Współczesne procesy eoliczne w Europie

• Autorzy: Wojtanowicz J.

Warianty tytułu

EN

Contemporary aeolian processes in Europe

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Aeolian processes nowadays belong to the most important exogenetic processes forming the European landscape. On the one hand, these processes are developing under natural conditions in the areas beyond the extent of forest and compact plant cover, i.e. in the far North (polar countries), in the semi-desert on the Caspian Sea, in the upper parts of mountains, on sea coasts, and on the other hand in anthropogenically transformed areas, i.e. mostly in arable land. The following types of contemporary aeolian processes in Europe are distinguished and described: 1) dust storms and aeolian dust deposition, 2) wind erosion of soils and dune deflation, 3) aeolian processes in river valleys, 4) aeolian processes in mountains, 5) aeolian processes on sea coasts. The first two processes (dust storms and wind erosion) are the most important. Their significance results from the common occurrence (Fig. 1) and real and potential intensity of these phenomena - including extreme ones. They can cause heavy economic losses.

Słowa kluczowe

PL

Europa; procesy eoliczne; burze; pyly eoliczne; erozja wietrzna; deflacja; plaze

• Wydawca: -
• Czasopismo: Prace i Studia Geograficzne
• Rocznik: 2009
• Tom: 41
• Opis fizyczny: s.235-244,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wojtanowicz J.

• Zakład Geografii Fizycznej i Paleogeografii, Instytut Nauk o Ziemi, Wydział Biologii i Nauk o Ziemi, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Lublin

Bibliografia

• Borówka R. K., 1980. Współczesne procesy transportu i sedymentacji piasków eolicznych oraz ich uwarunkowania i skutki na obszarze wydm nadmorskich. PWN, Warszawa.
• Borsy Z., 1971, Studies on wind erosion in the wind-blown sand areas of Hungary. Acta Geographica Debrecina X, 123-132.
• Bryant J. D., 1982. Loess deposits in lower Adventdalen, Spitsbergen. Polar Research 2, 93-103.
• Fullen M. A., 1985. Wind erosion of arable soils in East Shropshire (England) during spring 1983. Catena 12, 2-3, 111-120.
• Goossens D., Gross J., 2002. Similarities and dissimilarities between the dynamics of sand and dust during wind erosion of loamy sandy soil. Catena 47, 4, 269-289.
• Grosse B., 1956. Die Erodierbarkeit von Böden durch Wind. Geol. Jb 71, 527-530.
• Haskevych V., 2004. Deflation processes in agrolandscapes of Smal Polissya (in. ukr., sum.), Fižicna geografija ta geomorfologija, 46, 2, 39-46.
• Izmaiłow B., 1984. Eolian processes in Alpinie belts of the high Tatra Mountains, Poland. Earth Surface Processes and Landforms 9, 143-151.
• Jahn A., 1969. Niweo-eoliczne procesy w Sudetach i ich działanie na glebę. Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich 5, 18, Kraków, 53-92.
• Keś A. S., Fiedorowič W. B. A., 1976. Procesy formirovania eołovogo miełkoziema v prostranstve i vo vremeni. Geomorphology and Paleogeography, set. 1, INQUA 76, Moskva, 160-164.
• Kostrzewski A., Stach A., Szpikowski J., 1994. Transport i opad eoliczny jako wskaźnik erozji gleb (Pojezierze Drawskie, Równina Wrzesińska). Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu CCLXVI, Poznań, 201-209.
• Kotarba A., 1983. Współczesne procesy eoliczne i stabilizacja zdegradowanych wierzchowin grzbietowych w piętrze halnym Tatr Polskich. Przegląd Geogr. 55, 1, 171-182.
• Laskowski K., 1981. Wpływ wydm i procesów eolicznych na kształtowanie się dolin rzek nizinnych u schyłku plejstocenu i holocenu. Kwart. Geol. 25, 2, 399-412.
• Littmann T., 1991. Recent African dust deposition in West Germany - sediment characteristics and climatological aspects. Catena Supplement 20, 57-73.
• López M. V., 1998. Wind erosion in agricultural soils: an example of limited supply of particles available for erosion. Catena 33, 1, 17-28.
• Miszalski J., 1973. Współczesne procesy eoliczne na Pobrzeżu Słowińskim – Studium fotointerpretacyjne. Dok. Geogr. 3, Warszawa, 1-150.
• Morrocco S. M., Ballantyne C. K., Spencer J. Q. G., Robinson R. A. J., 2007. Age and significance of aeolian sediment reworking on high plateaux in the Scottish Highlands. The Holocene 17, 3, 349-360.
• Nalivkin D. V., 1969. Uragany, buri i smerči - Geografičeskije osobiennosti i geologičeskaja diejatielnost'. Nauka, Leningrad.
• Pękala K., 1970. Rumowiska skalne i współczesne procesy morfogenetyczne w Bieszczadach Zachodnich. Ann. UMCS, sec. B, 24, Lublin, 47-98.
• Pye K., 1983. Coastal dunes. Progress in Physical Geography 7, 4, 531-557.
• Pye K., 1992. Aeolian dust transport and deposition over Crete and adjacent parts of the Mediterranean Sea. Earth Surface Processes and Landforms 17, 3, 271-288.
• Rapp A., 1984. Are terra rossa in Europe eolian deposits from Africa? Geologiska Föreninges i Stockholm Förhundlingar 105, 2, 161-168.
• Rapp A., Nihlén T., 1991. Desert dust-storms and loess deposits in North Africa and South Europe. Catena Supplement 20, 43-55.
• Rączkowska Z., 2007. Współczesna rzeźba peryglacjalna wysokich gór Europy, Prace Geogr. IG PAN 212, Warszawa.
• Repelewska-Pękalowa J., Pękala K., 1991. Natężenie erozji eolicznej gleb na Lubelszczyźnie, [w:] Erozja gleb i jej zapobieganie, Akademia Rolnicza w Lublinie, Lublin, 293-302.
• Ries J. B., Langer M., Rehberg C., 2000. Experimental investigation on water and wind erosion on abandoned fields and arable land in the Ebro Basin, Aragón/Spain, Zeitschrift f. Geomorph. N. F., Suppl.-Bd 121, 91-108.
• Ritchie W., 1992. Coastal parabolic dunes of the Sands of Forvie. Scottish Geogr. Magazine 108, 1, 39-44.
• Smirnova L. F., 1985. Vetrovaja erozija počv. Izd. Mosk, Un-ta, Moskva.
• Švehlik R., 2000. Influence of anthropogeous activities on the spread of wind erosion, [w:] A T. Jankowski, I. I. Pirozhik (red.), Nature use in the different conditions of human impact, Minsk-Sosnowiec, 85-90.
• Vasiliev J. I., Sazhin A. N., Dołgilevitsch M. I., Florova L. S., 1988. Pylnye buri na jugie Russkoj ravniny, Izv. AN SSSR, Ser. Geogr. 1988/3, 95-101.
• Vuorela I., 1983. Field erosion by wind as indicated by fluctuations in the ash content of Sphagnum peat. Bull. Geol. Soc. Finland 55, 1, 25-33.
• Wojtanowicz J., 1972. Burze pyłowe i ich znaczenie geomorfologiczne w świetle dotychczasowych badań. Czas. Geogr. 43, 3, 265-294.
• Wojtanowicz J., 1976. Występowanie i intensywność współczesnych procesów wywiewania i akumulacja pyłu eolicznego. Biul. Inst. Geol 297, Z badań czwartorzędu w Polsce 18, 93-102.
• Wojtanowicz J., 1990. Procesy eoliczne, [w:] M. Bogacki (red.), Współczesne przemiany rzeźby Polski Południowo-Wschodniej, Prace Geogr.153, 99-107.
• Wojtanowicz J., 1991. Procesy eoliczne, [w:] L. Starkel (red.), Geografia Polski - środowisko przyrodnicze, PWN, Warszawa, 427-430.
• Wojtanowicz J., 2007. Zjawiska ekstremalne w procesie eolicznym - ich rola morfogenetyczna, [w:] E. Smolska, D. Giriat (red.), Rekonstrukcja dynamiki procesów geomorfologicznych - formy rzeźby i osady, Warszawa, 439-443.