PL
Coraz bardziej dokuczliwy staje się problem, co robić z odpadami, których z roku na rok jest coraz więcej. Poszukuje się nowych, racjonalnych rozwiązań w kierunku zmniejszania ich ilości, zwłaszcza odpadów biodegradowalnych. W pracy przedstawiono wiele sposobów wtórnego wykorzystania odpadów pochodzących z przetwórstwa owocowo-warzywnego. Z resztek poprodukcyjnych można uzyskać liczne wartościowe substancje o różnym zastosowaniu w przemyśle spożywczym, chemicznym, kosmetycznym, a nawet farmaceutycznym. Niektóre odpady wykorzystywane są do produkcji biogazu. Z innych powstaje cenny nawóz - kompost. W procesach przemiany materii organicznej wykorzystuje się wyselekcjonowane szczepy grzybów z rodzaju Trichoderma. Masa odpadowa po przerobie surowca owocowo- warzywnego jest także nośnikiem dla grzybów Trichoderma w procesie produkcji rodzimych biopreparatów, wykorzystywanych w ochronie roślin, a także do użyźniania gleby czy poprawy, kondycji roślin.
EN
The problem of waste which amounl is still growing is more and more important. New technologies of its reducing are being searched, especially reducing of organic waste. In this paper many recycling methods of processing vegetable-fruit waste were presented. A lot of valuable substances can be achieved from processing waste. They can be used in food, chemistry, cosmetic and pharmaceutical industry. Some of the waste are used in the production of biogas. From the other valuable manure - compost is produced. The selected strains of Trichoderma fungi are used in decomposition of organic matter. The mass of waste produced from raw materials in vegetable and fruit industry is also carrier for Trichoderma fungi in biopesticides production which are used in crop protection and also as organic fertilizers.