Problem zadłużenia gmin wiejskich na przykładzie województwa wielkopolskiego

• Autorzy: Kozera A.

Warianty tytułu

EN

The problem of indebtedness in rural gminas based on the example of Wielkopolskie province

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jednym z czynników rozwoju lokalnego, w tym gmin wiejskich, jest realizacja inwestycji. Na szczeblu lokalnym ciężar finansowy realizacji znacznej ich części, zwłaszcza w zakresie infrastruktury technicznej i społecznej, spoczywa na gminach. Wejście Polski w struktury europejskie oraz możliwość korzystania przez gminy ze środków unijnych, szczególnie w latach 2007–2013, przyczyniło się do ich rozwoju lokalnego, między innymi do wzrostu atrakcyjności rezydencjalnej i inwestycyjnej wielu z nich, ale także do dynamicznego wzrostu poziomu ich zadłużenia, objęło to także gminy wiejskie. Celem artykułu jest ocena poziomu zjawiska zadłużenia gmin na przykładzie gmin wiejskich w województwie wielkopolskim w latach 2007–2014. Badania przeprowadzono na podstawie baz danych publikowanych przez Ministerstwo Finansów (Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej JST) oraz Główny Urząd Statystyczny (Bank Danych Lokalnych). W pierwszym etapie badań analizie poddano kształtowanie się poziomu i udziału zadłużenia ogółem w dochodach ogółem, a także obciążenie dochodów ogółem obsługą zadłużenia w gminach wiejskich w województwie wielkopolskim na tle pozostałych typów administracyjnych gmin w latach 2007–2014. W drugim etapie badań wykorzystano metodę TOPSIS do przeprowadzenia syntetycznej oceny poziomu zjawiska zadłużenia tych podmiotów i jego zmian w 2014 r. w relacji do 2007 r. Przeprowadzone badania wykazały, że nie tylko wzrósł ogólny poziom zadłużenia gmin wiejskich w badanym okresie, ale także zmniejszyło się zróżnicowanie tych podmiotów w tym zakresie, choć nadal kształtuje się ono na wysokim poziomie. Wśród najbardziej zadłużonych gmin wiejskich w województwie wielkopolskim dominują te o charakterze typowo rolniczym i niskim poziomie samodzielności finansowej, ale także w grupie tej znajdują się gminy wiejskie reprezentujące typ rezydencjalno-usługowy. Gminy wiejskie o typowo rolniczym charakterze wyróżniał jednocześnie najwyższy wzrost poziomu zjawiska w 2014 r. w relacji do 2007 r.

EN

Investing is one of determinants of local development, including the development of rural gminas. Local governments are mostly responsible for financing investments, especially in terms of their technical and social infrastructure. Poland’s accession to the European Union and the possibility for gminas to make use of the EU funds triggered their local development, especially in the period between 2007 and 2013. Many rural gminas became attractive places of residence and investment, but their debt increased dynamically. The aim of this article is to analyse the level of gmina indebtedness based on a case study of rural gminas of Wielkopolskie province in Poland which was carried out between 2007 and 2014. The research was based on the data published by the Ministry of Finance (Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego) and by the Central Statistical Office (Local Data Bank). The first stage of the study included an analysis of a level and share of total indebtedness in total income, and the share of expenditure earmarked for debt servicing in the total income of rural gminas in Wielkopolskie province against other types of gminas in the period 2007–2014. For the purposes of the second stage of the research, TOPSIS method was used to carry out a synthetic assessment of the level of indebtedness of those entities and changes thereof in 2014 in relation to 2007. The study showed that in the period under consideration the general level of indebtedness of rural gminas increased, while the diversity between gminas in this scope decreased, although still remaining at a high level. The high level of indebtedness and its dramatic growth in 2014 in relation to 2007 mainly related to those rural gminas in the Wielkopolskie province which are typically agricultural and feature a low level of financial self-sufficiency.

Słowa kluczowe

PL

gminy wiejskie; zadluzenia; woj.wielkopolskie; metody badan; metoda TOPSIS; analiza wskaznikowa; dochody; sytuacja finansowa; kondycja finansowa

• Wydawca: -
• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2017
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.75-97,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kozera A.

• Katedra Finansów i Rachunkowości, Wydział Ekonomiczno-Społeczny, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul.Wojska Polskiego 28, 60-637 Poznań

Bibliografia

• Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny (www.stat.gov.pl/bdl).
• Bański J. (2014). Perspektywy rozwoju polskiej wsi – wybrane zagadnienia. Wieś i Rolnictwo, 4 (165), 13−25.
• Bieniasz A., Gołaś Z., Łuczak A. (2014). Wielowymiarowa analiza kondycji finansowej gmin wiejskich w Polsce w latach 2007–2011. Wieś i Rolnictwo, 2 (163), 101–121.
• Dylewski M. (2014). Zadłużenie JST – problemy nowej perspektywy finansowej UE. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Studia Ekonomiczne, 198/14, 125–134.
• Dylewski M. (2016). Stabilność finansowa jednostek samorządu terytorialnego u progu nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej. W: Jarmołowicz W. (red.). Gospodarka i finanse wobec wyzwań współczesności (135–147). Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu.
• Filipiak B. (2011). Finanse samorządowe – nowe wyzwania bieżące i perspektywiczne. Warszawa: Difin.
• Hadyński J. (2015). Regionalna konkurencyjność obszarów wiejskich. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodnicznego w Poznaniu.
• Heffner K., Klemens B. (red.) (2016). Obszary wiejskie: wiejska przestrzeń i ludność, aktywność społeczna i przedsiębiorczość. Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
• Hellwig Z. (1968). Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju oraz zasoby i strukturę wykwalifikowanych kadr. Przegląd Statystyczny, 4, 307–326.
• Hwang C.L., Yoon K. (1981). Multiple Attribute Decision-Making: Methods and Applications. Berlin: Springer.
• Kata R. (2015). Ryzyko finansowe w kontekście zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego w Polsce. Optimum. Studia Ekonomiczne, 4 (76), 54–71.
• Kozera A., Głowicka-Wołoszyn R., Wysocki F. (2016). Samodzielność finansowa gmin wiejskich w woj. wielkopolskim. Wiadomości Statystyczne, 2, 73–87.
• Kozera A., Wysocki F. (2015). Typ funkcjonalny a samodzielność finansowa gmin wiejskich województwa wielkopolskiego. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 17 (6), 133–139.
• Poniatowicz M., Salachna M., Perło D. (2010). Efektywne zarządzanie długiem w jednostce samorządu terytorialnego. Warszawa: Oficyna Wolters Kluwer business.
• Rabiczko A., Puszko K. (2013). Czy polskim jednostkom samorządu terytorialnego grozi widmo spirali zadłużenia? W: Poniatowicz M. (red.). Finanse samorządu terytorialnego w niestabilnym otoczeniu (s. 77–84). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Raport o stanie wsi – Polska wieś 2016 (2016). Wilkin J., Nurzyńska I. (red. nauk.). Warszawa: Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Reimann C., Filzmoser P., Garrett R., Dutter R. (2008). Statistical Data Analysis Explained. Applied Environmental Statistics with R. Chichester: John Wiley & Sons, Ltd.
• Rosner A., Stanny M. (2016). Monitoring rozwoju obszarów wiejskich – Etap II. Warszawa: Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi i Rolnictwa, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• Surówka K. (2013). Samodzielność finansowa samorządu terytorialnego w Polsce. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Ustawa z dnia 27 czerwca 2009 roku o finansach publicznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1240).
• Waligóra K. (2013). Zadłużenie jednostek samorządu terytorialnego w aspekcie realizacji projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej (na przykładzie Białegostoku). W: Poniatowicz M. (red.). Finanse samorządu terytorialnego w niestabilnym otoczeniu (s. 65–76). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach 2007–2009. Ministerstwo Finansów (http://www.finanse.mf.gov.pl/budzet-panstwa/finanse-samorzadow/opracowania).
• Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach 2009–2011. Ministerstwo Finansów (http://www.finanse.mf.gov.pl/budzet-panstwa/finanse-samorzadow/opracowania).
• Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach 2012–2014. Ministerstwo Finansów (http://www.finanse.mf.gov.pl/budzet-panstwa/finanse-samorzadow/opracowania).
• Wysocki F. (2010). Metody taksonomiczne w rozpoznawaniu typów ekonomicznych rolnictwa i obszarów wiejskich. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
• Wysocki F., Lira J. (2003). Statystyka opisowa. Poznań: Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego.
• Zadłużenie sektora finansów publicznych I kw. 2016 (2016). Ministerstwo Finansów, Warszawa, www.finanse.mf.gov.pl [dostęp: 5.10.2016].
• Zarębski P. (2015). Typy obszarów wiejskich w Polsce ze względu na poziom rozowju społeczno-gospodarczego i dynamikę przedsiębiorstw. Wieś i Rolnictwo, 3 (168), 63–77.
• Zawora J. (2013). Zadłużenie i wynik operacyjny gmin w świetle uwarunkowań prawnych i samorządowych wydatków inwestycyjnych. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 103, 41–51.
• Zawora J., Zawora P. (2013). Deficyt i zadłużenie samorządów gminnych w świetle ograniczeń ustawowych. Przedsiębiorstwo i Region, 5, 131–139.

Identyfikatory

DOI

10.7366/wir012017/04