Wpływ odmiany i warunków pogodowych okresu wegetacji na zawartość wybranych składników odżywczych i antyżywieniowych w bulwach ziemniaka

• Autorzy: Trawczynski C.

Warianty tytułu

EN

The influence of cultivars and weather conditions of vegetation period on the content of some nutritional and anti-nutritional components in potato tubers

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań polowych przeprowadzonych w latach 2011-2013 było określenie zawartości skrobi, witaminy C, białka ogólnego oraz azotanów i glikoalkaloidów w bulwach kilku odmian ziemniaka (średnio wczesne – Gawin, Legenda, Stasia, średnio późna – Gustaw) z uwzględnieniem warunków pogodowych w latach. Oceniono udział genotypu i warunków wegetacji na zmienność składu chemicznego bulw ziemniaka. Badania przeprowadzono na glebie lekkiej (piasek gliniasty), nawożonej organicznie słomą i międzyplonem gorczycy białej. Nawożenie mineralne stosowano w dawkach: 100 kg N·ha–1, 17,5 kg P·ha–1, 99,6 kg K·ha–1. Lata 2011 i 2013 były niekorzystne, a 2012 rok korzystny pod względem układu warunków pogodowych w okresie wegetacji roślin. Wysoką zawartość składników odżywczych oraz niską antyżywieniowych uzyskano w 2012 roku. W 2011 roku stwierdzono istotnie najmniejszy poziom azotanów w bulwach. W 2013 roku uzyskano istotnie największą zawartość azotanów oraz istotnie najmniejszy poziom skrobi i witaminy C w bulwach. Największy poziom skrobi w bulwach oznaczono u odmiany Gawin, witaminy C u odmiany Gustaw, a białka u odmiany Legenda. Najmniej azotanów w bulwach kumulowała odmiana Gawin, a glikoalkaloidów odmiana Legenda. Zawartość skrobi i glikoalkaloidów determinowane były głównie czynnikiem genetycznym, poziom azotanów warunkami pogodowymi w okresie wegetacji, a białko i witamina C współdziałaniem odmian i lat

EN

The aim of the field experiment conducted in the years 2011-2013 was to determine the content of starch, vitamin C, total protein, nitrates and glycoalkaloids in tubers of some potato cultivars (mid-early – Gawin, Legenda, Stasia, mid-late – Gustaw), taking into account the climate conditions in the years under study. An estimation was made of the effect of genotype and weather conditions during the growing season on the variation of the chemical composition of potato tubers. The investigations were carried out on a light soil (sandy loam) fertilised organically with straw and aftercrop of white mustard. Mineral fertilisation was applied in the doses of 100 kg N ha–1, 17.5 kg P ha–1, 99.6 kg K ha–1. The years 2011 and 2013 were more unfavourable in terms of the weather conditions than the year 2012. The most optimal chemical composition of potato tubers, high content of nutrients and low level of anti-nutritional components was obtained in 2012. In the year 2011 significantly the lowest level of nitrates in tubers was noted. In the year 2013 significantly the highest content of nitrates and the lowest level of starch and vitamin C in tubers was observed. The highest level of starch in tubers was obtained in cultivar Gawin, vitamin C in cultivar Gustaw, and protein in cultivar Legenda. The least amount of nitrates was accumulated in the tubers of cultivar Gawin, and glycoalkaloids in cultivar Legenda. The starch content and glycoalkaloids were determined mainly by the genetic factors, the level of nitrates by the weather conditions during the growing season, and the levels of protein and vitamin C by the interaction of cultivars and years.

Słowa kluczowe

PL

uprawa roslin; ziemniak; odmiany roslin; warunki meteorologiczne; wegetacja; bulwy; skladniki odzywcze; zawartosc skladnikow odzywczych; substancje antyzywieniowe

EN

plant cultivation; potato; plant cultivar; meteorological condition; vegetation; tuber; nutritional component; nutritional component content; antinutritional substance

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrophysica
• Rocznik: 2016
• Tom: 23
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.119-128,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Trawczynski C.

• Zakład Agronomii Ziemniaka, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin - Państwowy Instytut Badawczy, Oddział w Jadwisinie, ul.Szaniawskiego 15, 05-140 Serock

Bibliografia

• Bombik A., Rymuza K., Markowska M., Stankiewicz C., 2007. Variability analysis of selected quantitative characteristics in edible potato varieties. Acta Sci. Pol. Agricultura, 6(3), 5-15.
• Brown C.R., 2005. Antioxidants in potato. Am. J. Potato Res., 82, 163-172.
• Correia M., Barroso A., Barroso M., Soares D., Oliveira M.B., Delerue-Matos C., 2010. Contribution of different vegetable types to exogenous nitrate and nitrite exposure. Food Chem., 120, 960-966.
• Fotyma M., Kęsik K., Pietruch C., 2010. Azot mineralny w glebach jako wskaźnik potrzeb nawozowych roślin i stanu czystości wód glebowo-gruntowych. Nawozy i Nawożenie, 38, 5-83.
• Friedman M., 2006. Potato glycoalkaloids and metabolites: Roles in the plant and in the diet. J. Agric. Food Chem., 54, 8655-8681.
• Frydecka-Mazurczyk A., Zgórska K., 2000. Zawartość azotanów (V) w bulwach ziemniaka w zależności od odmiany, miejsca uprawy i terminu zbioru. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 4(25) Supl., 46-51.
• Frydecka-Mazurczyk A., Zgórska K., 2002. Czynniki wpływające na akumulację glikoalkaloidów w bulwach ziemniaka. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 489, 283-290.Gąsiorowska B., Zarzecka K., 2002. Wpływ terminu zbioru na plon i cechy jakościowe bulw ziemniaka uprawianego w rejonie Siedlec. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 489, 319-325.
• Grudzińska M., Zgórska K., 2008. Wpływ warunków meteorologicznych na zawartość azotanów (V) w bulwach ziemniaka. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 5(60), 98-106.
• Hamouz K., Pazderů K., Lachman J., Orsák M., Pivec V., Hejtmánková K., Tomášek J., Čížek M., 2014. Effect of cultivar, flesh colour, location and year of cultivation on the glycoalkaloid content in potato tubers. Plant Soil Environ., 60, 512-517.
• Jarych-Szyszka M., 2006. Wpływ nawożenia azotowego na zawartość azotanów (V) w bulwach ziemniaka. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2(47) Supl., 76-84.
• Kołodziejczyk M., 2013. Fenotypowa zmienność plonowania, składu chemicznego oraz wybranych cech jakości bulw średnio późnych i późnych odmian ziemniaka jadalnego. Acta Agrophysica, 20 (3), 411-422.
• Kołodziejczyk M., 2014. Wpływ warunków opadowo-termicznych na skład chemiczny oraz wybrane parametry jakości bulw średnio późnych i późnych odmian ziemniaka jadalnego. Annales UMCS, sec. E., 3, 1-10.
• Kraska P., 2002. Wpływ sposobów uprawy, poziomów nawożenia i ochrony na wybrane cechy jakości ziemniaka. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 489, 229-237.
• Leszczyński W., 1994. Wpływ czynników działających w okresie wegetacji ziemniaka na jego jakość. Post. Nauk Rol., 41/46 (6), 55-68.
• Leszczyński W., 2000. Jakość ziemniaka konsumpcyjnego. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 4 (25) Supl., 5-27.
• Leszczyński W., 2012. Znaczenie ziemniaka jako produktu żywnościowego oraz w przetwórstwie przemysłowym. Ziem. Pol., 1/2012, 38-43.
• Mazurczyk W., 1994. Skład chemiczny dojrzałych 30 odmian ziemniaka. Biul. Inst. Ziemn., 44, 55-63.
• Mazurczyk W., Lis B., 2000. Zawartość azotanów i glikoalkaloidów w dojrzałych bulwach ziemniaka jadalnego. Roczn. PZH, 51(1), 37-41.
• Mazurczyk W., Lis B., 2004. Relacje między zawartością witaminy C i azotanów w bulwach różnych odmian ziemniaka. Biul. IHAR 232, 47-52.
• Nowacki W., Boguszewska D., Czerko Z., Goliszewski W., Grudzińska M., Jankowska J., Lutomirska B., Pietraszko M., Trawczyński C., Wierzbicka A., Zarzyńska K., Michalak K., 2015. Charakterystyka Krajowego Rejestru Odmian Ziemniaka. Wyd. XVIII, IHAR O/Jadwisin, 34.
• Pęksa A., 2003. Białko ziemniaczane-charakterystyka i właściwości. Post. Nauk Rol., 50 (5), 79-92.
• Puła J., Skowera B., 2004. Zmienność cech jakościowych bulw ziemniaka odmiany Mila uprawianego na glebie lekkiej w zależności od warunków pogodowych. Acta Agrophysica, 3 (2), 359-366.
• Roztropowicz S., 1989. Środowiskowe, odmianowe i nawozowe źródła zmienności składu chemicznego bulw ziemniaka. Fragm. Agron., 6(6), 33-75.
• Rymuza K., Radzka E., Lenartowicz T., 2015. Wpływ warunków środowiskowych na zawartość skrobi w bulwach odmian ziemniaka średnio wczesnego. Acta Agrophysica 22 (3), 279-289.
• Sołtys D., 2013. Solanina i chakonina – główne glikoalkaloidy ziemniaka (Solanum tuberosum L.). KOSMOS, 62, 129-138.
• Trawczyński C., 2010. Wykorzystanie azotu z nawozów przez odmiany ziemniaka o zróżnicowanych wymaganiach w stosunku do tego składnika. Biul. IHAR-PIB, 256, 133-140.
• Trawczyński C., Wierzbicka A., 2011. Odmianowe i środowiskowe zróżnicowanie zawartości glikoalkaloidów w bulwach ziemniaka. Biuletyn IHAR-PIB, 262, 119-126.
• Trawczyński C., Wierzbicka A., 2012. Relacje między zawartością witaminy C i azotanów w bulwach odmian ziemniaka należących do różnych grup wczesności. Biul. IHAR-PIB, 266, 143-150.Trętowski J., Boligłowa E., Bombik A., 1989. Zmienność plonu i zawartości skrobi u odmian ziemniaka różnych grup wczesności. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 382, 70-77.
• Wierzbicka A., Trawczyński C., 2011. Czynniki wpływające na pobranie i wykorzystanie azotu przez jadalne i skrobiowe odmiany ziemniaka. Biul. IHAR-PIB, 259, 203-210.
• Zarzecka K., Antolak M., Pszczółkowski P., 2004. Plonowanie dziesięciu średnio wczesnych odmian ziemniaka w warunkach Podlasia. Zesz. Nauk. AP Roln. Siedlce, 65, 59-63.
• Zarzecka K., Gugała M., 2007. Changes in the content of glycoalkaloids in potato tubers according to soil tillage and weed control methods. Plant Soil Environ., 53, 247-251.
• Zarzecka K., Gugała M., Mystkowska I., 2013. Glycoalkaloid contents in potato leaves and tubers as influenced by insecticide application. Plant Soil Environ., 59, 183-188.
• Zgórska K., Czerko Z., Grudzińska M., 2006. Wpływ wybranych czynników na zawartość glikoalkaloidów w bulwach ziemniaka. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 1 (46) Suppl., 229-234.