Wspinaczka sportowa konkurencją olimpijską? Śladami starań o miejsce w programie igrzysk

• Autorzy: Regwelski T. , Roszkowska E.

Warianty tytułu

EN

Sport climbing, the Olimpyc’s discipline? Following the attempts of place in the Olimpyc’s game program

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ideą przewodnią nowożytnych igrzysk olimpijskich organizowanych od 1896 r. jest łacińska maksyma Citius, Altius, Fortius. Wspinaczka sportowa to dyscyplina, w której owo szybciej, wyżej, mocniej jest uchwytne i w pełni realizowane. Działania na rzecz wprowadzenia wspinaczki sportowej do programu igrzysk olimpijskich czynione są od lat 80. XX w. Wcześniej jednak alpinizm, nie będąc dyscypliną olimpijską, był (często wbrew woli większości środowisk alpinistycznych) obecny na igrzyskach. Lata 80. XX wieku przyniosły intensywny rozwój wspinaczki sportowej i zawodów wspinaczkowych. W 1987 r. powołano Międzynarodowy Komitet Wspinaczki Zawodniczej, ujednolicono i sprecyzowano procedury przeprowadzania zawodów wspinaczkowych oraz uzgodniono strategię rozwoju wspinaczki sportowej z myślą o igrzyskach olimpijskich. W 1992 r. w Chambery zorganizowano zawody wspinaczkowe „Pro-Olympique”, których zadaniem była promocja wspinaczki jako przyszłej dyscypliny olimpijskiej. W 2007 r. we Frankfurcie nad Menem powołano do życia International Federation of Sport Climbing (IFSC). Dzięki staraniom IFSC, 12 lutego 2010 r. MKOl oficjalnie uznał wspinanie za dyscyplinę sportową. 28 września 2015 r. wspinaczkę wpisano również na listę dyscyplin oczekujących na ewentualne włączenie do programów igrzysk Tokio 2020. Na 129 Sesji Plenarnej MKOl w Rio 3 sierpnia 2016 r. wspinaczka sportowa została włączona do programu igrzysk olimpijskich w Tokio 2020. Włączenie wspinaczki do rodziny sportów olimpijskich to wielka szansa dla rozwoju tej spektakularnej dyscypliny i ukoronowanie wielu lat starań, podejmowanych przez stowarzyszenia i środowiska wspinaczkowe na całym świecie.

EN

The leading idea of new era of Olympics’ games organised since 1896 is Latin sentence Citius, Altius, Fortius. Sport climbing is a discipline, in which these faster, higher, stronger is perceptible and fully effected. Activities to include sports climbing into the Olympic Game program, has been realising since 80th of XX century. Before, alpinism which was not Olympic discipline, was frequently, against the willingness of the majority of alpinist societies, was present on Olympic Game. 80th in XX century came with intensive development of sports climbing and climbing competition. In 1987 International Sports Climbing Committee has been found, procedures of conducting of climbing competition have been unified and specified and agreed strategy of development of sports climbing in the consideration of Olympic Games. In 1992 in Chambery the climbing competition “Pro-Omypique” has been organized. In 2007 in Frankfurt the International Federation of Sport Climbing (IFSC) has been found. Thanks to the attempts of IFSC, 12th February 2010 the International Olympic Committee considered climbing as a sports discipline. Three years later climbing has been listed on the waiting list of eventual discipline at the program at the Tokyo Olympic Game in 2020. At the 129. Plenary session of the IOC in Rio, on August 3, 2016, sport climbing has been included to the Program of the Olympic Games in Tokyo 2020. Implementation of climbing into the Olympic Game program is a big chance for development of this spectacular discipline and capstone of many years’ attempts, which were done by climbing organizations and societies worldwide.

Słowa kluczowe

PL

sport; historia; igrzyska olimpijskie; alpinizm; wspinaczka sportowa; dyscypliny sportowe

• Wydawca: -
• Czasopismo: Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna
• Rocznik: 2016
• Tom: 15
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.35-49,bibliogr.

Twórcy

autor

Regwelski T.

• Zakład Alpinizmu i Turystyki Kwalifikowanej, Akademia Wychowania Fizycznego im.Bronisława Czecha w Krakowie, Kraków

autor

Roszkowska E.

• Zakład Alpinizmu i Turystyki Kwalifikowanej, Akademia Wychowania Fizycznego im.Bronisława Czecha w Krakowie, Kraków

Bibliografia

• A. Źródła
• Źródła archiwalne:
• Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem – zbiory archiwalne, Pismo Komitetu Organizacyjnego V Igrzysk Olimpijskich w Sztokholmie w 1912 r. do Towarzystwa Tatrzańskiego z dnia 5 września 1911 r., sygn. AR/NO/237.
• http://www.historischesalpenarchiv.org/data/dokumente/main/5/00124449_m.pdf, Toni Schmid’s Beisetzung an 19. Mai 1932 im Waldfriedhof München.
• Źródła drukowane:
• Baumeister H., Sensation in Zermat, „Der Bergsteiger” 1931/32, s. 17–20.
• Carrel F., Escalade, le Fol Espoir Olympique, „Grimper” 2002, no 2, s. 22–26.
• CEC obraduje, „Taternik” 1991, nr 1, s. 49.
• Coubertin P. de, Philemon T.J., Politis N.G., Anninos Ch., The Olimpic Games B.C.776–A.D.1896, Second part: The Olimpic Games in 1896, London 1897.
• Marcisz A., Chambery’92, „Góry” 1992, nr 3, s. 12.
• Medal za działalność turystyczną, „Taternik” 1911, nr 6, s. 108.
• Odznaczenie pisarzy alpinistycznych, „Taternik” 1932, nr 4, s. 101.
• Paczkowski A., Przed nami skałkowy puchar świata, „Taternik” 1987, nr 2, s. 80–81.
• Prokopek L., Wyrób skałopodobny, „Taterniczek” 1989, nr 36, s. 22–27.
• Pustelnik P., Spotkanie na olimpijskim szczycie, „Taternik” 1996, nr 1, s. 34.
• „Rivista Mensile” 1934, nr 2, s. 93–94.
• Schmid Franz, „Der Bergsteiger” 1985, H. 9, s. 39–41.
• Sport et alpinisme, „Alpinisme” 1937, no 45, s. 42–43.
• Sport Rocca’85, „Taterniczek” 1986, nr 1, s. 25.
• Steinitzer A., Das Matterhorn als Symbol des Anfangs und Endes, „Mitteilungen des Deutschen und Österreichischen Alpenvereins” 1932, Nr. 2, s. 30–32.
• Stenitzer H., Zur Psychologie des Alpinismus, „Graphologische Monatshefte” 1907, Heft 9–12, s. 73–107.
• „Taternik” 1936, nr 2, s. 36.
• W sprawie nagród przyznawanych za wyczyny alpinistyczne (tłum. R. Drojecka), „Taternik” 1936/37, nr 6, s. 211–212.
• Netografia:
• http://library.la84.org/6oic/OfficialReports/1924/1924part4.pdf, La remise du Prix Olympique d’Alpinisme.
• http://www.sports-reference.com/olympics/sport/GYM, [dostęp:27.04.2016].
• http://uiaaclimbing.com.
• http://wspinanie.pl/2015/09/igrzyska-tokyo-2020-wspinaczka.
• http://wspinolog.com/?p=907
• http://www.ifsc-climbing.org/index.php/about-ifsc/what-is-the-ifsc/history.
• http://www.portalgorski.pl/nowosci/rozne/1242-sport-czy-filozofia-zycia.
• http://wspinanie.pl/2016/08/tokyo-2020
• B. Literatura
• Bauer P., Im Kampf um den Himalaya. Der erste Angriff auf den Kangchendzonga, München 1931.
• Chambre D., The 9th Grade, 150 years of free climbing, Editions du Mont-Blanc Alcobendas 2015.
• Frison Roche R., Jouty S., A history of mountain climbing, Paris – New York 1996.
• Kiełkowska M., Kiełkowski J. (red.), Wielka encyklopedia gór i alpinizmu, t. 1: Wprowadzenie, Katowice 2003.
• Kowalewski Z., Kurczab J., Na szczytach Himalajów, Warszawa 1983.
• Kuczaj-Jasińska E. [Roszkowska E.], Kontrowersje wokół przyznawania medali olimpijskich za osiągnięcia alpinistyczne w XX wieku, [w:] Społeczno-edukacyjne oblicza olimpizmu. Ruch olimpijski i niepełnosprawni sportowcy, red. J. Chełmecki, wyd. AWF Warszawa 2006, s. 121–127.
• Matuszyk A., Kalendarium do życia Jerzego Kukuczki, [w:] J. Kukuczka, Mój pionowy świat czyli 14×8000 metrów, Kraków 1995, s. 266–279.
• Michalik M.B. (red.), Kronika sportu, wyd. I, Warszawa 1993.

Identyfikatory

DOI

10.16926/kf.2016.15.30