Wyniki wstępnych badań nad zróżnicowaniem fauny pszczół w rezerwacie stepowym „Góra Gipsowa” na Opolszczyźnie

• Autorzy: Banaszak J. , Twerd L. , Twerd J.

Warianty tytułu

EN

Results of the preliminary studies of bee fauna diversity in the steppe reserve “Gipsowa Gora” in Opole province

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono wstępne wyniki badań prowadzonych w lipcu w latach 2008 i 2010 na terenie rezerwatu roślinności kserotermicznej „Góra Gipsowa” koło Kietrza na Opolszczyźnie, tuż przy granicy z Czechami. Lista Apiformes stwierdzonych w rezerwacie obejmuje 75 gatunków letnich. W zebranym materiale stwierdzono 7 gatunków zagrożonych oraz 10 objętych ochroną prawną. Spośród wykazanych 14 to taksony o charakterze „południowym”, co stanowi niemal 19% odłowionych gatunków pszczół. Do taksonów tych należą: Hylaeus paulus, H. difformis, H. punctatus, Andrena flavipes, A. floricola, Halictus sexcinctus, Seladonia subaurata, Lasioglossum quadrinotatum, Evylaeus nigripes, E. pauxillus, Rhophitoides canus, Rophites quinquespinosus, Anthidiellum strigatum, Anthophora bimaculata. Uzyskane wyniki są wstępem do badań nad rolą Bramy Morawskiej w napływie fauny ciepłolubnej owadów zapylających na obszar Polski. Szlak ten jest obecnie najsłabiej rozpoznany.

EN

The paper presents the preliminary results of the research conducted in July 2008 and 2010 in the steppe flora reserve “Gipsowa Góra” near Kietrz (Southern Poland, near the Czech border). The list of species comprises 75 summer species, including 7 endangered and 10 protected ones. A total of 14 species: Hylaeus paulus, H. difformis, H. punctatus, Andrena flavipes, A. floricola, Halictus sexcinctus, Seladonia subaurata, Lasioglossum quadrinotatum, Evylaeus nigripes, E. pauxillus, Rhophitoides canus, Rophites quinquespinosus, Anthidiellum strigatum, Anthophora bimaculata are zoogeographically considered as “southern” species and they account for 18.66% of the wild bee specimens caught. The obtained results are an introduction to further research on the role of the poorly investigated Moravian Gate as a migration route for thermophilic pollinating fauna on the Polish territory.

Słowa kluczowe

PL

fauna; owady; pszczoly; zroznicowanie gatunkowe; gatunki zagrozone; gatunki chronione; badania faunistyczne; wyniki badan; wyniki wstepne; rezerwaty stepowe; rezerwat Gora Gipsowa; Opolszczyzna

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2013
• Tom: 69
• Numer: 5
• Opis fizyczny: s.422-429,rys.,tab.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Banaszak J.

• Katedra Ekologii, Instytut Biologii Środowiska, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, al.Ossolińskich 12, 85-830 Bydgoszcz

autor

Twerd L.

• Katedra Ekologii, Instytut Biologii Środowiska, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, al.Ossolińskich 12, 85-830 Bydgoszcz

autor

Twerd J.

• Katedra Ekologii, Instytut Biologii Środowiska, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, al.Ossolińskich 12, 85-830 Bydgoszcz

Bibliografia

• Banaszak J. 1980. Pszczoły (Apoidea, Hymenoptera) siedlisk kserotermicznych rejonu dolnej Wisły. Fragm. Faun. 25 (19): 335-360.
• Banaszak J. 2002. Apoidea Pszczoły. W: Głowaciński Z. (red.). Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Inst. Ochr. Przyr. PAN. Kraków: 69-75.
• Banaszak J. 2003. „Góry Pieprzowe” Hills in the vicinity of Sandomierz (SE Poland) as the European of xerothermic bees (Hymenoptera: Apoidea). Pol. Pismo Ent. 72: 111-130.
• Banaszak )., Cierzniak T. 1994. Estimate of density and diversity of Apoidea (Hymenoptera) in steppe reserve „Zbocza Płutowskie” on the lover Vistula river. Pol. Pismo Ent. 63: 319-337.
• Banaszak J., Cierzniak T., Kriger R., Wendzonka J. 2006. Bees of xerothermic swards in the lower Vistula valley: diversity and Zoogeographie analyses (Hymenoptera: Apoidea: Apiformes). Pol. Pismo Ent. 75: 105-154.
• Banaszak J., Cierzniak T., Ratyńska H. 2003. Local changes in populations of wild bees (Hymenoptera: Apoidea): 20 years later. Pol. Pismo Ent. 72: 261-282.
• Banaszak J., Michalik S., Fijał J., Kosior A. 1998. Wpływ sukcesji zbiorowisk nieleśnych na owady pszczołowate Apoidea rezerwatu leśno-stepowego Skołczanka. Prądnik Prace Muz. Szafera 11-12: 223-250.
• Banaszak J., Ratyńska H., Banaszak W.A. 2004. Proponowany rezerwat „Folusz” pod Szubinem jako ostoja termofilnej szaty roślinnej i fauny żądłówek (Hymenoptera: Aculeata: Apoidea, Scolioidea). Bad. Fizjogr. Pol. Zach., C- Zoologia, 50: 101-110.
• Banaszak J., Twerd L, Kriger R., Motyka E. 2010. Potrzeba czynnej ochrony muraw dla zachowania fauny pszczół. W: Ratyńska H., Waldon B. (red.). Ciepłolubne murawy w Polsce. Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz: 482-492.
• Bielewicz M. 1966. Motyle Kamiennej Góry w Ligocie Dolnej pow. Strzelce Opolskie. Roczn. Muz. Górnośl. Bytom, Przyr. 3: 5-72.
• Blaik T. 1999. Stan fauny motyli dziennych Śląska Opolskiego w latach 1986-1997 (Lepidoptera, Papilionoidea, Hesperioidea). Acta Ent. Siles. 5-6: 5-9 [1997-1998],
• Blaik T, Hebda G. 1999. Wpływ ścisłej ochrony muraw kserotermicznych na ich entomofaunę na przykładzie rezerwatu „Ligota Dolna” na Opolszczyźnie. Przegl. Przyr. 10 (3-4): 183-188.
• Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk J., Skibińska E. (red.). 2004. Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. 1. MilZ PAN, Warszawa.
• Celary W. 1999. New and rare species of the genus Hylaeus Fabricius, 1793 for the fauna of Poland (Hymenoptera: Apoidea: Colletidae). Acta zool. cracov. 42 (2): 259-264.
• Cierzniak T., Ratyńska H., Banaszak J., Kaczmarek L. 2005. Wpływ ochrony ścisłej na murawę kse- rotermiczną oraz faunę pszczół na przykładzie ozu nad Jeziorem Budzyńskim (Wielkopolski Park Narodowy). Przegl. Przyr. 16 (3-4): 58- -83.
• Dathe H.H, Heide von der A., Witt R. 1996. Nachweis einer neuen Maskenbiene für Europa - Hylaeus lepidulus Cockerell, 1924 (Hymenoptera, Apidae). Entomol. Nachricht. Berichte 40: 157-163.
• Hebda G. 2002. Terrestrial bugs Heteroptera (Insecta: Hemiptera) of the „Gipsowa Góra” Nature Reserve in Poland. Čas. Slez. Muz. Opava (A), 51:91-95.
• Hebda G. 2004. Rezerwat „Ligota Dolna” i „Gipsowa Góra” na Opolszczyźnie jako ostoje ciepłolubnej fauny Heteroptera. Wiad. entomol. 23 Supl. 2: 144-145.
• Jarosz S. 1951. Parki narodowe i rezerwaty przyrody. Spółdz. Inst. Wyd. „Kraj”, Warszawa.
• Keilholz R. 1927. Die pontische Pflanzengemeinschaft der Gipsberge bei Kätscher. Der Oberschlesier 9: 326-336.
• Kuśka A. 1977. Materiały do znajomości ryjkowców (Coleoptera: Curculionidae) wylotu Bramy Morawskiej w Polsce. Pol. Pismo Ent. 47: 3-16.
• Kuśka A. 1981. Uwagi o ochronie rezerwatów stepowych na Śląsku. Chrońmy Przyr. Ojcz. 37 (3): 62-63.
• Kuśka A. 2001. Ryjkowce (Coleoptera: Rhynchitidae, Apionidae, Nanophyidae, Curculionidae) terenów kserotermicznych Górnego Śląska. Nat. Sil. Sup. Katowice 5: 61-77.
• Kuśka A. 2006. Ochrona prawna wybranych stanowisk kserotermicznych na Górnym Śląsku i Jurze Krakowsko-Częstochowskiej i jej wpływ na zmiany w koleopterofaunie. Wiad. entomol. 25, Sup. 2: 121-130.
• Kuśka A. 2007. Koleopterofauna Górnego Śląska i jej związki z fauną Czech i Moraw. W: Lis J.A., Mazur A. (red.). Przyrodnicze wartości polsko-czeskiego pogranicza jako wspólne dziedzictwo Unii Europejskiej. Centrum Studiów nad Bio- różnorodnością, Uniwersytet Opolski: 29-35.
• Liana A. 1976. Prostoskrzydłe (Orthoptera) siedlisk kserotermicznych na Wyżynie Małopolskiej. Fragm. Faun. 20 (25): 469-556.
• Lis J.A. 1994. Pluskwiaki różnoskrzydłe (Heteroptera) Kamiennej Góry w Ligocie Dolnej (Górny Śląsk). Acta Ent. Siles. 2 (2): 25-30.
• Mazur M., Kubisz D. 2000. Ochrona owadów siedlisk kserotermicznych Polski. Wiad. entomol. 18, Sup. 2: 129-137.
• Pawlikowski T. 1985. Zgrupowania dzikich pszczołowatych (Hymenoptera, Apoidea) na kserotermicznych siedliskach wydmowych Kotliny Toruńskiej. Studia Soc. Scient. Toruń., Sec. E, 10 (4): 1-82.
• Pawlikowski T, Kowalewska B. 1998. Atrakcyjność środowisk krawędziowych dla pszczół (Hymenoptera, Apoidea) na Zboczach Płutowskich koło Chełmna. Wiad. entomol. 16 (3-4): 165-176.
• Twerd L., Banaszak J. 2013. Problemy ochrony fauny termokserofilnej pszczół (Hymenoptera: Apoidea, Apiformes) na przykładzie rezerwatu „Góra Gipsowa”. Inż. ekol. 33: 147-155