Zastosowanie analiz wielowymiarowych do oceny jakości wody pitnej

• Autorzy: Rymuza K. , Radzka E.

Warianty tytułu

EN

Applying multidimensional analyses to assess drinking water quality

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono możliwość zastosowania metod wielowymiarowych do analizy jakości wody pitnej. Na podstawie wyników trzyletnich badań (2009 - 2011) przeanalizowano parametry fizykochemiczne wody pitnej z 15 wodociągów powiatu łosickiego. Wszystkie wodociągi ujmowały wodę podziemną dobrej jakości, gdyż w badanym okresie zaobserwowano tylko 7 przekroczeń zawartości żelaza, 2 przekroczenia poziomu barwy i 1 przekroczenie utlenialności. Analiza PCA wykazała, że jakość wody najsilniej różnicowały wskaźniki związane z pierwszymi czterema składowymi. Analiza skupień pozwoliła zaś na wyodrębnienie 4 grup wodociągów różniących się jakością dostarczanej wody. Grupę I stanowiły wodociągi, w których woda była twarda, ale jednocześnie zawierała mało żelaza i manganu. Wodociągi z grupy II dostarczały wodę o małej zawartości związków azotowych. Woda z wodociągów grupy III zawierała relatywnie dużo żelaza i manganu, ale jednocześnie była najmniej twarda i charakteryzowała się najniższym wskaźnikiem przewodności elektrycznej. Grupę IV tworzyły wodociągi, które doprowadzały wodę o relatywnie dużej mętności i dużej zawartości żelaza, ale o bardzo niskim pH.

EN

In the paper, there were presented the possibilities of applying multidimensional methods to analyse the quality of drinking water. Based on the three year research results (2009 - 2011), analyzed were the physical and chemical parameters of drinking water from 15 water supply systems in the district (in Polish: powiat) of Łosice. Groundwater supplied by all the systems was of good quality as, during the period studied, only 7 cases were reported where the content of iron was exceeded, 2 cases where the colour level was exceeded, and 1 case with the exceeded level of KMnO4 oxidation. The principal component analysis (PCA) showed that the parameters associated with the first four components impacted the quality of water analyzed most of all. The cluster analysis made it possible to distinguish 4 groups of water supply systems, which differed as regards the quality of water supplied. Group I comprised the systems with hard water and, at the same time, with low contents of iron and manganese. The water systems in group II supplied water with a low content of nitrates. The water in the systems of group III contained relatively high amounts of iron and manganese, but, at the same time, its hardness was the lowest and it was characterized by the lowest value of the electrical conductivity index. Group IV comprised the water supply systems that provided water with a relatively high turbidity level and a high content of iron; however, its pH value was very low.

Słowa kluczowe

PL

woda pitna; jakosc; ocena jakosci; wskazniki jakosci; analiza wielowymiarowa; analiza skupien; analiza wody

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywność Nauka Technologia Jakość
• Rocznik: 2013
• Tom: 20
• Numer: 6
• Opis fizyczny: s.165-174,rys.,tab.,wykr.,bibliogr.

Twórcy

autor

Rymuza K.

• Katedra Metod Ilościowych i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, ul.B.Prusa 14, 08-110 Siedlce

autor

Radzka E.

• Pracownia Agrometeorologii i Podstaw Melioracji, Wydział Przyrodniczy, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, ul.B.Prusa 14, 08-110 Siedlce

Bibliografia

• [1] Blicharska E., Komsta Ł., Kocjan R., Gumieniczek A., Wiśniewska A.: Chemometric processing o ion chromatograms application to comparative analysis of Polish bottled mineral and spring waters. Pol. J. Environ. Stud., 2010, 19 (5) 1071-1075.
• [2] Boyacioglu H., Boyacioglu H.: Water pollution sources assessment by multivariate statistical methods in the Tahtali Basin. Turkey, Environmental Geology, 2008, 54 (2), 275-282.
• [3] Boyacioglu H.: Surface water quality assessment using factor analysis. Water SA, 2006, 32 (3), 389-393.
• [4] Czaplicka-Kotas A., Ślusarczyk M., Pięta M., Szostak A.: Analiza zależności pomiędzy wskaźnikami jakości wody w Jeziorze Goczałkowickim w aspekcie fitoplanktonu. Ochrona Środowiska, 2012, 34 (1), 21-27.
• [5] Czernyszewicz E.: Zastosowanie analizy składowych głównych do opisu konsumenckiej struktury jakości jabłek. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2008, 2 (57), 119-127.
• [6] Granops M., Kaleta J.: Woda – uzdatnianie i odnowa. Wyd. SGGW, Warszawa 2002.
• [7] Gromiec M.: Postanowienia traktatu akcesyjnego i zobowiązania wynikające z przystąpienia Polski do UE w zakresie jakości zasobów. Gospodarka Wodna, 2004, 4, 129-132.
• [8] Jakość wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi w 2010 roku. [online]. [dostęp: 15. 10. 2012]. Dostępny na stronie: http://www.gis.gov.pl/dep/?lang=pl&dep=4&id=9
• [9] Kłos M., Zimoch I.: Wykorzystanie analizy jakości wody do oceny pracy sieci wodociągowej. Ochrona Środowiska, 2005, 27 (4), 27-31.
• [10] Kot A.: Determination of content of zinc and cooper in table and therapeutic mineral water. Przegl. Lek., 2001, 58 (7), 14-17.
• [11] Kot B., Baranowski R., Rybak A.: Analysis of mine waters using X-ray fluorescence spectrometry. Pol. J. Environ. Stud., 2000, 9 (5), 429-431.
• [12] Kotowski T., Kachnic M.: Formowanie składu chemicznego wód poziemnych w warstwach miocenu i plejstocenu w rejonie występowania głębokiej doliny kopalnej w pobliżu Wysokiej (pojezierze krajeńskie). Biul Państ. Inst. Geol., 2007, 427, 47-60.
• [13] Kregiel D., Rygała A., Libudzisz Z.: Bakterie z rodzaju Asaia – nowe zanieczyszczenie smakowych wód mineralnych. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 2 (75), 5-16.
• [14] Michalik A.: The use of chemical and cluster analysis for studying spring water quality in Swiętokrzyski National Park. Pol. J. Environ. Stud., 2008, 17 (3), 357-362.
• [15] Morrison D.: Wielowymiarowa analiza statystyczna. PWN, Warszawa 1990.
• [16] Odsetki ludności zaopatrywanej w wodę wodociągową nie odpowiadającą wymaganiom sanitarnym według ostatnich danych udostępnionych opinii publicznej przez Głównego Inspektora Sanitarnego dane za rok 2005 [online]. Instytut Wody [dostęp: 20.10.2012]. Dostępna w Internecie: http://halat.pl/instytut.html
• [17] Pekutin J.: Ocena jakości wody do spożycia dostarczanej przez wodociągi wiejskie. Gaz, Woda i Technika Sanitarna, 2012, 6, 266-269.
• [18] Pepliński M., Malecki A.: Usuwanie żelaza, manganu i azotu amonowego z wody podziemnej (część I). Ochrona Środowiska i Gospodarka Komunalna, 2008, 6, 33-35.
• [19] Podstawy hydrogeologii stosowanej. Red. A. Macioszczyk. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2011.
• [20] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Dz. U. 2007 r. Nr. 61, poz. 417.
• [21] Soylak M., Armagan Aydin F., Saracoglu S., Elci L., Dogan M.: Chemical analysis of drinking water samples from Yozgat, Turkey. Pol. J. Environ. Stud., 2002, 11 (2), 151-156.
• [22] Stanisz A.: Przystępny kurs statystyki z zastosowaniem STATISTICA PL na przykładach z medycyny. T. 3. Analizy wielowymiarowe. StatSoft, Kraków 2007.
• [23] Świderska-Bróż M., Wolska M.: Główne przyczyny wtórnego zanieczyszczenia wody w systemie dystrybucji. Ochrona Środowiska, 2006, 28 (4), 29-34.
• [24] Walesiak M., Dudek A.: Symulacyjna optymalizacja wyboru procedury klasyfikacyjnej dla danego typu danych – charakterystyka problemu. Zesz. Nauk. Uniwersytetu Szczecińskiego, 2006, 450, 634-646.
• [25] Wichrowska B., Kozłowski J., Jankowska D.: Ocena ryzyka zdrowotnego w świetle przepisów Unii Europejskiej dotyczącej jakości wody do picia. Ochrona Środowiska, 2001, 83 (4), 19-22.