PL
Celem pracy była analiza zawartości karotenoidów ogółem oraz beta karotenu w owocach dziewięciu form dyni olbrzymiej, w tym czterech linii: L486, L487, L488, L491 i mieszańca F₁420 hodowli KGHiBR oraz czterech odmian wzorcowych: Amazonka, Bambino, Melonowa Żółta, Uchiki Kurii. Doświadczenia przeprowadzono w latach 2000-2002 na polu doświadczalnym SGGW, Wolica. Owoce zbierano w końcu września i składowano w przechowalni. W połowie listopada pobierano próby do analiz i zamrażano w temperaturze -20°C. Do rozdzielenia beta karotenu stosowano metodę chromatografii kolumnowej. Zawartość beta karotenu i karotenoidów ogółem oznaczano spektrofotometrycznie przy długości fali 450 nm. Wykonano analizę wariancji i utworzono grupy jednorodne przy pomocy testu Duncana. Obserwowano duże zróżnicowanie zawartości karotenoidów (3,0-133,1 mg·kg⁻¹ św.m.) i beta karotenu (1,9-76,3 mg·kg⁻¹ św.m.). Najwyższą zawartością karotenoidów ogółem (88,3 mg·kg⁻¹ św.m.) i beta karotenu (51,6 mg·kg⁻¹ św.m.) charakteryzowała się odmiana Amazonka, a najniższą linia L491 (średnia z 3 lat - odpowiednio 3,7 mg·kg⁻¹ św.m. i 3,1 mg·kg⁻¹ św.m.). Zawartość związków karotenoidowych w owocach badanych form istotnie różniła się w latach badań. Średnie ze wszystkich form w latach 2000 i 2002 osiągnęły podobne wartości (47,4 mg·kg⁻¹ św.m. i 49,6 mg·kg⁻¹ św.m. dla sumy związków karotenoidowych oraz 32,7 mg·kg⁻¹ św.m. i 33,3 mg·kg⁻¹ św.m. dla beta karotenu), natomiast znacznie niższe wartości były w 2001 roku (związków karotenoidowych 23,96 mg·kg⁻¹ św.m. i beta karotenu 14,6 mg·kg⁻¹ św.m.). Zawartość związków karotenoidowych oraz beta karotenu w owocu była silnie uzależniona od warunków atmosferycznych.
EN
The aim of the study was the evaluation of the total carotenoid and beta carotene content in the fruits of nine forms of winter squash. Four inbred lines: L486, L487, L488, L491, F₁ hybrid 420 bred in KGHiBR, and four varieties: Amazonka, Bambino, Melonowa Żółta, and Uchiki Kurii were examined. The experiments were carried out in three successive years: 2000-2002 at the experimental field of SGGW, Wolica. Fruits were harvested at the end of September and stored. In the middle of November the samples were taken for analysis and stored in a freezer (-20°C). The column chromatography was used for beta carotene separation. Beta carotene and total carotenoids content was determined by spectrophotometer for the wave length 450 nm. The analysis of variance was carried out and homogeneous groups were set up using Duncan test. The wide range of examined traits was observed (3.0-133.1 mg·kg⁻¹ FM for total carotenoids and 1.9-76.3 mg·kg⁻¹ FM for beta carotene). Amazonka had the highest total carotenoid and beta carotene content (the mean for three years - 88.3 and 51.6 mg·kg⁻¹ FM, respectively) and L491 line - the lowest (3.7 and 3.1 mg·kg⁻¹ FM). The diversity of the carotenoids content in consecutive years was observed. The means for all forms reached similar values in 2000 and 2002 (4.74 and 4.96 mg·kg⁻¹ FM for total carotenoids, 3.27 and 3.33 mg·kg⁻¹ FM for beta carotene, respectively), with much lower values in 2001 (2.39 and 1.46 mg·kg⁻¹ FM, respectively). Amazonka and Uchiki Kurii reached the highest level of both characters in 2002, while L486 and L488 lines in 2000, which indicates that the carotenoid content was much modified by weather conditions.