Struktura i dynamika wielogeneracyjnych starodrzewów sosnowych występujących w obszarach ochrony ścisłej Kaliszki i Sieraków w Kampinoskim Parku Narodowym. Część 1. Zróżnicowanie gatunkowe, zagęszczenie i pierśnicowe pole przekroju

• Autorzy: Brzeziecki B. , Zajaczkowski J. , Olszewski A. , Bolibok L. , Andrzejczyk T. , Bielak K. , Buraczyk W. , Drozdowski S. , Gawron L. , Jastrzebowski S. , Szeligowski H. , Zybura H.

Warianty tytułu

EN

Structure and dynamics of uneven-aged Scots pine-dominated old-growth stands in Kaliszki and Sierakow strict protection areas in the Kampinos National Park. Part 1. Species composition, tree density and basal area

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The paper describes changes, which took place over the last 30 years in old−growth forest stands occupying two permanent research plots, established in the Kaliszki and Sieraków strict protection areas in the Kampinos National Park (central Poland). Both plots have a form of ecological transects. The Kaliszki plot is 20 m wide and 700 m long (1.40 ha), while the Sieraków plot (total area of 2.56 ha) consists of two parts: main (40×460 m) and side (40×180 m) transect. In the Kaliszki plot, the stand measurements were conducted in 1993, 2007, and 2017, while in the Sieraków plot – in 1989, 1994, 2006, and 2017. For every tree with breast height diameter (DBH) ≥5 cm, species identity, DBH and spatial coordinates were determined. Starting from the second census, all trees which had died (‘losses’), as well as trees which exceeded the DBH threshold (‘gains’) since the previous record were noted, as well. The major tree species occurring on sample plots are Scots pine (Pinus sylvestris), pedunculate oak (Quercus robur), silver and downy birch (Betula sp.), and black alder (Alnus glutinosa). During the study period, the overall tree density declined by ca. 50%. The diminishing trends occurred for all dominant tree species. In contrast to major, dominant tree species, the demographic status of a group of minor tree species (lime, hornbeam and maple) was much more stable. One may even speak about some expansion in this case. Particularly, hornbeam density increased rapidly in the period 2006−2017 in some areas of the main transect located in the Sieraków plot. The future studies will show if this tendency will be maintained and will include other regions of sample plots. Assuming a lack of significant disturbances, one may expect that the stands growing on research plots will rather slowly change in the nearest future. Most dynamics will have a quantitative and not qualitative character. One may anticipate, for example, a growing role of pedunculate oak at the expense of Scots pine, however, considering that the two species are rather long−living, they will probably for a long time keep their dominant roles in the stand canopies.

Słowa kluczowe

PL

lesnictwo; hodowla lasu; parki narodowe; Kampinoski Park Narodowy; drzewostany sosnowe; starodrzew; dynamika lasu; badania dlugoterminowe; stale powierzchnie badawcze; ochrona scisla; sklad gatunkowy

• Wydawca: -
• Czasopismo: Sylwan
• Rocznik: 2020
• Tom: 164
• Numer: 05
• Opis fizyczny: s.392-403,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Brzeziecki B.

• Katedra Hodowli Lasu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

autor

Zajaczkowski J.

• Katedra Hodowli Lasu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

autor

Olszewski A.

• Kampinoski Park Narodowy, ul.Tetmajera 38, 05-080 Izabelin

autor

Bolibok L.

• Katedra Hodowli Lasu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

autor

Andrzejczyk T.

• Katedra Hodowli Lasu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

autor

Bielak K.

• Katedra Hodowli Lasu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

autor

Buraczyk W.

• Katedra Hodowli Lasu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

autor

Drozdowski S.

• Katedra Hodowli Lasu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

autor

Gawron L.

• Katedra Hodowli Lasu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

autor

Jastrzebowski S.

• Zakład Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych, Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary, ul.Braci Leśnej 3, 05-090 Raszyn

autor

Szeligowski H.

• Katedra Hodowli Lasu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

autor

Zybura H.

• Katedra Hodowli Lasu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

Bibliografia

• Andrzejczyk T., Brzeziecki B. 1995. The structure and dynamics of old-growth Pinus sylvestris (L.) stands in the Wigry National Park, north-eastern Poland. Vegetatio 117: 81-94.
• Bernadzki E. 1996. Kształtowanie się drzewostanów sosnowych. Sylwan 140 (9): 21-33.
• Bernadzki E., Bolibok L., Brzeziecki B., Zajączkowski J., Żybura H. 1998. Compositional dynamics of natural forests in the Białowieża National Park, north-eastern Poland. Journal of Vegetation Science 9: 229-238.
• Brang P. 2005. Virgin forests as a knowledge source for central European silviculture: reality or myth? Forest, Snow and Landscape Research 79: 19-32.
• Broda J. 1988. Zarys historii gospodarstwa leśnego w Polsce. PWRiL, Warszawa.
• Brzeziecki B., Andrzejczyk T., Żybura H. 2018a. Odnowienie naturalne w Puszczy Białowieskiej. Sylwan 162 (11): 883-896. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2018116.
• Brzeziecki B., Bielak K., Bolibok L., Drozdowski S., Zajączkowski J., Żybura H. 2018b. Structural and compositional dynamics of strictly protected woodland communities with silvicultural implications, using Białowieża Forest as an example. Annals of Forest Science 75: 75-89. DOI: https://doi.org/10.1007/s13595-018-0767-x.
• Brzeziecki B., Drozdowski S., Żybura H., Bolibok L., Bielak K., Zajączkowski J. 2017. Managing for naturalness alone is not an effective way to preserve all the valuable natural features of the Białowieża Forest – a reply to Jaroszewicz et al. Journal of Vegetation Science 28: 223-231. DOI: https://doi.org/10.1111/jvs.12504.
• Brzeziecki B., Keczyński A., Zajączkowski J., Drozdowski S., Gawron L., Buraczyk W., Bielak K., Szeligowski H., Dzwonkowski M. 2012. Zagrożone gatunki drzew Białowieskiego Parku Narodowego („Rezerwat Ścisły”). Sylwan 156 (4): 252-261. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2011082.
• Brzeziecki B., Kienast F. 1994. Classifying the life-history strategies of trees on the basis of the Grimian model. Forest Ecology and Management 69: 67-187.
• Brzeziecki B., Pommerening A., Miścicki S., Drozdowski S., Żybura H. 2016. A common lack of demographic equilibrium among tree species in Białowieża National Park (NE Poland): evidence from long-term plots. Journal of Vegetation Science 27: 460-467.
• Brzeziecki B., Woods K., Bolibok L., Zajączkowski J., Drozdowski S., Bielak K., Żybura H. 2020. Over 80 years without major disturbance, late-successional Białowieża woodlands exhibit complex dynamism, with coherent compositional shifts towards true old-growth conditions. Journal of Ecology. 108:1138-1154. DOI: https://doi.org/ 10.1111/1365-2745.13367.
• Chiarucci A., Araújo M. B., Decocq G., Beierkuhnlein C., Fernández-Palacios J. M. 2010. The concept of potential natural vegetation: an epitaph? Journal of Vegetation Science 21: 1172-1178. DOI: https://doi.org/ 10.1111/j.1654-1103.2010.01218.x.
• Horn H. S. 1975. Markovian properties of forest succession. W: Cody M. L., Diamond J. M. [red.]. Ecology and evolution of communities. Cambridge, MA. Belknap Press. 196-211.
• Jankowski M. 2014. The evidence of lateral podzolization in sandy soils of northern Poland. Catena 112: 139-147.
• Johnson E. A., Miyanishi K. 2008. Testing the assumptions of chronosequences in succession. Ecology Letters 11: 419-431.
• Kucaba S. 1990. Charakterystyka morfologii terenu oraz właściwości gleb na transektach ekologicznych w rezerwacie Sieraków i Kaliszki w Kampinoskim Parku Narodowym. Maszynopis. Katedra Hodowli Lasu, SGGW, Warszawa.
• Lähde E., Laiho O., Norokorpi Y. 1999. Diversity-oriented silviculture in the Boreal Zone of Europe. Forest Ecology and Management 118: 223-243.
• Leibundgut H. 1959. Über Zweck und Methodik der Struktur- und Zuwachsanalyse von Urwälder. Schweizerische Zeitschrift für Forstwesen 3: 111-124.
• Mori A. S., Mizumachi E., Komiyama A. 2007. Role of disturbance and demographic non-equilibrium in species coexistence, inferred from 25-year dynamics of a late-successional old-growth subalpine forest. Forest Ecology and Management 241: 74-83.
• Olszewski A. 2015. Rola zoochorii jako mechanizmu rozprzestrzeniania nasion drzew leśnych, na przykładzie sukcesji dębu (Quercus sp.) na siedliskach borowych w Kampinoskim Parku Narodowym. Praca doktorska. Wydział Leśny, SGGW, Warszawa.
• Olszewski A., Brzeziecki B. 2019. Rola sójki (Garrulus glandarius) w inicjowaniu przemian sukcesyjnych zbiorowisk leśnych z udziałem dębu (Quercus sp.). Sylwan 163 (6): 479-488. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2019006.
• Perry G. L. W. 2002. Landscapes, space and equilibrium: shifting viewpoints. Progress in Physical Geography 26 (3): 339-359.
• Rees M., Condit R., Crawley M., Pacala S., Tilman D. 2001. Long-term studies of vegetation dynamics. Science 293: 650-655.
• Schütz J.-Ph., Saniga M., Diaci J., Vrška T. 2016. Comparing close-to-nature silviculture with processes in pristine forests: lessons from Central Europe. Annals of Forest Sciences 73: 911-921. DOI: https://doi.org/10.1007/s13595--016-0579-9.
• Sewerniak P. 2016. Wpływ rzeźby terenu na bonitację i cechy wzrostowe drzewostanów sosnowych na wydmach Kotliny Toruńskiej. Sylwan 160 (8): 647-655. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2016056.
• Szmyt J., Tarasiuk S. 2018. Species-specific spatial structure, species coexistence and mortality pattern in natural, uneven-aged Scots pine (Pinus sylvestris L.) – dominated forest. European Journal of Forest Research 137: 1-16. DOI: https://doi.org/10.1007/s10342-017-1084-x.
• Tarasiuk S., Zwieniecki M. 1990. Social-structure dynamics in uneven-aged Scots pine (Pinus sylvestris) regeneration under canopy at the Kaliszki Reserve, Kampinoski National Park (Poland). Forest Ecology and Management 35: 277-289.
• Whitmore T. C. 1982. On pattern and process in forests. W: Newman E. I. [red.]. The Plant Community as a Working Mechanism. Blackwell, Oxford. 45-59.
• Włoczewski T. 1954. Materiały do poznania zależności między drzewostanem i glebą w przestrzeni i w czasie. Prace IBL 123: 161-249.
• Woods K. D. 2000a. Dynamics in late-successional hemlock-hardwood forests over three decades. Ecology 81: 110-126.
• Woods K. D. 2000b. Long-term change and spatial pattern in a late-successional hemlock-northern hardwood forest. Journal of Ecology 88: 267-282.
• Woods K. D. 2004. Intermediate disturbance in a late-successional hemlock-northern hardwood forest. Journal of Ecology 92: 464-476.
• Woods K. D. 2007. Predictability, contingency, and convergence in late succession: Slow systems and complex data sets. Journal of Vegetation Science 18: 543-554.
• Zajączkowski J., Brzeziecki B., Perzanowski K., Kozak I. 2013. Wpływ potencjalnych zmian klimatycznych na zdolność konkurencyjną głównych gatunków drzew w Polsce. Sylwan 157 (4): 253-261. DOI: https://doi.org/ 10.26202/sylwan.2012134.
• Zwieniecki M., Tarasiuk S. 1993. Five years vitality change in an old-growth Scots pine (Pinus sylvestris) forest with a mixed and uneven-aged understory. Forest Ecology and Management 58: 273-286.

Identyfikatory

DOI

10.26202/sylwan.2020057