Small mammals of Kampinos National Park and its protection zone, as revealed by analyses of the diet of tawny owls Strix aluco Linnaeus, 1758

• Autorzy: Lesinski G. , Romanowski J. , Gryz J. , Olszewski A. , Kowalski M. , Krauze-Gryz D. , Olech B. , Peplowska-Marczak D. , Tarlowski A.

Warianty tytułu

PL

Drobne ssaki Kampinoskiego Parku Narodowego i jego otuliny wykazane w wyniku analizy diety puszczyków Strix aluco Linnaeus, 1758

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Analyses of tawny owl pellets were used to determine the species composition and distribution of small mammals in Kampinos National Park and its protection zone (central Poland). The total material collected from 58 localities contained the remains of 11,235 vertebrates (including 8,335 mammals). The study revealed 29 species of small mammals of the following orders: Soricomorpha - 4, Chiroptera - 9, Rodentia - 14, Lagomorpha - 1 and Carnivora - 1. These included two bat species of special interest (Myotis myotis and Barbastella barbastellus) listed in the 2nd Annex to the Habitats Directive of the European Union. Muscardinus avellanarius, a rodent typical of broad-leaved woodland, appeared to be relatively common and abundant in suitable habitats. Species inhabiting wet habitats, Microtus oeconomus and Neomys fodiens, were found in many localities, whereas Arvicola amphibius was rarer and less abundant. Some important refuges of small mammals were found, mostly in strictly protected areas. Although the studies conducted to date in this area likely reveal a complete list of small species of Soricomorpha and Rodentia, it is possible that 3-5 species of Chiroptera and 2 small species of Carnivora may remain to be identified.

PL

W pracy analizowano zrzutki puszczyka Strix aluco w celu określenia składu gatunkowego, stanowisk i względnego zagęszczenia drobnych ssaków w Kampinoskim Parku Narodowym i jego otulinie (Fig. 1). Materiał zebrany na 58 stanowiskach zawierał szczątki 11235 ofiar kręgowych, wśród których znajdowało się 8335 ssaków. Wykryto 29 gatunków: ryjówkokształtne Soricomorpha - 4, nietoperze Chiroptera - 9, gryzonie Rodentia - 14, zajęczaki Lagomorpha - 1, drapieżne Carnivora - 1. W badanym materiale stwierdzono obecność trzech cennych gatunków nietoperzy: dwóch wymienionych w II Załączniku Dyrektywy Siedliskowej Unii Europejskiej (nocka dużego Myotis myotis i mopka Barbastella barbastellus) oraz mroczka posrebrzanego Vespertilio murinus znajdującego się Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt (kategoria - „gatunek niniejszej troski" LC). Spośród gryzoni z rodziny popielicowatych Gliridae zanotowano obecność orzesznicy Muscardinus avellanarius, gatunku związanego z drzewostanami liściastymi, zwłaszcza olsami. W odpowiednich środowiskach jej udział w diecie puszczyka wynosił ok. 5%. Stosunkowo często i licznie notowano niektóre gatunki związane ze środowiskami podmokłymi (nornika północnego Microtus oeconomus i rzęsorka rzeczka Neomys fodienś), natomiast karczownik Arvicola amphibius był notowany rzadziej i mniej licznie (Fig. 5). Ważne ostoje bogatych zgrupowań drobnych ssaków zlokalizowano głównie na terenach objętych ochroną ścisłą. W porównaniu z kompleksami leśnymi zlokalizowanymi w północno-wschodniej Polsce, Puszcza Kampinoska wyróżnia się stosunkowo dużym udziałem w diecie puszczyków takich ssaków, jak: nietoperze, gatunki związane ze środowiskiem podmokłym oraz gatunki synantropijne (Tab. 1). Przedstawione tu wyniki pozwoliły na wykazanie prawdopodobnie pełnej listy drobnych ssaków z rzędów: ryjówkokształtne i gryzonie, podczas gdy możliwe jest jeszcze odnalezienie 3-5 gatunków nietoperzy i dwóch małych gatunków drapieżnych.

Słowa kluczowe

EN

small mammal; mammal; Kampinos National Park; protection zone; diet analysis; Tawny Owl; Strix aluco; Soricomorpha; Chiroptera; Rodentia; Lagomorpha; Carnivora; pellet

• Wydawca: -
• Czasopismo: Fragmenta Faunistica
• Rocznik: 2013
• Tom: 56
• Numer: 1
• Opis fizyczny: p.65-81,fig.,ref.

Twórcy

autor

Lesinski G.

• University of Life Sciences – SGGW, Nowoursynowska 159 C, 02-787 Warsaw, Poland

autor

Romanowski J.

• Faculty of Biology and Environmental Studies, University of Cardinal Stefan Wyszynski, Woycickiego 1/3, 01-938 Warsaw, Poland

autor

Gryz J.

• Department of Forest Ecology, Forest Research Institute, Sekocin Stary, Braci Lesnej 3, 05-090 Raszyn, Poland

autor

Olszewski A.

• Kampinos National Park, Tetmajera 38, 05-080 Izabelin, Poland

autor

Kowalski M.

• Wildlife Society „Stork”, Radomska 22/32, 02-323 Warsaw, Poland

autor

Krauze-Gryz D.

• Department of Forest Zoology and Wildlife Management, Warsaw University of Life Sciences – SGGW, Nowoursynowska 159 C, 02-787 Warsaw, Poland

autor

Olech B.

• Czarnieckiego 45 m. 1, 01-548 Warsaw, Poland

autor

Peplowska-Marczak D.

• Kampinos National Park, Tetmajera 38, 05-080 Izabelin, Poland

autor

Tarlowski A.

• Wildlife Society „Stork”, Radomska 22/32, 02-323 Warsaw, Poland

Bibliografia

• Adamczyk К., Chełkowska H. & Walkowa W. 1988. The community of rodents in environments of the suburban zone. Polish Ecological Studies 14:171-195.
• Andrzejewska A., Lenartowicz M. & Somorowska U. 2012. Kampinoski Park Narodowy. In: Bogdanowicz R., Jokiel P. & Pociask-Karteczka J. (eds), Wody w parkach narodowych Polski. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej - Uniwersytet Jagielloński, Komisja Hydrologiczna - Polskie Towarzystwo Geograficzne, Kraków: 106-119.
• Andrzejewska A., Ferchmin M., Kębłowska A. & Otręba A. 2010. Charakterystyka geobotaniczna Puszczy Kampinoskiej. In: ObidziŃSKI A. (ed.), Z Mazowsza na Polesie i Wileńszczyznę. Zróżnicowanie i ochrona szaty roślinnej pogranicza Europy Środkowej i Północno-Wschodniej. Monografia sesji terenowych LV Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego 'Planta in vivo, in vitro et in silico'. Warszawa, 6-12.09.2010, pp. 41-56. Polskie Towarzystwo Botaniczne - Zarząd Główny, Warszawa.
• Andrzejewski R. 2003. Drobne ssaki owadożerne i gryzonie. In: Andrzejewski R. (ed.), Kampinoski Park Narodowy, vol. 1, pp. 655-662. Kampinoski Park Narodowy, Izabelin.
• Andrzejewski R., Babińska-Werka J., Gliwicz J. & Goszczyński J. 1978. Synurbization processes in population of Apodemus agrarius. I. Characteristics of population in urbanization gradient. Acta Theriologica 23: 341-358.
• Bocheński z. jun. 1990. The food of suburban Tawny Owls on the background of birds and mammals occurring in the hunting territory. Acta Zoologica Cracoviensia 33: 149-171.
• Ciechanowski M. & Piksa К. 2004. Myotis bechsteinii (Kuhl, 1819). In: Adamski P., Bartel R., Bereszyński A., Kepel A., Witkowski z. (eds) Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 - podręcznik metodyczny. Vol. 6. Gatunki zwierząt (z wyjątkiem ptaków), pp. 357-362. Ministerstwo Środowiska, Warszawa.
• Danyłow J., Figat E., Jeziorski J., Marczak D., Olech В., Olszewski A., Okołów G., Pepłowska-Marczak D. & siwak A. 2012. Operat Ochrony Fauny. Biblioteka Kampinoskiego Parku Narodowego, Izabelin, 126 pp.
• Fuszara М. & Kowalski M. 2009. Nocek Bechsteina Myotis bechsteinii (Kuhl, 1817) podczas jesiennego rojenia w fortach modlińskich. Nietoperze 10: 81-83.
• Głowaciński Z. (ed.) 2001. Polska Czerwona Księga Zwierząt. Kręgowce. PWRiL, Warszawa, 452 pp.
• Goszczyński J., Jabłoński P., Lesiński G. & Romanowski J. 1993. Variation in diet of Tawny Owl Strix aluco L. along an urbanization gradient. Acta Ornithologica 27: 113-123.
• Gryz J., Góźdź I. & Krauze-Gryz D. 2011. Wpływ antropogenicznego przekształcenia krajobrazu na skład pokarmu puszczyka Strix aluco L. w Biebrzańskim Parku Narodowym. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 30 (3/4): 109-118.
• Gryz J., Krauze D. & Goszczyński J. 2008. The small mammals of Warsaw as inferred from tawny owl (Strix aluco) pellet analyses. Annales Zoologici Fennici 45: 281-285.
• Gryz J., Krauze-Gryz D. & Lesiński G. 2011. Mammals in the vicinity of Rogów (central Poland). Fragmenta Faunistica 54: 183-197.
• Gryz J., Lesiński G., Kowalski M. & Krauze D. 2012. Skład pokarmu puszczyka Strix aluco w Puszczy Białowieskiej. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 68 (2): 100-108.
• Jędrzejewski W., Jędrzejewska В., Zub К., Ruprecht A. L. & Bystrowski с. 1994. Resource use by Tawny Owls Strix aluco in relation to rodent fluctuations in Białowieża National Park, Poland. Journal of Avian Biology 25:308-318.
• Korpimäki E. & Norrdahl K. 1989. Avian predation on mustelids in Europe 1: occurrence and effects on body size variation and life traits. Oikos 55:205-215.
• Kowalski К. 1961. Materiały do znajomości fauny ssaków Puszczy Piskiej. Acta Theriologica 4: 295-296.
• Kowalski M. & Lesiński G. 1986. Fauna drobnych ssaków w Janowie (woj. stołeczne) na podstawie analizy zrzutek płomykówki (Tyto alba Scop.). Przegląd Zoologiczny 30: 327-331.
• Kowalski m. & Lesiński G. 1988. Drobne ssaki w pokarmie puszczyka Strix aluco znad jeziora Łuknajno. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 44 (4): 80-82.
• Kowalski m. & Lesiński g. 1995. Skład gatunkowy i wybiórczość kryjówek nietoperzy w Puszczy Kampinoskiej. Przegląd Przyrodniczy 6 (2): 99-108.
• Kurowski M. 1997. Fauna. In: Zielony R. (ed.), Lasy Puszczy Kozienickiej. Monografia przyrodniczoleśna. Wydawnictwo SGGW, Warszawa: 122-132.
• Lesiński G. 2003. Nietoperze. In: andrzejewski R. (ed.) Kampinoski Park Narodowy, vol. 1. Kampinoski Park Narodowy, Izabelin: 647-654.
• Lesiński G., Blicharski M. & SIELECKI M. 1998. Stanowisko smużki Sicista betulina koło Warszawy. Kulon 3: 101-103.
• Lesiński G., BłachowskI G. & Siuchno M. 2009. Vertebrates in the diet of the tawny owl Strix aluco in northern Podlasie (NE Poland) - comparison of forest and rural habitats. Fragmenta Faunistica 52: 51-59.
• Lesiński G., Fuszara E., Fuszara M., Popczyk B. & Ruprecht A. L. 2008. The occurrence of the northern bat Eptesicus nilssonii (Keyserling et Blasius, 1839) in Warsaw and its vicinity, Central Poland. Nyctalus (N.F.) 13: 137-141.
• Lesiński G., fuszara E. & Kowalski M. 2001. Charakterystyka miejskiego zgrupowania nietoperzy Warszawy. Nietoperze 2: 3-17.
• Lesiński G. & Gryz J. 2008. Localities of three rare mammal species in central and northeastern Poland. Fragmenta Faunistica 51: 63-69.
• Lesiński G. & Gryz J. 2012. How protecting a suburban forest as a natural reserve effected small mammal communities. Urban Ecosystems 15: 103-110.
• Lesiński G., Mackin-Rogalska R., Pinowski J. & Romanowski J. 1990. Wpływ strefy podmiejskiej Warszawy na rozmieszczenie i liczebność ptaków i drobnych ssaków. In: Biernacki et al. (eds), Środowisko przyrodnicze Warszawy, pp. 587-599. PWN, Warszawa. lesiński G., Olszewski a. & Popczyk B. 2011. Forest roads used by commuting and foraging bats in edge and
• interior zones. Polish Journal of Ecology 59: 611-616. lesiński G. & Stolarz p. 2012. Drobne ssaki w Paszkówce koło Krakowa na podstawie analizy zrzutek puszczyka
• Strix aluco. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 68 (2): 109-113. Łopucki R., Mróz I. & Prasowska M. 2007. Zmiany składu gatunkowego gryzoni na terenie olsów Kampinoskiego Parku Narodowego wywołane obniżaniem się poziomu wód gruntowych. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 63 (1): 72-82. neubauer G. & Zagalska-Neubauer M. 2003. Nowe stanowisko orzesznicy Muscardinus avellanaríus na
• Pojezierzu Chełmińskim. Przegląd Przyrodniczy 14(1/2): 186-187. Popczyk В., Lesiński G., Baumann a. & Wojtowicz B. 2008. Kuhl's pipistrelle, Pipistrellus kuhlii (Kuhl, 1817) or Pipistrellus lepidus Blyth, 1845, in Central Poland - accidental record or a result of expansion? Nyctalus (N.F.) 13: 279-281.
• Pucek Z. 1983. Muscardinus avellanaríus Linnaeus, 1758. In: pucek Z., raczyński J. (eds), Atlas of Polish mammals, pp. 137-138. PWN, Warszawa.
• Pucek Z. (ed.) 1984. Klucz do oznaczania ssaków Polski. PWN, Warszawa.
• Pucek z. & Michalak I. 1983. Crocidura leucodon (Hermann, 1780). In: pucek z., raczyński J. (eds) Atlas of Polish mammals. PWN, Warszawa: 60-61.
• Romanowski J. 1988. Trophic ecology of Asio otus (L.) and Athene noctua (Scop.) in the suburbs of Warsaw. Polish Ecological Studies 14: 223-234.
• Romanowski J. & Żmihorski M. 2006. Pokarm pójdźki Athene noctua w sezonie lęgowym z krajobrazu rolniczego Niziny Mazowieckiej. Notatki Ornitologiczne 47: 203-206.
• Romanowski J. & Żmihorski M. 2008. Effect of season, weather and habitat on diet variation of a feeding specialist: a case study of the long-eared owl, Asio otus in Central Poland. Folia Zoologica 57: 41X—419.
• Romanowski J. & Żmihorski M. 2009. Seasonal and habitat variation in the diet of the tawny owl (Strix aluco) in Central Poland during unusually warm years. Biologia 64: 365-369.
• Ruprecht A. L. 1970. Borowiec olbrzymi, Nyctalus lasiopterus (Schreber, 1780) - nowy ssak w faunie Polski. Acta Theriologica 15: 370-371.
• Ruprecht A. L. 1987. Klucz do oznaczania żuchw nietoperzy fauny Polski. Przegląd Zoologiczny 31: 89-105.
• Ruprecht A. L. 2002. Skład pokarmu puszczyka zwyczajnego Strix aluco L. z Beskidu Wyspowego (Dobra k.Limanowej). Przegląd Przyrodniczy 13 (1/2): 191-197.
• Sachanowicz K., Ciechanowski M. & Piksa K. 2006. Distribution patterns, species richness and status of bats in Poland. Vespertilio 9/10: 151-173.
• Zalewski A. 1994. Diet of urban and suburban tawny owls (Strix aluco) in the breeding season. Journal of Raptor Research 28: 246-252.
• Zawadzka D. & Zawadzki J. 2007. Feeding ecology of Tawny Owl (Strix aluco) in Wigry National Park (North East Poland). Acta Zoologica Lituanica 17: 234-241.
• Żmihorski M. 2005. Pokarm uszatki w krajobrazie rolniczym i leśnym. Notatki Ornitologiczne 46: 127-130.
• Żmihorski M. & Osojca G. 2006. Diet of the Tawny Owl (Strix aluco) in the Romincka Forest (North East Poland). Acta Zoologica Lituanica 16: 54-60.