowanej przestrzeni, dostosowanej do określonych funkcji i potrzeb jej użytkowników – niezależnie od czasów i trendów designu. Dawne parkoznawstwo, dzisiejsza architektura krajobrazu, wyrosły na gruncie wielowiekowej tradycji planowania ogrodów i parków. W Polsce prekursorem nauczania na poziomie wyższym i kształcenia adeptów tego zawodu była Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego z siedzibą w Warszawie, a ostatecznie na warszawskim Ursynowie – w dawnym majątku Juliana Ursyna Niemcewicza, wcześniejszej XVIII-wiecznej Rozkoszy. Tak narodziła się tzw. ursynowska szkoła architektury krajobrazu. Profil szkoły kształtowało kilka generacji wybitnych twórców, którzy przyczynili się do rozwoju architektury krajobrazu na SGGW i w Polsce. Te niekwestionowane osobowości pozostawiły po sobie wiele doskonałych realizacji reprezentujących najwyższe standardy. Obiekty te funkcjonują do dzisiaj, skutecznie wzbogacając krajobraz oraz miejskie systemy przyrodnicze. Liczne opracowania teoretyczne ich autorstwa stanowią fundament dla dalszych dociekań w obrębie dyscypliny architektury krajobrazu. Artykuł jako pierwsza część opracowania o polskich architektach krajobrazu prezentuje sylwetki: Franciszka Krzywda-Polkowskiego – założyciela kierunku na SGGW, twórcy parku w Żelazowej Woli); Alfonsa Zielonki – skutecznego orędownika zlokalizowania siedziby SGGW na Ursynowie; Zygmunta Hellwiga – projektanta parków Warszawy i wybitnego znawcy roślin; Aliny Scholtz – cenionej na świecie współzałożycielki International Federation of Landscape Architecture (IFLA). Niniejsza publikacja ma na celu przybliżenie sylwetek nestorów polskiej architektury krajobrazu, aby poprzez pryzmat ich działalności ukazać specyfikę i charakter tzw. szkoły ursynowskiej. Podstawą studiów i analiz był szeroki przegląd literatury, dokonań projektowych oraz badania terenowe w wybranych obiektach.

EN

The quality of life, especially in cities, depends on properly shaped and organized space, adapted to specific functions and needs of its users – regardless of times and design trends. Formerly named parks’ expertise, today’s landscape architecture both grew on the basis of centuries-old tradition of gardens and parks planning. In Poland, the precursor of higher education and training in this profession was the Warsaw University of Life Sciences – SGGW with its head office in Warsaw, and finally in Ursynów – in the former eighteenthcentury estate of Julian Ursyn Niemcewicz, called Rozkosz. That is how the so-called Ursynów School of Landscape Architecture appeared. The academic profile was shaped by several generations of eminent landscape architects who contributed to the development of landscape architecture both at WULS-SGGW and in general in Poland. These undisputed personalities left behind a number of excellent realizations representing the highest standards of design. These facilities still function, effectively enriching the landscape and urban natural systems. Numerous theoretical studies of their authorship are the foundation for further investigation within the discipline of landscape architecture. This article as a first part of a paper about Polish landscape architects presents: Franciszek Krzywda-Polkowski – a founder of the landscape architecture study programme at WULS-SGGW and a designer of park in Żelazowa Wola; Alfons Zielonko – an effective advocate of locating the head office of WULS-SGGW in Ursynów; Zygmunt Hellwig – a designer of Warsaw parks and an outstanding plants expert; Alina Scholtz – the world-famous co-founder of the International Federation of Landscape Architects (IFLA). This publication is aimed at presenting the individualities of the Polish landscape architecture seniors, so that through the prism of their activities, the specificity and character of the so-called Ursynów School of Landscape Architecture can be shown. The studies and analyses are based on a broad review of literature, design projects and field studies in selected parks.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Architectura
• Rocznik: 2019
• Tom: 18
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.133-146,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Lukaszkiewicz J.

• Wydział Ogrodnictwa, Biotechnologii i Architektury, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Warszawa

autor

Fortuna-Antoszkiewicz B.

• Wydział Ogrodnictwa, Biotechnologii i Architektury, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Warszawa

autor

Roslon-Szerynska E.

• Wydział Ogrodnictwa, Biotechnologii i Architektury, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Warszawa

Bibliografia

• Bohaterowie1939.pl (b.d). Bohaterowie Bitwy nad Bzurą. Pobrano z lokalizacji: http://www.bohaterowie1939.pl/_content.php?a=cementary&itemID=114 (dostęp 07.10.2018).
• Chmielewska, A. (2009). Odrębność kulturowa narodu, jego duch i siła, czyli reprezentacja Polski na wystawie paryskiej. W J. M. Sosnowska (red.), Wystawa paryska 1937 (strony 89–104). Warszawa: Instytut Sztuki PAN.
• Dolatowski, J. (2016). Zygmunt Hellwig i jego szkółki bylin. Rocznik Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego, 64, 47‒57.
• Howard, E. (1902). Garden Cities of To-morrow. London: Swan Sonnenschein & Co.
• Kicińska, E. (2000). Zieleń Warszawy w opracowaniach Pracowni Zieleni BOS, BUW, PUW, BPRW 1945–1991 r. Warszawa: Gmina Warszawa-Centrum.
• Kiciński, M. (1995). Architekci krajobrazu – absolwenci SGGW w latach 1931–1990. Diariusz Katedry Projektowania w Architekturze Krajobrazu, 2, 65–118.
• Kolendo-Kępkowicz, A. (1998). Alina Scholtz. Diariusz Katedry Projektowania w Architekturze Krajobrazu, 5, 42–58.
• Korzeniewski, W. (1989). Budownictwo mieszkaniowe. Poradnik projektanta. Warszawa: Arkady.
• Kurzyńska, A. (2008). Działalność projektowa Zygmunta Hellwiga w Warszawie (praca magisterska). Warszawa: SGGW.
• Le Corbusier, (2012). W stronę architektury [Vers une architecture]. Warszawa: Centrum Architektury.
• Lenkiewicz, W. (1991). Zygmunt Hellwig – projektant parków. Komunikaty Dendrologiczne, 19, 34–35.
• Lenkiewicz, W. (1993). Wspomnienia: Prof. Franciszek Krzywda-Polkowski (1881–1949). Komunikaty Dendrologiczne, 22, 54–56.
• Leśniakowska, M. (2009). ”Wielka Szyba” Brukalskiej. W J. M. Sosnowska (red.), Wystawa paryska 1937 (strony 153–167). Warszawa: Instytut Sztuki PAN.
• Lynch, K. (1960). The Image of the City. Cambridge: MIT Press.
• Majdecka-Strzeżek, A. Niemirski, M. Szumański M. (b.d.). Prof. Franciszek Krzywda-Polkowski (1881–1949). Pobrano z lokalizacji: http://kak.sggw.pl/pl/historia/2-uncategorised/177-franciszek-krzywda-polkowski (dostęp 06.09.2018).
• Majdecki, L. (1981). Historia ogrodów. Warszawa: PWN.
• Niemirski, A. (1995a). Franciszek Krzywda Polkowski (1881–1949). Diariusz Katedry Projektowania w Architekturze Krajobrazu, 2, 9–11.
• Niemirski, A. (1995b). Profesor Alfons Zielonko. Diariusz Katedry Projektowania w Architekturze Krajobrazu, 2, 12–18.
• Piechna, B. (1995). Rys historyczny oddziału architektury krajobrazu. Diariusz Katedry Projektowania w Architekturze Krajobrazu, 2, 6–8.
• Radwan, M. (1939). Tor na Służewcu. Jeździec i Hodowca, 17, 361.
• Rogowski, R. (1981). Konny sport w Warszawie. W Z. Bartoszewska, M.M. Drozdowski, S. Jankowski, J. Odrowąż Pieniążek, A. Rottermund i H. Szwankowska (red.), Jesteśmy w Warszawie. Miasto dawne i nowe (strony 286–297). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Sosnowska, J. M. (red.) (2009). Plan pawilonu polskiego (2009). W Wystawa paryska 1937 (strona 322). Warszawa: Instytut Sztuki PAN.
• Sztuka Architektury.pl (2000). Romuald Gutt – portret architekta. Pobrano z lokalizacji: http://sztuka-architektury.pl/article/7955/romuald-gutt (dostęp 18.09.2018).
• Rozporządzenie Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 26 września 1923 r. w sprawie powołania specjalizacji w zakresie projektowania oraz urządzania parków i ogrodów na Wydziale Ogrodniczym SGGW.
• Rybczyński, W. (2000). A Clearing In The Distance: Frederick Law Olmsted and America in the 19th Century. New York: Simon and Schuster.
• Rylke, J. (2016). Warszawska szkoła architektury krajobrazu. Sztuka Ogrodu, Sztuka Krajobrazu, 1 (14), 34–35.
• Rylke, J. i Dzięcioł, J. (red.) (1998). Jubileusz 90-lecia urodzin Profesora Alfonsa Zielonko. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
• Schultz, C. N. (1971). Existence, Space & Architecture. London: Studio Vista.
• Tkaczyk-Piechna, B. (1997). W poszukiwaniu architektoniki; dwa parki – pomniki autorstwa prof. Franciszka Krzywdy-Polkowskiego. W J. Rylke (red.), Przyroda i miasto. T. I. (strony 143–159). Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
• Tkaczyk-Piechna, B. (1999). Teoria architektury krajobrazu w okresie międzywojennym zawarta w publikacjach z tego okresu. W J. Rylke (red.), Przyroda i miasto. T. II (strony 61–87). Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
• Tkaczyk-Piechna, B. (2000). Hellwigowska wizja ogrodu w jego publikacjach z okresu międzywojennego. W J. Rylke (red.), Przyroda i miasto. T. III (strony 103–119). Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
• Tołwiński, T. (1937). Urbanistyka. T. II. Budowa miasta współczesnego. Warszawa: Wydawnictwo Zakładu Urbanistyki (dawn. Zakład Budowy Miast) Politechniki Warszawskiej.
• Tołwiński, T. (1939). Urbanistyka. T. I. Budowa miasta w przeszłości. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo Zakładu Urbanistyki Politechniki Warszawskiej.
• Tołwiński, T. (1963). Urbanistyka. T. III. Zieleń w urbanistyce. Warszawa: PWN.
• Wirszyłło, R. (1955). O kompozycji terenów i urządzeń kultury fizycznej. Prace Instytutu Urbanistyki i Architektury, 5, 2 (15), 63–98.
• Zielonko, A. (1958). Docent Zygmunt Hellwig. Przegląd Ogrodniczy, 11, 26–27.
• Ziemiańska, J. (2009). Modernizacja terenu Torów Wyścigów Konnych na Służewcu w Warszawie (praca magisterska). Warszawa: SGGW.

Identyfikatory

DOI

10.22630/ASPA.2019.18.1.15