Roślinność odłogowanych użytków rolnych w zlewni Czyrnianki (Beskid Niski)

• Autorzy: Barabasz-Krasny B. , Pula J.

Warianty tytułu

EN

Vegetation of barren agricultural areas in Czyrnianka basin (Beskid Niski Mts)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na terenie zlewni Czyrnianki przeprowadzono badania odłogowanych terenów rolniczych, mające na celu określenie składu zbiorowisk roślinnych, charakterystykę ich warunków siedliskowych oraz wyznaczenie zbiorowisk najciekawszych florystycznie. W sezonie wegetacyjnym 2002 roku wykonano 53 zdjęcia fitosocjologiczne klasyczną metodą Braun-Blanqueta, które poddano klasyfikacji numerycznej. W rezultacie klasyfikacji wyróżniono następujące typy fitocenoz: Gladiolo-Agrostietum, zbiorowisko Cirsium arvense-Agropyron repens, Epilobio-Juncetum. Do charakterystyki warunków siedliskowych wykorzystano liczby wskaźnikowe wg Ellenberga. Okazało się, że roślinność występująca na badanych odłogach należy do pólświatłolubnej. Pod względem wilgotności gleby zaliczane są tu do świeżych, średnio wilgotnych i wilgotnych nie wysychających. Natomiast ich odczyn jest lekko kwaśny, a zawartość azotu glebowego utrzymuje się na poziomie średnim. Analiza DCA dowiodła, że czynnikiem siedliskowym odpowiedzialnym za zróżnicowanie składu zbiorowisk jest w tym przypadku wilgotność. Wśród wyróżnionych zbiorowisk najciekawszym pod względem botanicznym jest wariant suchy Gladiolo-Agrostietum, który zawiera gatunki charakterystyczne dla muraw ciepłolubnych. Warty zachowania jest również zespół Epilobio-Juncetum, który choć jest bezużyteczny gospodarczo, występując tu w małych fragmentach wzbogaca bioróżnorodność tego obszaru.

EN

The investigations of meadow and pasture fallows in Czyrnianka catchment area, during vegetative season of year 2002, were carried out. The purposes of these investigations were qualifications of plant communities, characterisation of their habitat conditions and making habitats for constant protection. 53 phytosociological relevés by classic Braun-Blanquet method were performed and taken under numerical classification. As a result of classification the types of Gladiolo-Agrostietum and Epilobio-Juncetum associations and Cirsium arvense-Agropyron repens community were originated. For characterisation of habitat conditions the indicator values by Ellenberg were used. The Detrendent Correspondence Analysis showed that moisture was responsible for differentiation of community composition. A dry variant Gladiolo-Agrostetum association, which contains species characteristic for xerothermical grasslands, is the most interesting from botanical point of view. This community is also protection worth.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agrobotanica
• Rocznik: 2004
• Tom: 57
• Numer: 1-2
• Opis fizyczny: s.269-307,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Barabasz-Krasny B.

• Zakład Botaniki, Instytut Biologii, Akademia Pedagogiczna im.Komisji Edukacji Narodowej, ul.Podbrzezie 3, 31-054 Kraków, Polska

autor

Pula J.

• Katedra Ogólnej Uprawy Roli i Roślin, Akademia Rolnicza im. H. Kołłątaja, Al. Mickiseiwcza 21, 31-054 Kraków

Bibliografia

• Adamczewski K., Rola J., Pochitonow Z., 1994. Postępowanie z terenami czasowo wyłączonymi z produkcji roślinnej w krajach europejskich. Mat. 34 Sesji Nauk. IOR. I., s: 44-51.
• Adamczyk B., Gerlach T., 1983. Charakterystyka warunków przyrodniczych Beskidu Niskiego. Probl. Zagosp. Ziem Górs. 23: 49-67.
• Alexandrowicz S. W., 1999. Budowa geologiczna. W: L. Starkel (red.), Geografia Polski - Środowisko Przyrodnicze, PWN, Warszawa s. 221-243.
• Barabasz B.,1994. Wpływ modyfikacji tradycyjnych sposobów gospodarowania na przemiany roślinności łąk z klasy Molinio-Arrhenatheretea. Wiad. Bot. 38(1-2): 85-94.
• Barabasz-Krasny B., 2002. Sukcesja roślinności na łąkach, pastwiskach i nieużytkach porolnych Pogórza Przemyskiego. Fragm. Flor. Geobot. Suppl. 4, ss. 81.
• Campbell B. M., van der Meulen F., 1980. Patterns of plant species diversity in fynbos vegetation, South Africa. Vegetatio 43: 43-47.
• Denisiuk Z., 1976. Łąki północnej części Puszczy Niepołomickiej. Stud. Nat. Ser. A, 13:7-100.
• Denisiuk Z., Grynia M., 1965. Zbiorowisko situ rozpierzchłego na Pobrzeżu Słowińskim. Pr. Komis. Nauk Roln. i Komis. Nauk Leś. Pozn. TPN. 19(1): 29-58.
• Dubiel E., 1984. Dolina Wierzbanówki: 5. Rozwój roślinności na odłogach. Zesz. Nauk. Uniw. Jagiell. Pr. Bot. 12: 97-112.
• Dubiel E., Stachurska A.,Gawroński S., 1999. Nieleśne zbiorowiska roślinne Mazurskiego Parku Narodowego (Beskid Niski). Pr. Bot. Uniw. Jagiell. 33: 1-60.
• Dzienia S., 1998. Zasady gospodarowania na terenach czasowo wyłączonych z produkcji rolnej. Bibl. Fragm. Agronom. 5: 13-24.
• Dzieżyc J., 1962. Odchwaszczanie ląk i pastwisk. - W: J. Dzieżyc, Zwalczanie chwastów. PWRiL, Warszawa, s. 189-197.
• Dzwonko Z., 1977. The use of numerical classification in phytosociology. Fragm. Flor. Geobot. 23 (3-4): 327-343.
• Dzwonko Z., Loster S., 1990. Vegetation differentiation and secondary succession on limestone hill in southern Poland. J. Veg. Sci. 1: 615-622.
• Dynowska I., Pociask-Karteczka J., 1999. Obieg wody. W: L. Starkel (red.), Geografia Polski - Środowisko Przyrodnicze. P WN, Warszawa, s. 343-373.
• Ellenberg H.,Weber H.,Dull R.,Wirth V., Werner W.,Paulissen D., 1992.Zegerverte von Pflanzen in Mitteleuropa. Scripta Geobot. 18:1-258.
• Faliński B., 1986. Sukcesja roślinności na użytkach porolnych jako przejaw dynamiki ekosystemu wyzwolonego spod długotrwałej presji antropogenicznej. Cz. I. Podstawy teoretyczne i prezentacja wybranej serii sukcesji wtórnej. Wiad. Bot. 30(1): 25-50.
• Garcia A., 1992. Conserving the species-rich meadows of Europe. Agric. Ecosyst. Environ. 40: 219-232.
• Gauch H. G., 1986. Multivariate analysis in community ecology. Cambridge University Press, Cambridge, ss. X + 298.
• Grolle R., Long D. G., 2000. An annotated check-list of the Hepaticae and Anthocerotae of Europe and Macaronesia. J. Bryol. 22: 103-140.
• Grynia M., Ogrodowczyk T., 1998. Rola krajobrazowa trwałych użytków zielonych w Sierakowskim Parku Krajobrazowym. Roczn. Akad. Roln. w Poznaniu, Roln. 303(51): 55-60.
• Hess M., 1965. Piętra klimatyczne w polskich Karpatach Zachodnich. Zesz. Nauk. UJ, Pr. Geograf. 11: 262.
• Hill M., Gauch H. G., 1980. Detrendent correspondence analysis, an improved ordination technique. Vegetatio 42:47-58.
• Hochół T., Łabza T., Stupnicka-Rodzynkiewicz E., 1998. Zachwaszczenie wieloletnich odłogów w porównaniu do stanu na polach uprawnych. Bibl. Fragm. Agronom. 5: 115-123.
• Hryncewicz Z., 1959. Łąki i pastwiska Beskidu Niskiego pod względem geobotanicznym i gospodarczym. Zesz. Probl. Post. Nauk. Roln. 19: 137-218.
• Kępczyński K., 1960. Zespoły roślinne jezior Skępskich i otaczających je łąk. Stud. Soc. Scient. Toruń. 6:1-244.
• Klima K., Mierzwa W., Zając T., 1998. Ocena przebiegu granicy rolno-leśnej w zlewni Czyrnianki w południowo-zachodniej części Beskidu Niskiego. Probl. Zagosp. Ziem Górs. 44: 103-116.
• Klima K., 2000. Produktywność i przeciwerozyjna skuteczność płodozmianów w warunkach górskich połudnowo-zachodniej części Beskidu Niskiego. Zesz. Nauk. AR im. H. Kołłątaja w Krakowie. Rozprawy 258: 5-96.
• Kondracki J., 2000. Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, ss. 440.
• Kornaś J., 1990. Jak i dlaczego giną nasze zespoły roślinne. Wiad. Bot. 34(2): 7-16.
• Kornaś J., Dubiel E., 1991. Land use and vegetation changes in hay-meadow in the Ojców National Park during last thirty years. Veröf. Geobot. Inst. ETH, Zürich, Stiftung Rübel 106: 209-231.
• Kostuch R., 1983. Użytki zielone Beskidu Niskiego. Probl. Zagosp. Ziem Górs. 23:101-118.
• Krygowski W., 1977. Beskidy. Beskid Niski i Pogórze. Przewodnik. Wyd. Sport i Turystyka, Warszawa, s. 259-260.
• Kutyna I., Niedźwiecki E., 1996. Zbiorowiska roślinne pola uprawnego i odłogu, w zależności od rzeźby terenu, w pobliżu Szczecina. Zesz. Nauk. AR w Szczecinie, Rol. Ser. Przyr. 174 (64): 179-188.
• Malicki L., Podstawka-Chmielewska E., 1998. Zmiany fitocenozy i niektórych właściwości gleby zachodzące podczas odłogowania oraz będące efektem zagospodarowania wieloletniego odłogu. Bibl. Fragm. Agronom. 5: 98-114.
• Matuszkiewicz W.,1984. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wyd. 2. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, ss. 298.
• Matuszkiewicz W., 1999. Szata roślinna. W: L. Starkel (red.), Geografia Polski - Środowisko Przyrodnicze Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, s. 427-475.
• Matuszkiewicz W., 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, ss. 537.
• Michalik S., 1990. Sukcesja roślinności na polanie reglowej w Gorczańskim Parku Narodowym w okresie 20 lat w wyniku zaprzestania wypasu. Prądnik, Prace Muz. Szafera 2: 127-136.
• Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M., 1995. Vascular plants of Poland- a checklist. Polish Bot. Stud. Guideb. Ser. 15: 1-303.
• Nowiński M., 1967. Polskie zbiorowiska trawiaste i turzycowe. PWRiL, Warszawa.
• Noy-Meir I., Gutman M. & Kaplan Y., 1989. Responses of mediterranean grassland plants to grazing and protection. J. Ecol. 77: 290-310.
• Obrębska-Starkel B.,1983. Agroekonomiczne aspekty zróżnicowania mezoklimatycznego w Beskidzie Niskim. Probl. Zagosp. Ziem Górs. 23: 69-85.
• Ochyra R., Szmajda A., 1992. Atlas of the geographical distribution of mosses in Poland 8. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN & Uniwersytet im. A. Mickiewicza, Kraków - Poznań, ss. 77.
• Ostromęcki A., Piechota J., 1996. Możliwości i bariery dostosowawcze indywidualnych gospodarstw rolnych ziem górskich. Roczn. Przem., Nauk. Roln. 32(4): 3-8.
• Pawłowski B., Pawłowska S., Zarzycki K., 1960. Zespoły roślinne łąk północnej części Tatr i Podtatrza. Fragm. Flor. Geobot. 6(2): 95-222.
• Pawłowski B., 1972. Szata roślinna gór polskich. W: W. Szafer & K. Zarzycki (red.), Szata roślinna Polski. 2. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, s. 189-252.
• Peet R. K., 1978. Forest vegetation of Colorado front range; patterns of species diversity. Vegetatio 37:65-78.
• Rola J., Rola H., 1998. Ograniczenie zarastania chwastami segetalnymi i ruderalnymi ugorów oraz odłogów. Bibl. Fragm. Agronom. 5: 145-160.
• Shannon C.E., Weaver W., 1963. The mathematical theory of communication. Urbana, Univ. of Illinois Press, ss. 144.
• Simpson E.H., 1949. Measurement of diversity. Nature 163: 688.
• Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski, 2000. Wyd. IV. (red.) I. Swenson, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 16-19.
• Starkel L., 1972. Charakterystyka rzeźby polskich Karpat i jej znaczenie dla gospodarki ludzkiej. Probl. Zagosp. Ziem Górs. 10: 75-150.
• Stupnicka-Rodzynkiewicz, Puła I, Hochół T., Łabza T., 1997. Rodzaje jednorocznych odłogów a zachwaszczenie potencjalne gleby, (w:) Ochrona i wykorzystanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej Polski. Mat. Konf. Nauk., IUNG Puławy K (12/1): 279-283.
• Szafer W., 1972. Podstawy geobotanicznego podziału Polski (w:) Szafer W., Zarzycki K. (red.). Szata roślinna Polski. 2. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, s. 93-103.
• ter Braak C. J., 1987. CANOCO-a FORTRAN program for canonical community ordination by (partial) (detrendend) (canonical) correspondence analysis, principal components analysis and redundancy analysis (version 2.1). TNO Inst. Appl. Comp. Sci., Stat. Dep. Wageningen, Wageningen.
• ter Braak C. J., 1990. Update notes: CANOCO version 3.10. Agricult. Math. Group, Wageningen.
• Thórhallsdottir T. E., 1990. The dynamics of a grassland community: a simultaneous investigation of spatial and temporal heterogeneity at various scales. J. Ecol. 78: 884-908.
• Trąba C., 2000. Tendencje rozwojowe zbiorowisk roślinnych na łąkach w dolinie Łabuńki, Poznań. „Łąkarstwo w Polsce”, 4: 189-198.
• Wildi O., Orlóci L., 1996. Numerical exploration of community patterns. A guide to use of MULVA-5. 2 ed. SPB Academic Publishing, ss. 171.