Koncepcja socjohydrologii w analizie zagrożenia powodziowego

• Autorzy: Walega A.

Warianty tytułu

EN

The concept of socio-hydrology in the flood risk analysis

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest przedstawienie uwzględniającej socjohydrologiczne aspekty analizy zagrożenia powodziowego. Przedstawiono model pozwalający na dynamiczną symulację interakcji między zagrożeniem powodziowym a zachowaniem człowieka, uwzględniający dodatkowo sprzężenia zwrotne. Model ten zawiera cztery komponenty: ekonomiczny, polityczny, technologiczny i społeczny. Wydaje się, że koncepcja socjohydrologii wychodzi naprzeciw aktualnym potrzebom związanym z racjonalnym gospodarowaniem wodą w zlewniach. Socjohydrologia może być wykorzystana do wyjaśniania występujących zależności między człowiekiem a środowiskiem przyrodniczym, głównie wodnym.

EN

This paper aims to present the flood risk analysis, taking into account sociohydrological aspects. The paper presents a model allowing for a dynamic simulation of interactions between the flood risk and human behavior, also having regard to feedbacks. This model consists of four components: economic, political, technological and social. It seems that the concept of socio-hydrology meets the current needs of the rational water management in catchments. Socio-hydrology can be used to explain the relationships between humans and natural environment, with particular emphasis on water environment.

Słowa kluczowe

PL

zagrozenia powodziowe; ryzyko powodziowe; Dyrektywa 2007-60-WE; tereny zurbanizowane; aspekty spoleczne; spoleczenstwo

EN

flood hazard; flood risk; Directive 2007-60-WE; urbanized area; social aspect; society

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus
• Rocznik: 2015
• Tom: 14
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.175-189,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Walega A.

• Katedra Inżynierii Sanitarnej i Gospodarki Wodnej, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

Bibliografia

• Bartnik, A., Jokiel, P. (2012). Geografia wezbrań i powodzi rzecznych. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Chudy, Ł. (2013). Dlaczego zapominamy o powodziach? Gospodarka Wodna, 1, 9–12.
• Commission of the European Communities (2004). Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Region. Flood Risk Management – Flood prevention, protection and mitigation, Brussels, http://europa.eu.int/comm/environment/water/pdf (dostęp: 12.07.2004).
• Czaban, S. (2012). Powodzie na świecie w latach 1985–2008. Gospodarka Wodna, 12, 493–497.
• Di Baldassarre, G., Montanari, A., Lins, H., Koutsoyiannis, D., Brandimarte, L., Blöschl, G. (2010). Flood fatalities in Africa: from diagnosis to mitigation. Geophys. Res. Lett., 37, L22402.
• Di Baldassarre, G., Viglione, A., Carr, G., Kuil, L., Salinas, J. L., Blöschl, G. (2013). Sociohydrology: conceptualising human-flood interactions. Hydrol. Earth Syst. Sci., 17, 3295–3303.
• Elshafei, Y., Sivapalan, M., Tonts, M., Hipsey, M.R. (2014). A prototype framework for models of socio-hydrology: identification of key feedback loops and parameterisation approach. Hydrol. Earth Syst. Sci., 18, 2141–2166.
• Ertsen, M.W., Murphy, J.T., Purdue, L.E., Zhu, T. (2014). A journey of a thousand miles begins with one small step – human agency, hydrological processes and time in socio-hydrology. Hydrol. Earth Syst. Sci., 18, 1369–1382.
• European Environment Agency (2003). Environmental Issue Report no. 35. Mapping the impacts of recent natural disasters and technological accidents in Europe, http://reports.eea.eu.int/environmental_issue_report_2004_35/en/accidents_032004.pdf [dostęp: 2010].
• Gober, P., Wheater, H.S. (2014). Socio-hydrology and the science–policy interface: a case study of the Saskatchewan River basin. Hydrol. Earth Syst. Sci., 18, 1413–1422.
• Heine, R., Pinter, N. (2012). Levee effects upon flood levels: an empirical assessment. Hydrol. Process., 26, 3225–3240.
• Januchta-Szostak, A. (2010). Miasto w symbiozie z wodą. Czas. Techn., Architektura, 14(107), 95–102.
• Klimat (2009). Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo. IMGW PIB Warszawa.
• Kowalczak, P. (2007). Konflikty o wodę. Wydawnictwo Kurpisz, Poznań.
• Kundzewicz, Z.W., Kanae, S., Seneviratne, S.I., Handmer, J., Nicholls, N., Peduzzi, P., Mechler, R., Bouwer, L.M., Arnell, N., Mach, K., Muir-Wood, R., Brakenridge, G.R., Kron, W., Benito, G., Honda, Y., Takahashi, K., Sherstyukov, B. (2014). Flood risk and climate change: global and regional perspectives. Hydrolog. Sci. J., 59(1), 1–28.
• Lane, S.N. (2014). Acting, predicting and intervening in a socio-hydrological world. Hydrol. Earth Syst. Sci., 18, 927–952.
• Ludy, J., Kondolf G. (2012). Flood risk perception in lands “protected” by 100-year levees. Nat. Hazards, 61, 829–842.
• Maciejewski, M., Ostojski, M.S., Walczykiewicz, T. (2011). Dorzecze Wisły. Monografia powodzi maj–czerwiec 2010. IMGW PIB, Warszawa.
• Mioduszewski, W. (2012). Zjawiska ekstremalne w przyrodzie – susze i powodzie. [W:] Współczesne problemy kształtowania i ochrony środowiska. Red. A. Łachacz. Monografie 3p, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn, 57–74.
• Maciejewski, M. (red.) (2000). Model kompleksowej ochrony przed powodzią w obszarze dorzecza górnej Wisły na przykładzie woj. małopolskiego. IMGW w Krakowie.
• Montanari, A., Young, G., Savenije, H.H.G., Hughes, D., Wagener, T., Ren, L.L., Koutsoyiannis, D., Cudennec, C., Toth, E., Grimaldi, S., Blöschl, G., Sivapalan, M., Beven, K., Gupta, H., Hipsey, M., Schaefli, B., Arheimer, B., Boegh, E., Schymanski, S.J., Di Baldassarre, G., Yu, B., Hubert, P., Huang, Y., Schumann, A., Post, D.A., Srinivasan, V., Harman, C., Thompson, S., Rogger, M., Viglione, A., Mcmillan, H., Characklis, G., Pang, Z., Belyaev, V. (2013). Panta Rhei — Everything Flows: Change in hydrology and society — The IAHS Scientific Decade 2013–2022. Hydrolog. Sci. J., 58(6), 1256–1275.
• Mudelsee, M., Börngen, M., Tetzlaff, G., Grünewald, U. (2004). Extreme floods in central Europe over the past 500 years: Role of cyclone pathway ”ZugstrasseVb”. J. Geophys. Res., 109.
• NIK (2013). Planowanie i realizacja inwestycji na terenach zagrożonych powodzią. Warszawa.
• O’Connell, P.E., O’Donnell, G. (2014). Towards modelling flood protection investment as a coupled human and natural system. Hydrol. Earth Syst. Sci., 18, 155–171.
• Sivapalan, M., Savenije, H.H.G., Blöschl, G. (2012). Sociohydrology: A new science of people and water. Hydrol. Process., 26, 1270–1276.
• Tucci, C.E.M. (2008). Urban Flood Management. WMO/TD – No. 1372.
• Twaróg, B. (2014). Ochrona przeciwpowodziowa versus optymalna ochrona przeciwpowodziowa, czyli subiektywizm działań optymalnych. Gospodarka Wodna, 5, 172–179.
• Wałęga, A., Radecki-Pawlik, A., Kaczor, G. (2013). Naturalne sposoby zagospodarowania wód opadowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego, Kraków.
• Wałęga, A., Grzebinoga, M. (2014). Ocena zagrożenia powodziowego w aglomeracji krakowskiej jako element zarządzania ryzykiem powodziowym. Acta Sci. Pol., Formatio Circumiectus, 13(4), 259–273.
• Wescoat, Jr J.L. (2013). Reconstructing the duty of water: a study of emergent norms in sociohydrology. Hydrol. Earth Syst. Sci., 17, 4759–4768.
• Vogel, R. (2011). Hydromorphology. J. Water Resour. Planning Manag., 137(2), 147–149.
• Zevenbergen, C., Cashman, A., Evelpidou, N., Pasche, E., Garvin, S., Ashley, R. (2011). Urban flood management. CRC Press. Taylor&Francis Group, London.

Identyfikatory

DOI

10.15576/ASP.FC/2015.14.3.175