Drzewozbiór Stanisława Wodzickiego, cz. 1

• Autorzy: Dolatowski J.

Warianty tytułu

EN

Stanislaw Wodzicki’s collections of trees and shrubs, part 1

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Stanisław Wodzicki (1764–1843), one of the most important Polish political figures in Kraków in the first half of the 19th century, was a passionate amateur botanist. His substantial and modern collection of plants, mainly trees and shrubs, in Niedźwiedź outside Kraków, was most impressive, both in size as well as in the ambitious acclimatization trials. Wodzicki bought Niedźwiedź in 1808 and, within three years, started to plant his first foreign trees and shrubs. From 1831 Wodzicki devoted his time exclusively to botany and gardening. After his death the trees growing in the Niedźwiedź arboretum were sold for timber! He published six volumes of books O chodowaniu, użytku, mnożeniu i poznawaniu Drzew, Krzewów, Roślin i Ziół... (On the growing, use, propagation and knowledge of trees, shrubs, plants and herbs...), four volumes of one of Poland’s first horticultural periodicals – Dziennik Ogrodniczy (Gardener’s Newspaper) and many plant lists. As far as those lists were concerned, they were prepared extremely thoroughly. The first, published in 1813, was entitled Catalogue of Plants from the Niedźwiedź garden, which anyone is always welcome to acquire to replace plants missing from said garden. The most important list for dendrologists is the ”List of hardy woody plants of the Niedźwiedź garden, i.e. a list of genera and species either planted out or in turf beds, which are cultivated in that garden as of 1832” published in 1833. Wodzicki was an amateur, but he was one of the first to introduce into Polish botanical literature Jussieu’s modern system for the plant kingdom. Wodzicki pioneered the forestry cultivation of certain species on his land. For example, he was amongst the first in Poland to cultivate Pinus strobus, about which he made many observations and comments. He grew many species and cultivars extremely early, some of his dates of introduction are surprisingly early. The following dates of introduction into cultivation in Niedźwiedź should be mentioned: Juniperus horizontalis – 1829, Pinus cembra var. sibirica – 1817, Sciadopitys verticillata – 1828, Thuja plicata – 1826, Thujopsis dolabrata – 1827, and Tsuga dumosa – 1828.

Słowa kluczowe

PL

Wodzicki Stanislaw; dendrologia; drzewa; krzewy; introdukcja; aklimatyzacja roslin; kolekcje roslin; ogrody dendrologiczne; Arboretum w Niedzwiedziu; wiek XVIII-XIX

• Wydawca: -
• Czasopismo: Rocznik Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego
• Rocznik: 2011
• Tom: 59
• Opis fizyczny: s.23-35,rys.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Dolatowski J.

• Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach, Bolestraszyce 130, 37-700 Przemyśl

Bibliografia

• ADAMSKI W. 1826 [1825]. Dissertatio inauguralis sistens prodromum historiæ rei herbariæ in Polonia. Vratislaviæ.
• BELLON S., TUMIŁOWICZ J., KRÓL S. 1977. Obce gatunki drzew w gospodarstwie leśnym. PWRiL, Warszawa.
• BESSER W. 1811. Catalogue des Plantes du Jardin Botanique de Krzemieniec en Volhynie.
• BESSER W. 1816. Catalogus Plantarum in Horto Botanico Gymnasii Volhyniensis Cremenci cultarum.
• BOJARCZUK T. 1971. Katalog drzew i krzewów z Podzamcza z 1815 r. Arboretum Kórnickie 16: 305–313.
• CIOŁEK G., PLAPIS W. 1968. Materiały do słownika twórców ogrodów polskich. PWN, Warszawa.
• CZARTORYSKA I. 1805. Myśli różne o sposobie zakładania ogrodów. Wrocław.
• DOLATOWSKI J. 1985. Gehölzsammlungen des Grafen Wodzicki in Niedźwiedź – die erste Grosseinführung fremdländischer Gehölzarten in Polen. Folia Dendrologica 15: 315–323.
• DOLATOWSKI J. 1992. Arboretum Stanisława Wodzickiego w Niedźwiedziu na tle innych kolekcji dendrologicznych w Polsce na początku XIX wieku. Praca doktorska, rkps, Biblioteka Główna SGGW, Warszawa; biblioteka Instytutu Dendrologii PAN, Kórnik; oraz zbiory autora, Policzna.
• DRÈGE J. 1905. Stulecie Zakładu ogrodniczego Ulrychowskiego. 1805–1905 (Kartka z dziejów ogrodnictwa krajowego). C. Ulrych, Warszawa.
• ESTREICHER K. 1880. Bibliografia polska…, 5. Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
• GROCHOWSKI T. 1927. Zarys bibljografji ogrodniczej polskiej. Towarzystwo Ogrodnicze w Krakowie, Kraków.
• HRYNIEWIECKI B., KOBENDZA R. 1932. Przewodnik po Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Ogród Botaniczny UW, Warszawa.
• JANKOWSKI E. 1884. Dziennik Ogrodniczy Stanisława hr. Wodzickiego. Ogrodnik Polski 12.
• JANKOWSKI E. 1923. Dzieje ogrodnictwa w Polsce w zarysie. Bank dla handlu i przemysłu, Warszawa.
• JANKOWSKI E. 1926. Z dziejów ogrodnictwa w Polsce. Pamiętnik Jubileuszowej Wystawy Ogrodniczej w Poznaniu: 23–32. Komitet J. W. O., Poznań.
• JANKOWSKI E. 1972. Wspomnienia ogrodnika. PIW, Warszawa. Katalog drzew, krzewów i kwiatów, które znaydują się w Konarzewie roku 1816. Biblioteka Kórnicka, sygn. BK 7954.
• KLEIN F. 1914. Planty krakowskie, wydanie wznowione. Towarzystwo Obrony Piękności Krakowa i Okolicy, 2, Kraków.
• OUDEN P. den, BOOM B. K. 1978. Manual of Conifers. M. Nijhoff, The Hague–Boston–London.
• ROSTAFIŃSKI J. 1900. Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin poprzedzony historyczną rozprawą o źródłach przez... Akademia Umiejętności, Kraków.
• SCHMIDT P. A. 1985. Introduktion der Fichten (Gattung Picea A. Dietr.) in forstliche und gärtnerische Kultur auf dem Gebiet der DDR. IX Congressus Dendrologicus Praha – Průhonice, pp. 25–25c.
• SCHULTES J. A. 1806. Catalogus I. plantarum horti bot. C. R. Universitatis Cracoviensis…Kraków.
• SCHULTES J. A. 1808. Catalogus plantarum horti botanici C. R. Universitatis Cracoviensis…Kraków.
• SENETA W. 1987. Drzewa i krzewy iglaste, 1–2 (wyd. 2). PWN, Warszawa.
• SENETA W. 1993a. Ciekawostki dendrologiczne (VIII) [Wybrane fragmenty (cytaty) z dzieł S. Wodzickiego…]. Rocznik Dendrologiczny 41: 131–139.
• SENETA W. 1993b. Wykaz publikacji Stanisława Wodzickiego z okresu 1813–1842. W 150. rocznicę śmierci autora (1767–1843). Rocznik Dendrologiczny 41: 171–172.
• Spis Roslin Ozdobnych znajdujących się w Ogrodzie Botanicznym Liceum Wołyńskiego w Krzemieńcu…, 1821.