Ocena wartości odżywczej olejów roślinnych o dużej zawartości kwasów linolenowych na podstawie składu kwasów tłuszczowych, tokoferoli i steroli

• Autorzy: Minkowski K. , Grzeskiewicz S. , Jerzewska M.

Warianty tytułu

EN

Assessment of nutritive value of plant oils with high content of linolenic acids based on the composition of fatty acids, tocopherols, and sterols

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy była ocena wartości odżywczej olejów roślinnych, o dużej zawartości kwasów linolenowych, na podstawie składu kwasów tłuszczowych, tokoferoli i steroli. Badaniom poddano oleje roślinne: tłoczone na zimno – lniany, lniankowy, ogórecznikowy, żmijowcowy oraz rafinowany – z nasion czarnej porzeczki. Oznaczano skład i zawartość: kwasów tłuszczowych, tokoferoli i fitosteroli. Badane oleje charakteryzowały się znaczną wartością żywieniową dzięki dużej zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych, zwłaszcza polienowych (50 - 80 %), należących głównie do rodzin n-3. Dobrym źródłem kwasów z rodziny n-3 są oleje: lniany, żmijowcowy i lniankowy. Optymalna wzajemna proporcja (4 : 1) pomiędzy kwasami z rodziny n-6 i n-3 występuje w oleju z nasion czarnej porzeczki. Olej ogórecznikowy, żmijowcowy oraz olej z nasion czarnej porzeczki zawierają rzadko występujące, cenne pod względem żywieniowym kwasy tłuszczowe γ-linolenowy i stearydonowy. Olej z nasion czarnej porzeczki jest znaczącym źródłem witaminy E. Niski współczynnik Harrisa oleju lnianego, a także lniankowego, ogórecznikowego i żmijowcowego wskazuje na potrzebę ich wzbogacania w witaminę E. Badane oleje zawierają niedużo fitosteroli, wśród których dominuje β-sitosterol.

EN

The objective of this study was to assess the nutritive value of plant oils with high content of linolenic acids based on the composition of fatty acids, tocopherols, and sterols. The following cold pressed plant oils were analyzed: flax oil, camelina oil, borage oil, and echium oil, and a refined oil of blackcurrant seeds. The content and composition of fatty acids, tocopherols, and sterols were determined. The oils examined were characterized by a considerable nutritional value owing to the high content of unsaturated fatty acids, especially polyenic acids (50 - 80 %), mainly belonging to an n-3 family. The oils of flax, echium, and camelina A are a good source of acids from the n-3 family. The optimal ratio (4:1) between the acids from the n-6 and n-3 families occurs in the blackcurrant seed oil. The oils of borage, echium, and blackcurrant seeds contain γ-linolenic and stearidonic fatty acids, which occur rarely and are highly valuable as regards their nutritive value. The blackcurrant seed oil is a significant source of vitamin E. A low Harris coefficient of flax oil, and, also, of camelina, borage, and echium oils prove that those oils should be enriched with vitamin E. The oils analyzed show a relatively low content of phytosterols, and, among them, β-sitosterol prevails.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywność Nauka Technologia Jakość
• Rocznik: 2011
• Tom: 18
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.124-135,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Minkowski K.

• Oddział Technologii Mięsa i Tłuszczu, Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego w Warszawie, ul.Jubilerska 4, 04-190 Warszawa

autor

Grzeskiewicz S.

• Oddział Technologii Mięsa i Tłuszczu, Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego w Warszawie, ul.Jubilerska 4, 04-190 Warszawa

autor

Jerzewska M.

• Oddział Technologii Mięsa i Tłuszczu, Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego w Warszawie, ul.Jubilerska 4, 04-190 Warszawa

Bibliografia

• [1] Bartnikowska E.: Fizjologiczne działanie nienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-6 i omega-3. Mat. 12. Międzyn. Konf. Naukowej „Postępy w technologii tłuszczów roślinnych”, Pieštany, Słowacja, 2004, ss. 15-29.
• [2] Bartnikowska E. Biological activities of phytosterols with particular attention to their effects on lipid metabolism. Pol. J. Food Nutr. Sci., 2009, 59, (2), 105-112.
• [3] Bramley P.M., Elmadfa I., Kafatos A., Kelly F.J., Manios Y., Roxborough H.E., Schuch W., Sheehy P.J.A., Wagner K-H.: Vitamin E. Review. J. Sci. Food Agric., 2000. 80, 913-938.
• [4] Dzik J.: Kwas stearydonowy (C18:4 (n-3) – źródła roślinne i potencjalne znaczenie w żywieniu człowieka. Żyw. Człow. Metabol., 2005, 32, 56-64.
• [5] Eittenmiller R.R., Landem Jr., W.O., Augustin J.: Vitamin Analysis. In: Food Analysis. S. Nielsen Ed. Aspen Publishers, Gaithersburg, 1998, 281-291.
• [6] Eittenmiller R., Lee J.: Vitamin E: food chemistry, composition and analysis. Marcel Dekker, New York, USA, 2004.
• [7] German B.J., Dilard C.J. Saturated fats: what dietary intake? Am. J. Clin. Nutr. 2004, 80, (3), 550-559
• [8] Hands E.S. Lipid composition of selected foods. In: Bailey,s industrial oil & fat products. Y.H. Hui Ed. J. Wiley & Sons, Inc., NewYork, 1996, vol. 1, pp. 441-505.
• [9] Horrobin D.F.: Nutritional and medical importance of gamma-linolenic acid. Prog. Lip. Res., 1992, 31, 163-194.
• [10] Horrobin D.F.: Fatty acid metabolism in health and disease: the role of D6-desaturase. Am. J. Clin. Nutr., 1993, 57, 732-736.
• [11] Kafatos A.G,. Codrington C.A.: The Eurodiet project. Core Report. Nutrition & Diet for Healthy Lifestyle in Europe, 2000, http://eurodiet.med.uoc.gr/EurodietCoreReport.
• [12] Kłosiewicz-Latoszek L.: Znaczenie kwasów tłuszczowych omega-3 w profilaktyce chorób sercowonaczyniowych. Żyw. Człow. Metab., 2002, 29, 78-86.
• [13] Kritschevsky D., Chen S.C.: Phytosterols – health benefits and potential concerns: a review. Nutritional Res., 2005, 25, 413-428.
• [14] Li D., Attar-Bashi N., Sinclair A.J.: α-linolenic acid and heart disease. In: Flaxseed in human nutrition. L. Thompson, S. Cunnae Eds. AOCS Press, Champaign, Illinois, 2003, pp. 245-259.
• [15] Mag T.K., Reichert R.D.: A new recommended calculation of vitamin E activity. Implications for the vegetable oil industry. Inform, 2002, 13, 836-838.
• [16] PN-EN ISO 5508:1996. Oleje i tłuszcze roślinne oraz zwierzęce. Analiza estrów metylowych kwasów tłuszczowych metodą chromatografii gazowej.
• [17] PN-EN ISO 12228:2002. Oleje i tłuszcze roślinne oraz zwierzęce. Oznaczanie poszczególnych steroli i ich całkowitej zawartości. Metoda chromatografii gazowej.
• [18] PN-EN 12822:2002. Artykuły żywnościowe. Oznaczanie zawartości witaminy E metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej.
• [19] Przysławski J., Bolesławska I.: Tłuszcze pokarmowe – czynnik terapeutyczny czy patogenetyczny. Tłuszcze Jadalne, 2006, 41, 179-192.
• [20] Shahidi F., Shukla V.K.S.: Nontriacylglycerol constituents of fats, oils. Inform, 1996, 7, 1227-1231.
• [21] Szostak W.: Tłuszcze a zdrowie. Mat. Konf. Naukowej „Współczesne poglądy na wartość żywieniową tłuszczów”, Warszawa, 2006, płyta CD.
• [22] Tahvonen R.L., Schwab U.S., Linderborg K.M., Mykkänen H.M., Kallio H.O.: Blackcurrent seed oil supplements differ in their effects on fatty acid profiles of plasma lipids, and concentrations of serum total and lipoprotein lipids, plasma glucose and insulin. J. Nutr. Bioch., 2005, 16, 353-359. [23] Witting L.A.: Recommended dietary allowance for vitamin E. Am. J. Clin. Nutr. 1972, 5, 257-261.
• [24] Yanishlieva–Maslarova N.V.: In: Antioxidants in food. Practical applications. J. Pokorny, N. Yanishlieva, M. Gordon Eds., CRC Press, Cambridge, England, pp. 22-70.
• [25] Ziemlański Ś.: Fizjologiczna rola kwasów tłuszczowych n-6 i n-3 w ustroju człowieka ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki cywilizacyjnych chorób metabolicznych. Zbiór prac 3. Symp. „Olej z nasion wiesiołka i inne oleje zawierające kwasy n-6 lub n-3 w profilaktyce i terapii. Sulejów, 1998, 11–20.
• [26] Ziemlański Ś., Budzyńska-Topolowska J.: Tłuszcze pożywienia i lipidy ustrojowe. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 1991.