Poziom życia ludności na obszarach wiejskich i miejskich w Polsce

• Autorzy: Sompolska-Rzechula A. , Olenczuk-Paszel A.

Warianty tytułu

EN

Level of living of the population of rural and urban areas in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ocena poziomu życia ludności umożliwia identyfikację dysproporcji warunków, w których żyje społeczeństwo. Poznanie badanego zjawiska stanowi podstawę do wyodrębnienia obszarów o podobnym poziomie życia, a także rozpoznania zagrożeń w rozwoju konkretnej jednostki samorządu terytorialnego. Wiedza o zróżnicowaniu warunków egzystencji ludności jest szczególnie ważna we współczesnej gospodarce, która pozostaje w procesie permanentnych przemian mających źródło nie tyko w sferze ekonomicznej, społecznej czy środowiskowej, ale również politycznej. Dzięki zidentyfikowaniu różnic w poziomie życia władze jednostek samorządowych mogą podejmować decyzje stymulujące ich rozwój lub przeciwdziałające ich recesji. Celem pracy było porównanie poziomu życia mieszkańców obszarów wiejskich i miejskich w Polsce. Realizacja celu nastąpiła poprzez identyfikację czynników określających badane zjawisko i jego ocenę. Ze względu na złożony charakter przedmiotu analizy do jego oceny przyjęto różne sfery życia, uznając je za jednakowo ważne. Badaniem objęto rok 2014. W opracowaniu dokonano liniowego porządkowania obszarów wiejskich i miejskich w województwach Polski z wykorzystaniem metody TOPSIS. Na podstawie wartości mierników utworzono cztery grupy typologiczne obiektów. Zarówno obszary wiejskie, jak i miejskie są zróżnicowane pod względem poziomu życia. Nie stwierdzono zgodności w pozycjach zajmowanych przez województwa ze względu na poziom życia ludności obszarów wiejskich i miejskich.

EN

The evaluation of a population level of living enables to identify disproportions of conditions in which the society lives. By studying the phenomenon one can point out areas where those level are similar as well as identify threats concerning a development of a given community. Knowledge about difference in the level of living is particularly essential in the contemporary economy which is in the process of continuous economic, social, environmental and political transformation. By identifying differences in the level of living, local government authorities can make decisions that stimulate community development or prevent its recession. The aim of the study was to compare the level of living of rural and urban inhabitants in Poland. First, factors were identified which determine the studied phenomenon, which was then evaluated. Due to a complex nature of the subject of the analysis, various spheres of life were studied as equally important for evaluation. The analysis refers to the 2014 data. The TOPSIS method was applied for linear ordering of rural and urban areas of Poland. Based on the value of measures, four groups of objects for study were identified in each category. Both rural and urban areas are different in terms of the level of living. There was no compliance in the ranking positions occupied by voivodships with regard to the level of living on rural and urban areas.

Słowa kluczowe

PL

Polska; ludnosc; obszary wiejskie; miasta; wojewodztwa; poziom zycia; metoda TOPSIS; mierniki syntetyczne; struktura obszarowa; metody badan

• Wydawca: -
• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2017
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.77-96,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Sompolska-Rzechula A.

• Katedra Zastosowań Matematyki w Ekonomii, Wydział Ekonomiczny, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul.Janickiego 31, 71-270 Szczecin

autor

Olenczuk-Paszel A.

• Katedra Nieruchomości, Agrobiznesu i Ekonomii Środowiska, Wydział Ekonomiczny, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul.Żołnierska 47, 70-210 Szczecin

Bibliografia

• Diagnoza społeczna (2015). J. Czapiński, T. Panek (red.). www.diagnoza.com [dostęp: 31.01.2017].
• Drewnowski J. (1966). The Level of Living Index. Geneva: United Nations Research Institute for Social Development.
• Encyklopedia multimedialna, https://encyklopedia.pwn.pl [dostęp: 31.01.2017].
• Furmanek W. (2008). Zarys humanistycznej teorii pracy. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Gutkowska K., Ozimek I., Laskowski W. (2001). Uwarunkowania konsumpcji polskich gospodarstw domowych. Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.
• Hwang C.L., Yoon K. (1981). Multiple Attribute Decision-Making: Methods and Applications. Berlin: Springer.
• Jung B.H. (1989). Ekonomia czasu wolnego. Warszawa: PWN.
• Kolman R. (2009). Kwalitologia. Wiedza o różnych dziedzinach jakości. Warszawa: Placet.
• Krajowy Raport o Rozwoju Społecznym Polska 2012 (2012). Warszawa: Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) Biuro Projektowe w Warszawie.
• Kukuła K. (2000). Metoda unitaryzacji zerowanej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Liszewski S. (2004). Rola i zadania geografii w badaniach zróżnicowania przestrzennego warunków życia mieszkańców miast. W: I. Jażdżewska (red.). Zróżnicowanie warunków życia ludności w mieście (s. 6–17). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Luszniewicz A. (1978). Statystyka społeczna. Warszawa: PWN.
• Luszniewicz A. (1982). Statystyka społeczna. Podstawowe problemy i metody. Warszawa: PWE.
• Majka A. (2015). Taksonomiczna analiza zróżnicowania poziomu życia w Polsce. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
• Migała-Warchoł A. (2010). Ocena zróżnicowania poziomu życia mieszkańców województwa podkarpackiego. Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych, 11 (2), 222–231.
• Mularska-Kucharek M., Wiktorowicz J. (2012). Jakość życia mieszkańców Łodzi. Wymiar subiektywny. Studia Regionalne i Lokalne, 2 (48), 92–117.
• Nowicki M. (red.) (2012). Atlas jakości życia w województwie pomorskim. Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową. www.ibngr.pl/Publikacje/Raporty-IBnGR/Atlas-Jakosci-Zycia-w-wojewodztwie-pomorskim [dostęp: 30.01.2017].
• Nykiel L. (2009). Funkcje i rola państwa na rynku mieszkaniowym. Studia i Materiały Towarzystwa Naukowego Nieruchomości, 17 (4), 7–22.
• Obszary wiejskie w Polsce w 2014 r. (2016). Warszawa: GUS.
• Panek T. (red.) (2007). Statystyka społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Pisz Z. (red.) (2002). Zadania społeczne. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu.
• Płaziak M. (2004). Poziom życia ludności miast województwa małopolskiego, ze szczególnym uwzględnieniem miast małych i najmniejszych. W: I. Jażdżewska (red.). Zróżnicowanie przestrzenne warunków życia ludności w mieście (aglomeracji miejskiej) (s. 121–129). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Raźniak P., Winiarczyk-Raźniak A. (2014). Warunki mieszkaniowe jako wymiar procesów suburbanizacji w wybranych obszarach metropolitalnych w Polsce. Acta Geographica Silesiana, 16, 73–82.
• Rosner A. (2015). Problem pomiaru poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego. Skala pomiarowa i jej własności. Wieś i Rolnictwo, 4 (169), 11–31.
• Sadowska-Snarska C. (2001). Społeczno-gospodarcze aspekty funkcjonowania Biebrzańskiego Parku Narodowego. Białystok: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku.
• Sen A.K., Anand S. (1994). Human Development Index: Methodology and Measurement. Occasional Papers. http://hdr.undp.org/en/content/human-development-index-methodology-and-measurement [dostęp: 31.01.2017].
• Słaby T. (1990). Poziom życia, jakość życia. Wiadomości Statystyczne, 6, 1–22.
• Słaby T. (1998). Czas wolny w świetle badania budżetu czasu. W: Budżet czasu ludności 1996. Studia i Analizy Statystyczne GUS. Warszawa: GUS.
• Szczepanowski A.E. (2010). Walory przyrodnicze regionu w kształtowaniu jakości życia na przykładzie województwa podlaskiego. Zarządzanie Publiczne, 4 (12), 59–70.
• Szymańska D., Biegańska J. (2011). Obszary wiejskie w Polsce w świetle analizy wybranych elementów infrastruktury i mieszkalnictwa. W: E. Kacprzak, A. Kołodziejczak (red.). Regionalne zróżnicowanie rozwoju społeczno-gospodarczego na obszarach wiejskich. Poznań: Biuletyn Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
• Ustawa z dnia 2.04.1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1997 Nr 78, poz. 483 ze zmianami.
• Wnuk-Lipiński E. (1972). Praca i wypoczynek w budżecie czasu. Wrocław: Wydawnictwo PAN.
• Wyrostek M. (2013). Praca jako determinanta jakości życia człowieka. Zarządzanie i Finanse, 1/3, 493–503.
• Wysocki F. (2010). Metody taksonomiczne w rozpoznawaniu typów ekonomicznych rolnictwa i obszarów wiejskich. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
• Zborowski A. (2005). Przemiany struktury społeczno-przestrzennej regionu miejskiego w okresie realnego socjalizmu i transformacji ustrojowej (na przykładzie Krakowa). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Zeliaś A. (red.) (2000). Taksonomiczna analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu życia w Polsce w ujęciu dynamicznym. Kraków: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie.

Identyfikatory

DOI

10.7366/wir042017/05